مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۲۸۹ نشست ۸۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۲۸۹ نشست ۸۴
صورت مشروح مذاکرات روز سه شنبه ۱۵ شهر ربیع الثانی ۱۳۲۸
مجلس تقریبا سه ساعت قبل از غروب آفتاب در تحت ریاست آقای ممتاز الدوله نایب رئیس تشکیل شد.
آقای معاضد الملک صورت جلسه قبل را قرائت نمودند.
نایب رئیس ـ در صورت مجلس ملاحظه دارید؟
وکیل الرعایا ـ گمان میکنم که آقایان فراموش نکرده باشند که در ختم مجلس قبل قرار شد طرح روده مقدم بر سایر مطالب مطرح شود.
نایب رئیس ـ ملاحظه دیگری در صورت مجلس هست؟(اظهاری نشد نایب رئیس صورت را امضاء نمود.)
مرتضی قلیخان ـ تلگرافی است که از اردبیل رسیده قرائت میشود.
مرتضی قلیخان ـ این هم تلگرافی است از آقایان تجار بار فروش قرائت میشود تلگراف مشعر بر اینکه تجار و اعیان بار فروش پنجاه هزار تومان برای استقراض داخلی حاضر کرده اند تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.)
نوبری ـ چند روز قبل یک کمیسیونی در این باب تشکیل یافت که ترتبی استقراض داخلی و نظامنامه آن را مرتب کنند و به مجلس پیشنهاد نمایند که تکلیف مردم معلوم شود از تمام ولایات مردم اصرار دارند و با حسیات وطن پرستانه خود را برای دادن و چه استقراض داخلی حاضر و اظهار نموده اند این طور که ما مسامحه میکنیم و به تأخیر میاندازیم اسباب سردی مردم خواهد شد خوب است هر چه زودتر نظامنامه این استقراض را کمیسیون مرتب کرده به مجلس راپورت بدهد که زودتر بگذرد.
اسدالله میرزا ـ راپورت انشاالله تا روز پنج شنبه تقدیم مجس خواهد شد.
(راپورت کمیسیون قوانین راجع به طرح آقای وکیل الرعایا در خصوص عمل روده قرائت شد.)
نایب رئیس ـ این طرح به مجلس پیشنهاد شده بود و در قابل توجه بودن و فوریت آن اخذ رأی شده و قابل توجه شده و فوریت این هم تصویب شده است حال در کلیه مذاکره میشود آقایانی که در کلیات این طرح فرمایش دارند بفرمایند.
حاج آقا ـ در کلیات این کسی حرفی ندارد.
محمد هاشم میرزا ـ اینجا نوشته شده است هر قدر گوسفند ذبح میشود روده و کمپون و زه متصل آن متعلق به دولت است خوب بود این معین باشد به چه عنوان متعلق به دولت است به عنوان مایات است یا به عنوان دیگر.(گفته شد این مطلب راجه به مواد است.)
وکیل الرعایا ـ برای اینکه شاید یکی در خاطرش حاضر نباشد عرض میکنم که جماعت قصاب که یک صنف بزرگی هستند در مملکت و حال آنکه مالیات هم اگر بگذاریم بر روی اینها از کسبه آنها نخواهد رفت بر قیمت گوشت افزوده میوشد یا از قیمت آن کسی که گوسفند میفروشد کم میشود ربطی به قصاب ندارد ولی چون گوسفند را فعلا خود او میفروشد از دست او گرفته میشود چه گمان میکنند که او مالک است و حال اینکه اشتباه است حالا باید به آنها گفت که صنف قصاب هم باید در مخارج مشترکه شرکت کند و در ضمن هم آقایان باید بدانند که این به مخارج محلی نخواهد رسید این جزء عایدات کلیه مملکتی است که به مخارج مملکت خواهد رسید و چون جماعت قصاب به هیچ اسم
نمیداند حالا به عنوان مالیات گرفته میشود.
نایب رئیس ـ معلوم میشود که داخل شور شور مواد شویم آقایانی که تصویب میکنند داخل شور مواد شویم قیام نمایند.(اغلب قیام نمودند.)
نایب رئیس ـ با اکثریت تصویب شد داخل شور مواد شویم.
(شروع به شور در مواد کردند.)
ماده ۱: آنچه گوسفند و بز و گاو و غیره قصابان در تمام مملکت ایران ذبح میکنند روده و کمپون و زه متصل به روده آن از بابت مالیات سلاخ خانه متعلق به دولت خودهد بود.
نایب رئیس ـ هر کس این پیشنهاد را تصویب میکند قیام نماید.
(اغلب قیام نمودند و تصویب شد.)
نایب رئیس ـ پیشنهادی آقای وکیل الرعایا کرده اند خواند شود.
(قرائت شد.)
(این بنده پیشنهاد میکند که به عنوان مالیات جنس نوشته شود.)
نایب رئیس ـ هر کس این پیشنهادرا تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
نایب رئیس ـ پیشنهادی هم آقای معتمد التجار کرده اند خوانده شود.(خوانده شد.)
(این بنده پیشنهاد میکنم که این طرح قانونی به قرار ذیل باشد:
ماده ۱: دولت در شهرها و قصبات ممالک محرومه از برای کشتار گوسفند و بز و گاو و غیره سلاخ خانه های مخصوصی تاسیس خواهد کرد.
ماده ۲: روده تمام کشتارهای گوسفند و بز و گاو و غیره به عنوان مالیات سلاخ خانه متعلق به دولت است.
ماده ۳: از برای جمع آوری روده اداره مرکزی در تهران و شعبات آن در ولایات دایر خواهد شد.
ماده ۴: چون روده عوض مایات سلاخ خانه است کسانی که در خارج ذبح میکنند باید روده او را تسلیم دولت نمایند.
ماده ۵: هر کس از مدلول ماده چهارم مخالفت نماید از طرف دولت به موجب قانونی که وزارت مالیه پیشنهاد خواهدکرد مجازات خواهد دید.
نایب رئیس ـ خوب رأی میگیریم به پیشنهاد آقای معتمدالتجار.
فهیم الملک ـ این چیست اگر طرح قانونی است که باید ۱۵ نفر او را امضاء نمایند و در قابل توجه بودن آن رأی گرفته شود.
نایب رئیس ـ پیشنهادی آقای شیخ علی کرده اند خوانده میشود.
(بنده پیشنهاد میکنم که این مالیات جزء صندوق بلدیه باشد و در بلدیه صرف شود.)
گفته شد این پیشنهاد خارج از موضوع است.
نایب رئیس ـ اصلاح آقای وکیل التجار خوانده میشود.
(آنچه گوسفند و بز و گاو و غیره در تمام ممالک محرومه ایران ذبح میشود روده و کمپون و زه متصل به روده آنها درمقابل ایجاد سلاخ خانه و تعیین طبیب برای ملاحظه گوسفندها که مریض نباشند متعلق به دولت خواهد بود.)
نایب رئیس ـ هر کس این اصلاح را تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
نایب رئیس ـ آقای تقی زاده پیشنهادی نموده اند.(قرائت شد.)
بنده پیشنهاد میکنم که این جمله بر ماده اول اضافه شود:
در هر یک بلاد ایران که اداره بلدیه تاسیس شده باشد کپون مواشی مذکروه در ماده اول به اداره بلدیه خواهد رسید و باقی به دولت.
نایب رئیس ـ هر کس این را تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
نایب رئیس ـ پیشنهادی آقای منتصر السلطان کرده اند.(قرائت شد.)
چون روده راجع به مالیات است و تقریبا کم است این بنده پیشنهاد میکنم که پوست هم ضمیمه بشود به روده و زه و کمپون.
نایب رئیس ـ هر کس تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
نایب رئیس ـ این ماده با اصلاحی که پذیرفته شده میرود به کمیسیون ماده ۲ خوانده شود.
نوبری ـ بنده نمیدانم تا ماده اول نگذشته چه طور ما میتوانیم در ماده دوم مذاکره کنیم برای اینکه مذاکره در این مواد منوط است به اینکه ماده به ماده بگذرد به جهت اینکه این ماده اساسی است تا آن مذاکره نشود و نگذرد نمیشود در سایر مواد مذاکره کرد و عقیده بنده این است که تمام این راپورت ثانیاً برود به کمیسیون و ماده اول را اصلاح نموده دو مرتبه راپورت بدهند.
نایب رئیس ـ صحیح است تمام اینها باید برود به کمیسیون ما در خیلی از قوانین و چیزهائی که از مجلس گذشت وقتی که ماده اول میگذشت در سایر مواد مذاکره میکردیم و این هم منافاتی ندارد که ماده اول برود به کمیسیون و در باقی مواد مذاکره کنیم.
نایب رئیس ـ نمیشود در این چیزهائی که میفرمائید شاید طوری بوده است که ماده اول چندان به مواد بعد مربوط نبوده است ولی این مواد به طوری است که تمام مربوط به ماده اول است و تا ماده اول نگذرد نمیشود در آنها مذاکره کرد حالا تمام اینها میرود به کمیسیون اصلاحات کرده راپورت بدهند شروع میشود به شور اول در بقیه قانون اساسی معارف.(شروع به شور در بقیه قانون اساسی شد:
از ماده ۵ تا ۶ شور شده در ماده ۷ راجع ببه اینکه محصلینی که باید داخل خدمت دولتی شودند باید از دولت دیپلم راجع به آن خدمت را دارا باشند مذاکرات زیاد شده بالاخره آقایان ذیل هر یک پیشنهادی کردند.)
پیشنهاد آقای معاضد الملک:
بنده تقاضا میکنم که ماده ۷ از قانون اساسی معارف حذف شود.)
نایب رئیس ـ هر کس این را تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
نایب رئیس ـ آقای آقا شیخ رضا اصلاحی پیشنهاد کرده اند خوانده شود.(قرائت شد.)
(این بنده پیشنهاد میکنم که ماده ۷ به این طور اصلاح شود:
دولت بعد از فراغ شاگرد از تحصیل و دادن امتحان تصدیق نامه خواهد داد که وسیله پذیرفته شده از برای خدمات دولتی شود.)
نایب رئیس ـ هر کس این اصلاح را تصویب میکند قیام نماید.(رد شد.)
آقای حاج شیخ علی پیشنهاد نمود که ماده ۷ از اینجا حذف و در آخر قانون اساسی معارف نوشته شود.
(در قابل توجه بودن رأی گرفته و رد شد.)
چون عقاید در بودن این ماده مختلف بود آقای وحید الملک تقاضا نمود که این ماده رجوع شود به کمیسیون که تجدید نظر شده عوت نماید.(رجوع شد به کمیسیون.)
ماده ۸ قرائت شد شور اول در آن به عمل آمد.
در ماده ۹ راجع به تدریس کتب مذهبی در مدارس مذاکرات زیاد در آن شد و هر یک از آقایان به قرار ذیل اصلاحی پیشنهاد کردند.
پیشنهاد آقای حاج سید ابراهیم:
بنده پیشنهاد میکنم ماده ۹ این طور نوشته شود: تدریس کتب مذهبی در مدارس دولتی فقط منحصر به شرعیات اسلامی خواهد بود.
پیشنهاد آقای معتمدالتجار:
تدریس کتب مذهبی در مدارس دولتی فقط شرعیات اسلامی خواهد بود ملل غیر اسلامی در این مدارس حق تدریس کتب مذهبی خودشان را نداشته مجبور به شرعیات اسلامی هم نخواهند بود.
پیشنهاد آقای معزز الملک ـ
ملل غیر اسلامی در مدرسه که مخصوصا برای یک ملتی از ملل متنوعه ساخته نشده است حق تدریس کتب مذهبی خودشان را ندارند و مجبور به تدریش شرعیات اسلامی نیز نخواهند بود.
پیشنهاد آقای کاشف:
در مدارس دولتی تحصیل مذهبی فقط شرعیات اسلامی خواهد بود.
در قابل توجه بودن هر یک از پیشنهاد ها و اصلاحات فوق رأی گرفته شد به استثنای اصلاح آقای معزز الملک که با اکثریت قابل توجه گردید بقیه رد شد.
(ماده مزبور رجوع به کمیسیون گردید.)
ماده ۱۰ راجع به تقسیم مدارس به رسمی و غیر رسمی مذاکرات شد و آقای فاتح الملک به قرار ذیل پیشنهاد کردند:
بنده پیشنهاد میکنم که در عوض مدرسه رسمی مدرسه دولتی بنویسند و در عوض مدرسه غیر رسمی مدرسه عمومی بنویسند.
نایب رئیس ـ هر کس این پیشنهاد را قابل توجه میداند قیام نماید.(اغلب قیام نکردند.)
نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای حاج فاتح الملک با اکثریت قابل توجه نگردید حال ده دقیقه تنفس است شور در بقیه قانون اساسی معارف میماند برای بعد از تنفس.
(نایب رئیس حرکت کرد و تنفس شد.)
مجددا جلسه مقارن غروب ایضاً در تحت ریاست آقای ممتاز الدوله منعقد شد.
دکتر علی خان ـ بنده میخواستم استدعا کنم از آقایان که پس از استماع صدای زنگ به این اطاق تشریف بیاورند از آن اطاق به این اطاق آن قدر فاصله نیست که یک ربع طول بکشد.(در این موقع شروع به قرائت قانون معارف شد به واسطه تاریکی گفتند طرحهائی که فقط به قابلیت توجه آن لازم است رأی گرفته شود.
(راپورت کمیسیون مبتکرات راجع به طرح آقای مؤتمن الملک در خصوص شرکتها قرائت شد.)
نایب رئیس ـ چون در قابلیت توجه آن رأی گرفته نشده به این جهت رأی میگریم هر یک از آقایان که طرح آقای مؤتمن الملک راجع به قوانین شرکتها را قابل توجه میدانند قیام نمایند.
نایب رئیس ـ به اتفاق پذیرفته شد حالا رجوع میکنیم به کمیسیون قوانین مالیه میکنیم.
(ایضاً راپورت کمیسیون مبتکرات راجع به دو طرح در باب بحری قرائت شد که یکی از طرف افتخار الواعظین و یکی از طرف آقای حاجی پیشنهاد شده بود و کمیسیون طرح آقای حاجی آقا را قابل توجه دانسته به مجلس ارجاع نموده بود.)
رئیس ـ در قابلیت توجه این طرح آقای حاجی آقا رأی میگیریم هر کس آن را قابل توجه میداند قیام نماید.
نایب رئیس ـ با اکثریت پذیرفته شد رجوع به کمیسیون قوانین مالیه میکنیم در جزو دستور امروز طرح آقای دکتر امیر خان بود لیکن خودشان تقاضا میکنند که به روز دیگر بماند.
حسن علی خان ـ در دو هفته قبل صورتی طبع و توزیع شد که در آن صورت دستور چهار جلسه نوشته شده بود یکی از آنها پیشنهاد بنده راجع به مسئولیت وزارت دربار و گمان میکنم مهمترین طرح هائی است که الان در مجس حاضر است و مهمترین وظیفه ما نگهداری از سلطان جوان است.
نایب رئیس ـ میدانید به واسطه مقدم داشتن بعضی طرحها آن طرح عقب افتاد والّا جزء دستور بود دستور جلسه آتیه قانون اساسی معارف راپورت کمیسیون بودجه باجع به مستری وراث مشهدی محمد ژاندارم طرح ذکاءالملک راجع به روزنامه رسمی در باب طرح حسن علی خان راجع به مسئولیت وزارت دربار مخالفی نیست که جزء دستور شود.
(گفتند خیر.)راپورت شعبه رابع راجع به نمایندگان عربستان.
ارباب کیخسرو ـ میخواستم تقاضا کنم که چون بودجه مجلس از کمیسیون محاسبات گذشته فردا طبع و توزیع میشود جزء دستور گذاشته شود.
وکیل الرعایا ـ بنده میخواستم پس از توضیحاتی که عرض کردم آن طرح راجع به عمل روده در دستور گذاشته شود و مقدم بر سایر طرحها شود چون دو اهمیت دارد یکی تجارتی یک اهمیت که راجع به افزودن مایه دولت است به این جهت از هیئت رئیسه استدعا میکنم که فردا از کمیسیون قوانین مالیه برمیگردد خوب است جزء دستور بگذارند.
صدیق حضرت ـ این بودجه مجلس مثل سایر بودجه های وزارت خانه ها بیاید به کمیسیون بودجه و کمیسیون بودجه آن را در ضمن کلیه خرج و دخل ملاحظه نماید.
معزز الملک ـ مطابق نظامنامه داخلی لازم نیست به کمیسیون بودجه بیاید.
نوبری ـ عرض دارم.
نایب رئیس ـ بنویسید بدانم راجع به چه مطلبی است.(نوبری نوشت و داد.۹
نایب رئیس ـ بفرمائید آقای دکتر علیخان مقدم است شما بفرمائید.
دکتر علیخان ـ میخواهم عرض کنم هر روز در دستور چندین مطلب گذاشته میشود در صورتیکه یکی از آنها نمیگذرد خوب است من بعد یک طرح به مجلس بیاید و از مجلس بگذرد اغلب تصدیق کردند.
وحید الملک ـ بنده عرض میکنم قوانین اساسی و معارف در دستور چندین جلسه آمده و ختم نشده استدعا میکنم آن را مقدم دارید.
نایب رئیس ـ جزء دستور هست.
حاجی آقا ـ بودجه مجلس چه شد؟
نایب رئیس ـ ماند به جلسه آتیه نه پس فردا آقا میرزا اسمعیل شما فرمایشی داشتید بفرمائید.
نوبری ـ خاطر آقایان مسبوق است که از بحران این کابینه در مملکت چه اثرات حاصل است و همه روزه چه حرفها منتشر میشود این اثرات همان بحران است آن روز مجلس رأی داده بلاتفاق که شش نفر از نمایندگان خدمت آقای نایب السلطنه بروند و علت بخواهند که چرا کابینه را به مجس نمیفرستند از آنجا که مجلس حافظ استقلال مملکت و قانون است و میبیند به واسطه بحران حاصله مملکت چه حالت دارد و به این قسم از ترقیات میمانیم تصور میکنم که آقایان با بنده شریک باشند که از آقای نایب السلطنه بخواهیم که کابینه را معین کرده پس فردا به مجلس فرستند رئیس الوزرا معرفی به مجلس نماید.
نایب رئیس ـ آنچه بنده اطلاع دارم این است که تا پس فردا کابینه به مجلس معرفی خواهد شد.
(نایب رئیس حرکت کرد مجلس نیم ساعت از شب گذشته ختم شد.)