مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۲۶ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۷
جلسة ۶۷
صورت مذاکرات یوم پنج شنبه پنجم ربیع الاول ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و نیم قبل از غروب در تحت ریاست آقای مستشار الدوله منعقد گردید.
خلاصه مذاکرات جلسه قبل را آقای معاضد الملک قرائت نمودند.
رئیس ـ ملاحظه‌ای هست؟
وحید الملک ـ اسم بنده را جزو غائبین نوشته‌اند در صورتی که بنده بودم سه چهار مرتبه اجازه نطق خواستم اجازه ندادند البته بنده هم در صورتیکه نتوانم حرف بزنم وشرکت در مذاکرات نداشته باشم چگونه می‌توانم رأی بدهم.
دکتر علیخان ـ اسم بنده و آقای ذکاءالملک و سلیمان میرزا جزو غائبین نوشته‌اند در صورتی که وقتی تنفس شد آقای ذکاءالملک که رئیس کمیسیون معارف هستند ما را خبر کردند امدیم و مجلس به هم خورده بود.
رئیس ـ برای ده دقیقه کمیسیون تشکیل شده بود.
دکتر علیخان ـ ما تابع کمیسیون هستیم ایشان خبر کردند برویم رفتیم.
ذکاءالملک ـ کمیسیون معارف به طور فوق العاده منعقد شده بود برای اینکه معاون وزارت را خواسته بودیم آمده بودند بعضی مذاکرات لازم بود که خواستیم در آن دقیقه بشود.
معاضد الملک ـ اینکه آقای کاشف فرموند مجلس به واسطه اینکه عده کافی نبود ختم سد و آنکه آقای وحید الملک فرمودند که اجازه نطق خواستم داده نشد گمان می‌کنم این طور نبوده و چون آقای وحید الملک از خود آقای نایب رئیس اجاره خواسته بودند و به معزز الملک نگفته بودند که بنویسند به این جهت بوده است که اجازه داده نشده و اداره مباشرت چون ایشان نبودند جزو غائبین نوشته‌اند.
سید محمد رضا ـ بنده چون خودم از طرفداران نوشتن اسامی غائبین هستن و از اینکه اسامی غائبین نوشته شده خیلی متشکر هستم لکن روز قبل غرض کردم گفتند در نظامنامه داخلی همچون چیزی نیست که اسامی غائبین نوشته شود حالا می‌خواهم بدانم علت چیست؟
معاضدالملک ـ در نظامنامه داخلی نمی‌نویسد که نباید نوشت و در آنجا ساکت است و حالا به واسطه این است که اغلب از وکلا تقاضا کردند اسامی نوشته شود از این جهت نوشته شده است و چون دو جلسه است که به واسطه عدم کفایت عده مجلس تعطیل شده است از دیروز قرار شد در صورت اسامی نوشته شود.
میرزا ابراهیم خان ـ عرض بنده راجع دستور است که استدعا می‌کنم تخفیف مخابرات را در دستور امروز مقرر فرمائید.
ارباب کیخسرو ـ بنده چون دیدم در باب حاضر و غایب صحبت شود لازم میدان تکلیف اداره مباشرت معین شود و بدانم انهائیکه در وقت رأی دادن غائب هستند باید در غائبین نوشته شوند یا خیر و دیگر آنکه اشخاصی که امتناع در رأی دارند تکلیف شان چیست بعضیها میگویند ما امتناع داریم بیرون می‌رویم آیا جزو غایبین هستند یا خیر خوب است تکلیف اداره مباشرت معلوم شود تصویب می‌کنند ورقه سفید خواهد انداخت پس از اخذ رأی معلوم شد صاحبان اسامی ذیل تصویب کرده بودند:
ادیب التجار ـ معتمد التجار ـ صدر العلما ـ معین الرعایا ـ میرزا داوود خان ـ متین السلطنه ـ میرزا احمد ـ سلیمان میرزا ـ آدینه محمد خان ـ سید جلیل ـ وحید الملک ـ افتخار الواعظین ـ حسن علی خان ـ قوام الاسلام ـ تریبت ـ ابوالقاسم میرزا ـ فهیم الملک ـ محمد کریم خان ـ شیخعلی ـ اسدالله خان ـ فاتح الملک ـ مرتضی قلیخان ـ مستشار الدوله ـ وکیل الرعایا ـ ذکاالملک ـ وکیل التجار ـ دکتر اسمعیل خان ـ نجات ـ سید ابراهیم ـ ممتاز الدوله ـ مصدق الممالک ـ ناصر الاسلام ـ معزز الملک ـ معاضد الملک ـ ارباب کیخسرو ـ حاجی اقا ـ عزالملک ـ منتصر السلطان ـ هاشم میرزا ـ میرزا اسد الله خان ـ لسان الحکما ـ حاجی سید نصر الله ـ شیبانی ـ صدیق حضرت ـ شیخ ابراهیم ـ نوبری ـ حاجی میرزا آقا.
معاضد الملک ـ عده حضار ۵۹ تصویب کنندگان ۴۸ امتناع ۱۱ آبی ندارد.
رئیس ـ با اکثریت تصویب شد در موضوع مذاکرات امروز یکی تخفیف مخابرات ارباب جرائد ولی پانزده نفر از وکلا تقاضا کرده‌اند که مسئله امتیاز روده خوانده شود.
ارباب کیخسرو ـ بنده منکر لزوم این مسئله نیستم ولی در صورتی که بودجه باقی است بنده آنها را مقدم میدانم باید زودتر از مجلس بگذرد.
وکیل الرعایا ـ بلی اگر بودجه‌ها همین دو روزه می‌گذشت خوب بود آنها مقدم باشد ولی آنها به این زودی نمی‌گذرد به علاوه عرض می‌کنم باید از این محل‌ها پیدا کرد به مصرف بودجه رسانید اگر هر یک روز این کار را تأخیر بیندازیم ششصد تومان منافع از بین خواهد رفت.
فهیم الملک ـ البته این مسئله خیلی لازم است بگذرد ولی می‌خواهم عرض کنم این طور که آقای وکیل الرعایا گفتند به این زودی این منفعت نخواهد رسید و میدانید که همه روزه از وزارت خانه‌ها مطالبه بودجه می‌کنند به علاوه این مسئله باید اول به کمیسیون قوانین مالیه برود و بنده اطمینان می‌دهم که از فردا ششصد تومان عاید نخواهد شد خوب است بودجه‌ها مقدم داشته شود.
رئیس ـ معلوم است اشخاصی که در وقت رأی از این اطاق غائب می‌باشند جزو غائبین نوشته می‌شوند حالا دیگر در این خصوص مذاکره می‌کنم برای اینکه یک روز غائب بودند و بک روز هم مجلس باید وقت خودش را صرف کند.
(در این موقع شروع به شور ثانی در مالیات نواقل گردید.)ماده پنجم قرائت گردید پس از جزئی مذاکره اصلاحی معتمد التجار پیشنهاد کردند.
رئیس ـ به پیشنهاد آقای معتمد التجار رأی می‌گیریم هر کس تصویب می‌کند قیام نماید.(اکثر قیام نمودند.) ماده پنجم با اصلاح آقای معتمد التجار تصویب شد.
ماده ششم قرائت پس از جزئی مذاکره رأی گرفته تصویب شد.
ایضاً ماده هفتم قرائت و رأی گرفته تصویب شد.
ماده هشتم قرائت پس از مذاکرات کافی آقای دکتر علیخان آقای اسدالله خان هر یک در این باب پیشنهادی تقدیم کردند و به پیشنهاد آقای دکتر علیخان رأی گرفته تصویب نگردید در خود ماده راپورت با جزئی اصلاح رأی گرفته تصویب گردید.
چون ماده دوم و جزء پانزدهم از ماده اول باقی بود لهذا قرائت گردید در جزء پانزدهم از ماده اولی توسط مهره رأی گرفتند با اکثریت ۴۳ رأی از ۵۹ نفر حاضر تصویب شد.
معاضد الملک ـ عده حضار ۵۹ مهره سفید علامت قبول ۴۳ مهره سیاه علامت رد ۷ امتناع ۹.
(ماده دوم قرائت شد چون تساوی آراء در دفعه سابق تکلیف این ماده را معوق گذاشته بود بدون مذاکره در مرتبه ثانیه رأی گرفته شد با اکثریت ۳۴ رأی از ۵۹ نفر تصویب گردید.)
معاضد الملک ـ عده حضار ۵۹ مهره سفید ۳۴ مهره سیاه ۱۴ امتناع ۱۱.
رئیس ـ تصویب شد حالا رأی می‌گیریم در کلیه این قانون با ورقه ولی یک پیشنهادی آقای حاجی سید رضا خان کرده‌اند خوانده می‌شود قرائت شد مشعر بر اینکه از کجاوه و پالکی هم چیزی گرفته شود.
رئیس ـ رأی می‌گیریم هر کس این پیشنهاد را تصویب می‌کند قیام نماید.(هیچ کس تصویب نکرد.)
رئیس ـ رأی می‌گیریم هر کس مالیات وسائط نقلیه را به طوریکه اینجا نوشته شده و جزء به جزء اخذ رأی شد.
وکیل الرعایا ـ در جواب ایشان می‌گویم اگر فردا هم عاید نشود اگر یک روز تأخیر شود در عوض یک روز از اول آن روز که باید بگیریم عقب خواهد رفت و بنده فوریت این مسئله را می‌خواهم اگر مجلس با بنده همراهی کرد که باید بگذرد حالا جناب رئیس رأی می‌گیرد.
رئیس ـ کمیسیون هم فوریت این تقاضا کرده است.
متین السلطنه ـ راپورت کمیسیون مبتکرات را ملاحظه فرمائید در قسمت آخرش می‌نویسد که این مسئله از طرف وزارت مالیه ارجاع شود.(جزء آخر را قرائت نمودند.) بلی در اصل مطلب البته معلوم است وظیفه مجلس است ولی کمیسیون می‌نویسد این طرح چون ناقص است باید به وزارت مالیه رفته تکمیل شود آن وقت بیاید به علاو شنیده‌ام یکی دیگر از نمایندگان طرحی در این باب پیشنهاد کرده است.
رئیس ـ کمیسیون فوریت این مسئله را تقاضا کرده که رجوع شود به کمیسیون قوانین مالیه حالا یک دفعه خوانده می‌شود.
رئیس ـ حالا در فوریت این طرح رأی می‌گیریم هر کس تصویب می‌کند فوریت این مسئله قیام نماید.(اغلب قیام نمودند.)
رئیس ـ فوریتش تصویب شد حالا رجوع می‌کنیم به کمیسیون قوانین مالیه حالا شروع می‌کنیم شور ثانوی تخقیق مخابرات جرائد.
حاجی آقا مجتهد ـ در خصوص بودجه‌ها می‌خواستم عرض کنم باید معاون وزارت خانه‌ها اینجا حاضر باشند که زودتر بودجه‌ها بگذرد و در این مسئله هم وجود وزارت پست لازم است الان معاون وزارت پست اینجا بود گمان بنده این است که به اطاق دیگر رفته بفرستید حاضر شود و مشغول شویم.
رئیس ـ پس حالا ده دقیقه تنفس است تا پس از تنفس معاون وزارت هم حاضر باشند و شروع کنیم آقای رئیس اجازه ده دقیقه داده مجددا جلسه تشکیل یافته راپورت کمیسیون پست و تلگراف راجع به تخفیف قیمت مخابرات و مراسلات ارباب جرائد قرائت و شروع به شور ثانونی در آن شده به ترتیب ذیل تصویب شد:
مواد راجعه به اداره تلگراف در معامله با ارباب جرائد.
اخبار جرائد که حاوی وقایع اتفاقیه و اعلانات تجارتی و پلتیکی می‌باشد و فقط برای طبع و نشر در روزنامه از نقطه به نقطه دیگر مخابره می‌شود به نصف قیمت معموله قبول مخابره‌ها خواهد شد در این ماده قدری مذاکره شده بالاخره دوپیشنهاد یکی از طرف آقای دکتر علیخان و یک از طرف آقای تقی زاده قرائت شد.
(پیشنهاد دکتر علیخان قیمت مخابرات ارباب جراید را از قرار هر یک کلمه معین کنند نه از قرار معمولی هر ده کلمه.)(بعد از قرائت آقای دکتر علیخان پیشنهاد خود را مسترد داشت.)(اصلاح آقای تقی زاده) در اخبار تلگرافی عوض نصف دو ثلث تخفیف داده شود.
رئیس ـ در قابل توجه بودن این اصلاح رأی می‌گیریم هر کس این را قابل توجه میداند قیام نماید تصویب نشد.
رئیس ـ پس حالا رأی می‌گیریم به عبارت راپورت هر کس ماده اول را به طوریکه در راپورت نوشته تصویب می‌کند ورقه سفید بیاندازد.(رد کنندگان: تقی زاده ـ میرزا داوود خان ـ حاجی میرزا آقا ـ قوام الاسلام ـ سید محمد رضا ـ مرتضی قلیخان ـ دکتر اسمعیل خان ـ شیخ رضا ـ معین الرعایا ـ شیبانی ـ ذکاالملک ـ میرزا اسدالله میرزا الله خان ـ وکیل التجار ـ سید حسین کزازی ـ عز الملک ـ ناصر الاسلام ـ متین السلطنه ـ سید ابراهیم ـ اسد الله میرزا ـ میرزا سید محمد صادق ـ میرزابراهیم خان ـ لسان الحکما ـ شیخ ابراهیم زنجانی ـ حسن علیخان ـ سلیمان میرزا ـ محمد هاشم میرزا ـ دکتر علیخان ـ حاجی شیخ علی منتصر السلطان ـ نوبری ـ افتخار الواعظین ـ سید جلیل ـ معاضد السلطنه ـ محمد کریم خان ـ میرزا احمد ـ صدیق حضرت ـ فهیم الملک ـ ابوالقاسم میرزا ـ وحید الملک ـ شیخ محمد ـ فاتح الملک ـ هشترودی ـ تربیت ـ ادینه محمد خان ـ ارباب کیخسرو ـ ادیب التجار ـ صدر العلما ـ سید نصرالله ـ دکتر امیر خان ـ نجات ـ حاجی مصدق الممالک ـ معزز الملک ـ معاضد الملک.
- عده حضار ۵۹ ورقه سفید علامت قبول ۵۳ ورقه آبی علامت رد ۲ امتناع ۴.
رئیس ـ ماده اول به طوریکه در راپورت کمیسیون نوشته شده است با اکثریت تصویب شد ماده دوم خوانده شود.(ماده دوم قرائت شد.)
۲-اخبار تلگرافی جراید باید به زبان کشف مخابره شود که اگر مخلوط به رمز بوده باشد ابدا قبول نخواهد شد.(در این ماده مذاکره زیاد شده پیشنهادی شاهزاده سلیمان میرزا نموده بعد از قرائت مسترد داشت.(پیشنهاد سلیمان میرزا) اخبار تلگرافی جراید اگر به رمز باشد مطابق قیمت معموله از آنها قیمت اخذ خواهد شد.
(پیشنهادی آقای وکیل التجار نموده قرائت گردید.)
این بنده پیشنهاد می‌کنم که ماده ۲ به کلی از لایحه برداشته شده و فقط در ۲ ماده راجع به تخفیف مخابرات و حمل روزنامه جات است رأی بگیرند.
رئیس ـ هر کس این پیشنهاد آقای وکیل التجار را تصویب می‌کند قیام نماید.(تصویب شد.)
ماده سوم خوانده شد.
اخبار تلگرافی جراید نباید شامل اعلانات و مطالب شخصی و تظلمات بوده باشد.(در این ماده پس از قدری مذاکره اصلاحی از طرف آقای معزز الملک پیشنهاد شد که در عوض عبارت ماده ۳ نوشته شود.(اصلاح قرائت شد.)اخبار جراید که شامل اعلانات و مطالب شخصی و تظلمات مردم باشد تمام قیمت معموله از آنها دریافت می‌شود.
رئیس ـ رأی می‌گیریم به عبارت که در عوض ماده ۳ نوشته شود هر کس این عبارت را تصویب می‌کند ورقه سفید والّا ورقه آبی خواهد انداخت.(در کنندگان: آقای متین السلطنه و کسانیکه تصویب کردند:
سلیمان میرزا ـ سید نصرالله ـ لسان الحکما ـ حاجی شیخ علی ـ معاضد الملک ـ شیخ رضا ـ مستشارالدوله ـ وکیل الرعایا ـ عز الملک ـ معزز الملک ـ وکیل التجار ـ ذکاالملک ـ افتخار الواعظین ـ ناصرالاسلام ـ دکتر اسمعیل خان ـ مصدق الممالک ـ شیخ ابراهیم زنجانی ـ میرزا آقا ـ شیبانی ـ اسد الله میرزا ـ حاج محمد کریم خان ـ سید ابراهیم ـ سید محمد رضا ـ سید حسین کزازی ـ تقی زاده ـ معاضد السلطنه ـ میرزا احمد ـ صدیق حضرت ـ ابوالقاسم میرزا ـ فهیم الملک ـ تربیت ـ ارباب کیخسرو ـ معتمد التجار ـ معین الرعایا ـ میرزا داوود خان ـ میرزا ابراهیم خان ـ حسنعلی خان ـ وحید الملک ـ حاج میرزا رضا خان ـ محمد هاشم میرزا ـ فاتح الملک ـ اسمعیل هشترودی ـ مرتضی قلیخان ـ صدر العلما ـ قوام الاسلام ـ سید جلیل ـ حاج اقا ـ معاضد الملک.
- عده حضار ۶۱
- ورقه سفید علامت قبول ۴۷
- ورقه ابی علامت رد ۱
- امتناع ۱۳.
(ماده پنجم خوانده شد امنای اداره مرکزی حق خواهند داشت بعضی اخبار تلگرافی جرائد را که به تصدیق هیئت وزرا موجب اخلال نظم یا مضر پلتیک مملکت بدانند توقیف نمایند در این صورت قیمت تلگراف مزبور به صاحبش رد خواهد شد.
رئیس ـ برای اینکه مذاکرات طولانی نشود در این ماده الحاقیه کمیسیون رأی می‌گیریم هر کس این را تصویب می‌کند قیام نماید.(تصویب نشد.)مواد راجعه به اداره پست در معامله با ارباب جرائد:
۱ـ اجرت حمل پستی یک نمره روزنامه در بین هر دو نقطه مملکت ایران که تا کنون یک صد دینار از این تاریخ پنجاه دینار تخفیف منظور شده و بر یک نمره روز نامه پنجاه دینار اجرت پستی تعلق خواهد گرفت.
۲ـ اجرت حمل بسته روزنامه جات و اوراق چاپی در بین هر دو نقطه ایران که سابقا به هر ده مثقال یک صد دینار معمول بود من بعد ۱۵ مثقال یک صد دینار تعلق خواهد گرفت.(در این موقع مذاکرات بسیار شده بالاخره پیشنهادهای ذیل قرائت شد.)
پیشنهاد آقا شیخ ابراهیم زنجانی: اجرت جمل پستی روزنامه جات نصف قیمت معموله دریافت خواهد شد.
رئیس ـ هر کس این را قابل توجه میادن قیام نماید.(رد شد.)
پیشنهاد مرتضی قلیخان: بنده پیشنهاد می‌کنم که یک نمره روزنامه و بسته روزنامه جات و اوراق جرائد در بین هر دو نقطه مملکت نصف قیمت معموله خواهد بود.
رئیس ـ هر کس این پیشنهاد را قابل توجه میداند قیام نماید.(رد شد.)پیشنهاد متین السلطنه: اجرت حمل پستی هر نمره روزنامه بین هر دو نقطه مملکت پنجاه دینار خواهد بود.
رئیس ـ هر کس این پیشنهاد را قابل توجه میداند قیام نماید.(تصویب نشد.)
پیشنهاد حاج میرزا آقا: بنده پیشنهاد می‌کنم دو ماده یک ماده شودبه این قسم اجرت پستی جرائد از نقطه‌ای به نقطه دیگر در داخله اعم از یک نمره یا یک بسته نصف قیمت معموله دریافت خواهد شد.
رئیس ـ هر کس این پیشنهاد را تصویب می‌کند قیام نماید.(تصویب شد.)
رئیس ـ خوب با اکثریت این ماده قابل توجه شده حالا رجوع می‌شود به کمیسیون. موضوع مذاکرات جلسه آتیه که روز شنبه خواهد بود در فقره راپورت کمیسیون بودجه راجع به بودجه اداره امنیه و بودجه وزارت عدلیه.
دکتر اسمعیل خان ـ می‌خواستم عرض کنم امروز که به ریاست آقای ممتاز الدوله جلسه تشکیل شد مخبر محترم کمیسیون بودجه تقاضا کرده که بودجه زودتر بگذرد و حالا جلسه است که می‌گذرد و بودجه مجلس قارئت نشده خوب است آن را هم معین فرمائید.
اقا سید محمد رضا ـ عرض بنده این است که هر قانونی که از مجلس می‌گذرد باید اول اجرای آن هم معین شود و در این راپورت زمان اجرای این قانون قید نشده است.
رئیس ـ صحیح است ولی در حقیقت این به موقع اجرا گذاشته شده است به جهت اینکه قبل از افتتاح مجلس که کمیسیون عالی منعقد بود ارباب جرائد تقاضا کردند کمیسیون این تخفیف را درباره آنها تصویب نمود و به موقع اجرا هم آمد ولی قبول یا رد آن موکول شد به قد از آن که مجس افتتاح شد به نظر مجلس برساند که رأی مجلس معلوم شود که در این دو سه جلسه مطرح شد.
حاج آقا ـ وزراء همین اصرار را دارند که بودجه‌های موقتی وزارت خانه‌ها زودتر از مجلس بگذرد که او را سر مشق قرار داده از روی آن بودجه سال آتیه را نوشته پیشنهاد کنند و امروز که قرار بود خوانده شود معاون آنها در مجلس حاضر نشده است خوب است از طرف هیئت رئیسه که به آنها اخطار شود که من بعد در مجلس حاضر باشند که بودجه موقتی در مجلس خوانده شده با حضور آنها بگذرد.
رئیس ـ فرمایش شما صحیح است ولی امروز موضوع مذاکراتش راجع به تخفیف قیمت مخابرات و مراسلات بود بودجه موقتی در دستور منظور نشده بود و حالا روز شنبه که شور بودجه امنیه و عدلیه خواهد شد اطلاع می‌دهند حاضر شوند در حقیقت موضوع مذاکرات امروز راجع به وزارت پست و تلگراف بود که معاون ایشان هم حاضر هستند.
فهیم الملک ـ در باب بودجه مجس لازم است عرض کنم که باید بودجه مجلس جزء عایدات دولتی محسوب شودیعنی آن هم مثل باقی بودجه‌های ادارات بیاید به کمیسیون بودجه و در آنجا تصویب شده به مجلس بیاید.
مجلس یک ساعت از شب گذشته ختم شد.