مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۱ شهریور ۱۲۸۹ نشست ۱۴۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۳۱ شهریور ۱۲۸۹ نشست ۱۴۷
جلسه ۱۴۷
صورت مشروح روز جمعه ۱۸ شهر رمضان ۱۳۲۸
مجلس دو ساعت قبل از غروب آفتاب خصوصی و یکساعت ونیم بغروب مانده فوق العاده در تحت ریاست آقای ذکا الملک علنا تشکیل شد.
رئیس _ هر چند مصیبتی برای ما روی داده تمام افراد ملت را عزادار وغمگین نموده ولی از آنجائی که ملت ودولت ایران رئیس لازم دارد وشخص رئیس را امروز ما باید معین کنبم ومقام نیابت سلطنت را تمی‌توانیم خالی بگذاریم بنابراین در جلسه خصوصی امروز نمایندگان محترم چنین مصلحت دانستند که در اول موقع رئیس دولت وملت معین شود بنابراین در همین جلسه نائب السلطنه امر مهمی است بنظر رسیدنمایندگانی که اخیرا بعضویت مجلس شورای ملی داخل شده‌اند وباید بموجب قانون اساسی از بدو ورود قسم یاد نمایند موقع را مقتنم دانسته بدوا ذکر قسم نموده بعد شروع بانتخاب نایب السلطنه بشود استدعا می‌کنم از آقای حاج امام جمعه که پیشوا شوند وآقایان را قسم بدهند.
حاج امام جمعه- اگر چند بنده اعتقادم این بود که این مجلس ختم نشود و مثل سابق یک مجلس برای ذکر قسم تشکیل شود و آقایان علما و محترمین حاضر شده بنحو مقرره در شرع قسم یار نمایند ودر محل نطق مطابق صورت قسم نامه بکلام الله مجید واسما جلاله ذکر قسم نموده و باآقای میرزا مرتضی قلیخان نظارت در قسم آقایان معاضدالسلطنه حاج محمد کریمخان افتخارالواعظین می‌نمودند.
سلیمان میرزا- اینکه دو نفر نظارت در قسم می‌نمایند در قانون اساسی که همچو چیزی نوشته نشده است.
حاج امام جمعه- اینطور نیست قسم باید در حضور مجتهد وبامر مجتهد حاضر باشد.
حاج شیخ الرئیس - آن قسمی را که می فرمائید باید در حضور مجتهد حاضر وبامر او باشد قسم تدافعی است واین قسم عرفی است وحضور مجتهد لازم نیست.
رئیس _ صحیح است بر فرض هم که قسم شرعی باشد علما حضور دارند منتهی در جای خود نشسته‌اند و نظارت می‌نمایند دیگر لازم نیست مخصوصا تمام بیایند در محل نطق آقای حاج امام جمعه از محل نطق به کرسی خودشان رفتند و هر بک از آقایان: دکتر علیخان _سلیمان میرزا_صدرالعلما _ آقا شیخ ابرهیم زنجانی _ حاجی آقای شیرازی _ آقا شیخعلی فارس _ حاج سید ابراهیم مدرسی _ دهخدا _ بهجت _ حاج عزالممالک _ آقامیرزاابراهیم قمی _ آقاسیدعبدالحسین _ آقامحمد بروجردی _ ضیاالممالک حاج شیخ الرئیس _
آقایان و نمایندگان محترم چون تاخیر بیان از وقت حاجت و قبیح و ناصحیح است لازم می دانم بیش از این که قسم یاد کنم توضیحی بدهم از اخطاری که بطور اجمال در خصوص این قِسم از قَسم کردم که بر حضور مجتهد وحاکم شرعی باشد آن قسمی است که در قضا و شهادات عنوان دارد بمدلول.
انما اقصی بینکم بالبینات والایمان مناط حکومت است و رافع خصومت ودر آن موقع حضور مجتهد تنها کفایت در تربت اثر نمی‌کند بلکه آن مجتهدی که مرجع مدافعه و قاطع منازعه است باید القا و
تلقین نمایند صیغه قسم را بمنکر یا مدعی در قسم ابتدائی با عین مردوده بتفضیلی که در کتاب قضا مضمون است و این قسم قسم مناط حکم و اعتبار نخواهد بود مگر بکلمه جلاله وجایز نیست قسم دادن بقرآن مجید ای بانبیا وائمه علیهم السلام ولی ما نحن فبه یعنی قسمی که وکلا ومبعوثان ملت یاد می‌نمایند از مقوله عهد و پیمان است واز مسائل کتاب عهود و ایمان است و معاهده بر امر راجح والتزم بر کار شرعی است بصیغه مخصوصه وحضور وتلقین مجتهد از شرایط صحت این عهد والتزام نخواهد بود این است که به مصامحهدر اینقسم نامه نوشته‌اند (بقرأن قسم می‌خورم) فی الحقیقه مقصود اشهاد قرأن مجید است در این عهد وتعهد لان القر أن فی یوم القیمه من الشهدا والشفعا وتخلف از این قسم موجب کفاره است دیگر فرق‌ها وأثار واحکام که حالا اقتضا ندارد بمذاکره فقط نتیجه مقصود را تکرار می‌کنم که تلقین مجتهدین در قسم خوردن وکلای دارلشورای ملی لزوم شرعی ندارد و قانون اساسی هم این تحدید را نکرده است واین تقلید را ننموده شاهد این عرایض بنده اگر در خاطر بعضی از أقایان باشد در مجلس سابق در موقع ذکر قسم کلمه مبار که عاهدات را بزبان می أورند نه باینکه بنحو قسم شرعی وترافعی داده باشد.
بنده هم در این موقع کلمه عاهدات را ذکر می‌کنم واستدعا دارم أقایان تند نویسان ستم بناطقه بنده ننمایند وعین این بیانات بنده را بنویسندبیانات بنده را بنویسند.
(بعد از بیانات مطابق صورت قسم نامه بکلمه عاهدت قسم یاد نموده أقایان نیرالسلطان أقا شیخ مهدی نجم أباذی أقا میرزا رضاخان نائینی بمحل نطق أمده قسم یاد نموده قسم نامه ا امضا نمودند)
رئیس - حالا شروع می‌کنیم بانتخاب شخص نایب السلطنه (اوراق رای توزیع واخذ شده أقای میرزا مرتضی قلیخان أقایان صنیع الدوله عزالملک منتصرالسلطان را بحک قرعه برای استخراج أرا معین نموده از قرار ذیل استخراج نمودند)
- عده اوراق (۷۱)
- ورقه سفید(۳)
- ناصرالملک(۴۰)رای
- مستوفی الممالک(۲۸)رای
رئیس - آقای ناصرالملک باکثریت (۴۰)رای از (۷۱)رای بنیابت سلطنت انتخاب شدند (عموما تبریک گفتند)
رئیس - جلسه أتیه روز سه شنبه (۲۶)خوهد بود و دستور آن همان بقیه دستور سابق است
(مجلس نیمساعت از شب گذشته ختم شد)