مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۶

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۶

صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز سه‌شنبه ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳

فهرست مطالب:

مجلس ساعت ۹ صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه

آقایان احمد – محمد علی آموزگار – احمدی- ادیب سمیعی- مهندس اسدی لنگرودی- امیر احمدی- انشاء- ایلخانی پور- بختیاری پور- دکتر برادر- بوداغ زاده- پدرامی – پرویزی – پیمان – توسلی – جعفری – جندقی – امیرعلم خزیمه – تیمسار خطیب شهیدی- دیهیم – رامبد- دکتر رشتی- ضیاء رضوی – سجادی – دکتر سعید- کریم بخش سعیدی- شاهنده – دکتر شمس – دکتر صمدزاده – دکتر صوفی – علی طباطبائی- طباطبائی دیبا- دکتر عدل – عزیز مرادی – مهندس عطائی – مهندس فروهر- فضائلی – فیاض – کسرائی – کلانتر هرمزی – کمالاتی – دکتر مدنی – مصطفوی نائینی- ناروئی- ناصرزاده- نیک پور- دکتر وفا- دکتر رازانی – خانم آصف زاده – خانم ابتهاج سمیعی- خانم اقبال.

غایبین مریض

آقایان دکتر یحیی بهبهانی- تیمسار حکیمی- حیدری- مهرزاد- دکتر ناوی – موقر.

- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر رضا علومی- عزیز مرادی- کاظم مسعودی- مهندس فیروز فروهر- حسام الدین رضوی – مهندس اسدی لنگرودی

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر رضا علومی- عزیز مرادی- کاظم مسعودی- مهندس فیروز فروهر- حسام الدین رضوی – مهندس اسدی لنگرودی.

رئیس- نطق‌های قبل ازدستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر علومی تشریف بیاورید.

دکتر علومی- با اجازه جناب آقای رئیس و همکاران محترم سخن امروز را با الهام از نهج البلاغه پیشوای پرهیزکاران علی بن ابیطالب آغاز می‌کنم:

ان اتاکم الله بنعمه فاشکروا - چون خداوند شما را نعمتی دهد سپاسگزارید (احسنت).

در پرتو رهبری خردمندانه شاهنشاه ایران، نظام تعاونی در جامعه ایران بعنوان مظهری از تجلیات انقلاب شاه و ملت؛ آثار افتخارآفرین خویش را بارز می‌سازد. دیروز سالگرد روز تعاون ایران بود. شاهنشاه ایران رهبر انقلاب در پیام دیروز خویش بمناسبت روز تعاون اعضاء و مدیران و سرپرستان شرکتهای تعاونی شهر و روستا را به این نکتهٔ اساسی متوجه فرمودند که در استقرار نظام تعاون علاوه بر حل مشکلات اقتصادی، جنبه‌های اخلاقی و انسانی مطرح است.

رهبر مملکت گسترش هرچه بیشتر فضائل اخلاقی و انسانی را در جامعه متحول ایران تذکر می‌فرمایند. و تجزیه و تحلیل این نکته را در بیان نظام اصیل تعاون ایران ضرور می‌شمرند و تأکید می‌فرمایند که در جهان امروز پاسخگوئی به نیازهای جامعه بشری جز از راه استقرار تعاونیهای سالم و زنده و تعمیم بیمه‌های اجتماعی امکان پذیر نخواهد بود.

در فرصتهای گذشته نیز در باره اصالت نظام تعاونی تذکر فرموده‌اند. رهبر مملکت می‌فرمایند «ما در این عصر شاهد پیدایش افکار سیاسی مختلفی بوده‌ایم و بعبارت دیگر ایسم‌های مختلفی نظیر فاشیسم، نازیسم، کمونیسم و غیره دیده‌ایم. این افکار مختلف در عمل وسیله حکومت مطلقه صاحبان آنها شده است تا بر سایرین مسلط گردند ولی راهی را که ما در ایران انتخاب کرده و در پیش گرفته‌ایم راهی است طبیعی و حقیقتی بر اساس تأمین منافع افراد، بر اساس حقی که خداوند به ما داده است. ما در ایران دست به اصلاحاتی زده‌ایم که اولین وبزرگترین هدف آن تأمین عدالت اجتماعی است. برای ما حقیقت تسلط بر دیگران نیست زیرا عقیده ما اینست که خداوند هیچ ملتی را برتر از ملتهای دیگر نیافریده است.»

رهبر مملکت می‌فرمایند «در آینده جوامع دنیا تحت هر رژیمی که قرار داشته باشند و با هر حکومتی اداره شوند سرانجام با اصول تعاونی سرو کار خواهند داشت» (صحیح است).

نظام تعاون در منطق انقلاب ایران نظام اصیلی است که نمودار بازده افتخارآفرین آن تلاش بیش از ۸۳۰۰ شرکت تعاونی روستائی است که با سیاست صحیح ادغام این شرکتهاتعداد آنها به کمتر از یک ثلث در سال گذشته تقلیل یافت و موجباتی فراهم شد که روستانشینان بهره مند از اجرای همه جانبه اصلاحات ارضی بتوانند با کار در شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستائی و شرکتهای سهامی زراعی و شرکتهای تعاونی تولید روستائی ضمن برخورداری از آزادی و استقلال اقتصادی گامهای مؤثری در راه برابری درآمد خود با مردم شهرنشین بردارند (صحیح است).

شاهنشاه با بیان اصالت نظام تعاونی ایران توسعه فعالیت تعاونیها در قلمرو تولید و توزیع و مصرف را به منظور جلوگیری از گرانفروشی بیمورد و مهار کردن قیمتها در راه تأمین منافع مشروع تولید کنندگان و مصرف کنندگان و مبارزه با آثار ناشی از تورم جهانی را تذکر می‌فرمایند. جامعه شهرنشین بویژه کارگران ایران نیز بنا بامر ملوکانه با عضویت در تعاونیهای مصرف و مسکن و اعبار در ایجاد نظام سالم توزیع کالاهای مورد نیاز خود و حل مشکل مسکن و خانه سازی موجبات رونق بیش از پیش زندگی ورشد اقتصادی توأم با ثبات نسبی قیمتها را فراهم خواهند ساخت.

فرمان رهبرمملکت با تجربه و تحلیل تحقیقات تعاون و آموزش این امرازطریق دستگاههای مسئول آموزش ووسایل ارتباط جمعی است (صحیح است).

افتخارنوینی که تعاونیها در مبارزه با گرانفروشی دارند با فضیلت وتقوی ومنطق اخلاقی و معنوی انقلاب انجام خواهد شد. در پیام دیروز رهبر انقلاب بمناسبت سالگرد روز تعاون مخصوصاّ فضائل اخلاقی در انجام وظایف انقلابی اشاره فرموده‌اند. انجام وظیفه‌ای که در مبارزه با گرانفروشی و آثار تورم جهانی در مملکت، به تعاونیها واگذار شده است مبین این نکته است که ضمن اقدامات دولت در امر گرانفروشی و تأمین رفاه مردم مشارکت مردم هم ضرور است.

مبارزه با گرانفروشی باید با همگامی مردم باشد. هر ایرانی وظیفه دارد و این امر یک واجب عینی است نه واجب کفائی که از طریق قانونی و با همگامی و همکاری با مقامات مسئول مملکتی در این مبارزه مستمراّ و بطور منظم شرکت نماید. تعاونی یک سیستم مترقی و انقلابی است که عوامل واسطه زائد را از نظر اقتصادی و اجتماعی حذف می‌کند و کالا را ببهای تولید در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهد. تعاونیهای متشکل از روستائیان و شهرنشینان می‌توانند در این تأمین ثبات نسبی قیمتها وظیفه مقدسی را که از سوی رهبر مملکت بآنان واگذار شده است با افتخار انجام دهند اما فرد فرد افراد جامعه نیز در انجام این وظیفه ذیسهم و موظف هستند.

در کار تعاونیها و مبارزه با گرانفروشی توفیق دولت حزبی هم مسلک جناب آقای هویدا را خواستارم اما افراد جامعه هم باید در اینمورد با دولت همکاری کنند (صحیح است).

در مکانیسم کار تعاونیها و بخصوص در مبارزه با گرانفروشی و تأمین رفاه مردم و رفع آثار تورم جهانی که در مملکت ما هم مؤثر واقع شده است فضیلت و تقوی و شدت عمل در برابر گرانفروشی ضرورت تام داردمنطق انقلاب تقوی و پرهیزکاری را ایجاب می‌کند چهار صفت به هر کس که داده شد خیردو جهان داده شد. راستی گفتار، ادای امانت، دوری از حرام خواری و نیکی خوی.

اربع من اعطیهن فقد اعطی خیرالدنیا والآخره: صدق حدیث و اداء امانه و عفه بطن و حسن خلق.

در این طریق تقوی و فضیلت – در شرایط انقلابی ایران باید مردم کمک کنند که در برابر هر نوع احتکار گرانفروشی مبارزه نمایند. با دستگاههای مسئول مملکت همکاری کنندتا محتکر و گرانفروش نتواند با بهره وری از آثار نابسامانی قیمتها در جهان ازشغل و کار خویش سوء استفاده نماید. خداوند هم در قرآن می‌فرماید و یل للمطففین- این مبارزه باکم فروشی و گرانفروشی یک وظیفه اخلاقی و معنوی و مذهبی است. این یک وظیفه ملی و میهنی و پیروی از منویات رهبر خردمند ایران شاهنشاه محبوب ما است (احسنت – احسنت).

رئیس – آقای عزیز مرادی بفرمائید.

عزیز مرادی – بنام خداوندمتعال وبنام نامی شاهنشاه آریامهر،

جناب آقای رئیس و همکاران محترم،

بطوریکه نمایندگان محترم مستحضر می‌باشند دیروز مصادف با روز تعاون ایران بود و کشاورزان و اعضاء شرکتهای تعاون روستائی و سهامداران شرکتهای سهامی زراعی و تعاون تولید روستاها، کشور پرخیر و برکت را که بامر شاهنشاه آریامهر، آزاد کننده کشاورزان را از قید و بند رژیم ارباب و رعیتی، روز تعاون نام گرفته که با شادی و شکوه فراوان جشن گرفتند این سالروز فرخنده برای تمام طبقات مردم مملکت موجب مسرت است (احسنت). اینجانب بنمایندگی از طرف کشاورزان و اعضاء شرکتهای تعاون روستائی و شرکتهای سهامی زراعی این جشن فرخنده را به پیشگاه مقدس شاهنشاه آریامهر معروض می‌دارد و بقای عمر و دوام سلطنت خاندان جلیل پهلوی را از درگاه خداوند متعال خواستارم (احسنت). خوشبختانه در مورد توسعه تعاون امور روستاها از طرف مقامات مسئول قدمهای ارزنده‌ای در سطح روستاها با تشکیل شرکتهای تعاون و شرکتهای سهامی زراعی برداشته شده و امید است که در آینده در لوای انقلاب شاه و ملت و اندیشه تابناک رهبر ملت ایران موفقیتهای بیشتری که سبب آسایش و رفاه مردم کشور می‌باشد نصیب گردد (صحیح است).

موضوع دیگری که باستحضار می‌رساند چندی پیش بازار قیصریه شهرستان مهاباد دچار آتش سوزی شده بود و خسارات زیادی متوجه کسبه و دکاکین و معازه داران آن شهر گردید، و اقتصاد محلی را رکودی بوجود آورد و پس از اطلاع مقامات مملکتی از موضوع مشکلات مردم، اقدام مقتضی بعمل آمد و اعتبار لازم بالغ بر چند میلیون تومان در اختیار مغازه داران و خسارات دیدگان گذاشته شد.

خوشبختانه این اقدام بموقع سبب گردیده که افراد شاه دوست و میهن پرست مهاباد از آن کمک‌ها کمال استفاده را نمایند و امروز زندگی خود را به بهترین وجهی می‌گذرانند و بوجود شاهنشاه آریامهر دعا نموده و از دولت حزبی جناب آقای هویدا نخست وزیر و مقامات مسئول نهایت سپاسگزاری را دارند (احسنت).

اینجانب نیز بنمایندگی از طرف مردم شاه دوست و میهن پرست آن سامان لازم می‌دانم که از توجهات مخصوص جناب آقای هویدا نخست وزیر خدمتگزار دولت حزبی و همچنین از جناب آقای دکتر خطیبی مدیر عامل محترم جمعیت شیرو خورشید ایران که در این امر خطیر نهایت همت را مبذول فرموده و همچنین از مقامات مسئول خصوصاّ جناب آقای مهندس دهستانی استاندار محترم آذربایجان غربی و تیمسار فرماندار محترم شهرستان مهاباد که در محل با کمال صمیمیت و بموقع در جهت رفع آثار این واقعه قدمهای مؤثر برداشتند و با مردم آسیب دیده محل ابراز همدردی فرمودند تشکر و سپاسگزاری می‌نمایم و ضمناّ لازم می‌دانم که به این مطلب اشاره کنم که در پایان سال گذشته و اوایل سال جاری براثرکثرت بارندگی وطغیان رودخانه‌ها خساراتی به کشاورزان حومه مهابادواردشد که دراثرتوجهی که مسئولان، خصوصاّ وزارت تعاون وامور روستاها و جمعیت شیروخورشید وهنگ ژاندارمری بعمل آوردند کشاورزان را بموقع یاری نمودند بنده از زحمات ایشان تشکروسپاسگزاری می‌نمایم. متشکرم (احسنت– احسنت).

رئیس – آقای کاظم مسعودی بفرمائید.

کاظم مسعودی- با اجازه جناب رئیس و همکاران محترم از طرف گروه پارلمانی که به ژاپن مسافرت کردیم به بنده مأموریت داده شد که در اینجا بعنوان گزارش، برای همکاران عزیز مطالبی را بیان کنم ولی عقیده شخص خود من این هست گزارش طوری باید باشد که آن مطالبی که در عمق قلب افراد اثر می‌گذارد و نایجی که گرفته می‌شود آنها بازگو بشود. در مورد اینکه هیأت چگونه وارد شد چطور پذیرائی شد چه تشریفاتی انجام شد، تشریفات کلی است که وقت همکاران را نمی‌گیرم. یکمرتبه دیگر در اینجا بعرض همکاران عزیزم رساندم که اگر ما پشت این تریبون از درگاه خداوند متعال مسئلت می‌کنیم که خداوند بشاهنشاه بزرگ و شهبانوی عزیز ما عمر طولانی عطا فرماید این بعنوان تملق یا اینکه از طرف ملتی و افراد ملتی، حقایقی را بازگو کرده باشیم نیست من در اینجا می‌خواهم از زبان یکی از بزرگترین شخصیتهای ژاپن، در نشستی که داشتیم مطلبی را بگویم او که سردبیر بزرگترین نشریه پر تیراژ و متنفذ دنیاست بنام آساهی یعنی سردبیر قسمت آسیائی آن گفت: ما غفلت کردیم، ما باید مطالب را آنچنان برای ملت ژاپن بازگو کنیم که هر ژاپنی بداند در سر سفره غذا، قبل از صرف غذا، به شاهنشاه ایران دعا کند (آفرین) این حرف کاظم مسعودی یا یک ایرانی نیست حرف یک ژاپنی است موقعی ما به ژاپن وارد شدیم که هنوز ملت ژاپن در تب کمبود انرژی می‌سوخت و احساس کرده بود وقتی رهبر مملکت ما با آن مناعت طبع باآن گذشتی که از مختصات خصلت رهبر بزرگ و خون پاک ایرانی است می‌فرمایند که اگر از نظر سیاسی اختلافاتی در دنیا هست ولی ما نمی‌توانیم ببینیم اگر کمکی می‌کنیم که ازاین کمک به کودک یک ملتی کمک می‌شود به خانواده یک ملتی کمک می‌شود به بک فردی از یک ملتی کمک می‌شود به یک نفر از افراد یک ملت در این دنیا زندگی می‌کند و احتیاج به کمک ما دارد و در زندگی او مؤثر است نبایستی دریغ بکنیم (احسنت) ببینید چقدر عالی می‌فرمایند. این هیأت در ملاقاتهائی که با نخست وزیر با رؤسای مجلسین با وزیر اقتصاد، با وزیر خارجه داشت همه جا تجلیل از شاهنشاه ما بود نه از آن قبیل تجلیل هائیکه سایرین در موقع احتیاج ظاهر می‌کنند و در باطن از پشت بما خنجر می‌زنند، تعریفی بود حقیقی که از قلب ملت بود. در نشستی که ما با نخست وزیر ژاپن داشتیم البته این مطلب را بطور شوخی و در عمق جدی گفت که ما از نطر کمبود انرژی بجائی می‌رسیم که من نخست وزیر، با پای پیاده باید بمحل کار بیایم. من در دوازده سال پیش وقتیکه به ژاپن رفتم می‌گفتم ایران، می‌گفتند ایران؟ نمی‌شناختند ایران کجا است، می‌گفتم پرسیا، می‌گفتند پرسیا چیست؟ می‌گفتم قالی ایران، می‌گفتند چی هست؟ در اثر رهبری شاهنشاه و این رفت و آمدهااست که ایران به جهانیان معرفی شد خدا شاهد است ما همه اش دعا می‌کنیم و باید دعا کنیم وقتی که ما می‌بینیم موقعی که شاهنشاه باید استراحت کنند با رؤسای جمهور یا سران بزرگ دنیا که بایران می‌آیند باید گفتگو و برای ایران و ایرانی کسب افتخار بیشتر نمایند اینها شوخی نیست پذیرائی کردن، صحبت کردن با هر یک از این سران و دستورات مؤکد دادن در مرتب کردن رفت و آمد این شخصیتها، و خون از دما‎غ کسی نیامدن، یا برمیگردیم بدو سال پیش در برگزاری جشن‌های دوهزاروپانصد ساله دیدیم سران و رؤسای جمهور یا پادشاهان بیش از هفتاد کشور آمدند اینجا بدون کوچکترین اتفاقی و خونی از دماغ کسی نریخت و آنوقت می‌بینیم که در هر گوشه‌ای از دنیا در همین سفر در یکی از کشورها من حالا قدری احساساتی شده‌ام و رشته کلام از دستم خارج می‌شود ولی از قلبم صحبت می‌کنم (احسنت). وقتی ساعت ۸ از هتل می‌آمدیم بیرون گفتند نرو می‌زنند، می‌کشند اگر می‌روی با یک نفر دیگر باید بروی، آنوقت درکشور خودمان می‌بینید یک بچه از اینجا راه می‌افتد می‌رود به شیروان، با صدهزار تومان پول، کسی نگاه به او نمی‌کند اینها ارزش دارد (احسنت) بهر جهت این هیئت حسن نیت بسیار بموقع رفت این هیأت که در رأسش دریابد رسائی بود که بحق باید گفت خوب سرپرستی کرد خوب صحبت کرد و از آنجا که باید اعمال و فعالیت دیگران را گفت که در آینده برای سایرین درسی بشود، برخلاف گذشته، نه گذشته خیلی دور، بلکه گذشته نزدیک، می‌بینیم که وزارت خارجه تکان خورده، سفیرمان در آنجا بسیار خوب عمل کرد بسیار مسلط بود و در بازگو کردن حقایق، مطالب بسیار ارزنده‌ای گفت این بود که هیأت در تمام موارد بعنوان یک هیئتی بود که هر روز، در هر جلسه در هر تشریفات یا ضیافتی که شرکت می‌کردند احساس غرور می‌کردند. آنجا هر فرد ژاپنی، فرد ایرانی را بعنوان یک همکار می‌شناسد البته ما هم از دولت و ملت ژاپن گله داشتیم آنچه ما احساس می‌کردیم آن احساس ما را درک نکرده بودند ولی در همین ملاقاتها نتایج مفیدی گرفته شده امیدوارم دستگاه اجرائی ژاپن حسن نیتی که الآن فراهم شده به بهترین وجهی بهره برداری بکند و از دولت ژاپن درخواست داریم همانطور که گفتیم و درک کردند و همانطور که گفتند در سر سفره، هر فرد ژاپنی باید بشاهنشاه ایران دعا کند این را باید برای ملتشان بگویند تفهیم کنند. البته مطالبی را هم ما درس گرفتیم و آن سنتهای ملت ژاپن بود که سنتهایشان را حفظ کرده بودند و آن نظافتشان بود که این نظافت اول در اسلام بود که پایه گذاری شد و آنها عمل می‌کردند دیگر ادب و دیسیپلین بود در نهایت آزادی. این را بارها شاهنشاه ما بازگو کردند آزادی در یژه (Dirigé) شده و آزادی که راهنمائی بشود اینها دیسیپلین در نهایت قدرت در نهایت دموکراسی اجراء می‌شود. البته شهرهایشان در نهایت نظافت بود امیدوارم یک روز شهردار عزیز ما هم برود ببیند و دیگر نگویند که شهر تهران تمیزترین شهر دنیاست بروند ببینند یک چیزهائی را هم، ما از آنها یاد بگیریم. در موضوع کارگری، من رفتم کارخانه‌های آنها را بازدید کردم صحبت شد این را بدون اغراق می‌گویم بکارگرشان آنچه می‌دهند زیادتر از کارگر ما نیست در بعضی قسمتها ما جلوتر هستیم دیروز از رادیو شنیدم که دارند سراغ کارگر ساختمانی می‌روند و بوضع کار و زندگی آنها رسیدگی می‌کنند اینها ارزنده است (صحیح است).

بیک طریقی از مسائل و از کارهائیکه در مملکت می‌شود بهره گیری می‌کنند. از آنجا من یک سفری داشتم بآمریکا برای سرکشی بکارهای آژنگ هوائی، در آنجا با دانشجویان تماس گرفتم و دیدم سرپرستیمان در آمریکا خیلی خوب داردعمل می‌کند. ماالآن آمارنداریم ماتشنه آمارهستیم از۲۴ هزار دانشجوئی که در آمریکا مشغول تحصیل هستند و عزیزان ما هستند قبلا آدرس درستی نداشتیم ولی الآن در حدود بیش از ۱۸هزار آدرس با کامپیوتر تعیین شده آنها واقعاّ تکانی خورده‌اند ولی این تکان باید در همه جای دنیا باشد در اروپا باشد در آفریقا باشد همانطور که این تلاش همه جانبه در همه جا دیده می‌شود امروز ما می‌بینیم که این مجلس انقلاب نامش واقعاّ بحق است چه در کمیسیون، چه در فراکسیون حزبی، همه جا وظیفه خودش را انجام می‌دهد مجلس سنا هم همینطور، دولتمان هم همینطور و همه باید انجام وظیفه بکنیم و آن مطلبی را که یک ژاپنی در آنجا گفت سرلوحه کارمان قرار بدهیم، او می‌گفت امروز که ماغنی شده‌ایم همیشه به کشورهای فقیر نگاه می‌کنیم که یادمان نرود که ما چه جور بودیم و از آن طرف هم به کشورهای از خودمان ثروتمندتر نگاه می‌کنیم که ببینیم آنها چه طور از ساعتها و دقیقه‌ها و ثانیه‌های خودشان استفاده می‌کنند. امروز ما می‌بینیم که ناامنی در سراسر دنیا هست در همین کشورهای نزدیک خودمان که فقط ادعا می‌کنند می‌بینیم که چه ناامنی هست و در کشور خودمان، ببینیم ۲۰ سال پیش چه موقعیتی داشتیم و امروز از این پولی که از محل درآمد نفت می‌گیریم ببینیم کشورهای ثروتمند چه جور از درآمدشان استفاده می‌کنند ما هم همانطور استفاده بکنیم (احسنت – احسنت). بهمین طریق که در این چند سال گذشته برهبری شاهنشاه بزرگمان توانستیم این توفیقات رابکمک دولت خدمتگزارمان بدست آوریم (احسنت).

رئیس – آقای مهندس فروهر بفرمائید.

مهندس فروهر- با کسب اجازه از همکاران محترم بنده خواستم چند دقیقه‌ای از وقت مجلس را بگیرم برای گزارش سفری کهاعضای کمیسیون کشور در ۹ روز گذشته به چهار استان مهم کشور داشتند. وزارت کشور برنامهٔ بسیار جالبی برای بازدید از استانهای خراسان و سیستان و بلوچستان و کرمان و یزد در نظر گرفته بود، اگر عظمت این قسمت ایران را در نظر بگیریم می‌بینیم که این ۹ روز خیلی کمبود مخصوصاّ که برنامه بسیار فشرده بود در این برنامه ۱۲ نفر از کمیسیون کشور مجلس شرکت کرده بودند. در بدو امر بازدیدی از استان خراسان بعمل آمد در شهر مقدس مشهد ناظر بودیم که پیشرفتها و کارهای عمرانی بیشتری شده است بطوریکه هر وقت بآنجا برویم اغلب جاها را نمی‌شناسیم، راجع به عمران شهری باید بگویم که غالب خیابانها اسفالت و تمیز شده البته اینها کارهای رؤیتی است که انجام می‌دهند و ما در آنجا دیدیم که وزارت کار یک کانون کارآموزی با تعداد زیادی شاگرد ایجاد کرده و سیستم کارش اینطور است، کارگرانی را که بوسیلهٔ کارفرمایان معرفی می‌شدند مدت چهار ماه بطور مجانی در حرفه‌های مختلف تربیت می‌کنند و بدون هیچگونه قیدی و بدون هیچگونه تعیین تکلیفی ببازار کار عرضه می‌کنند و این کار در این موقع که مااحتیاج بیشتری به نیروی انسانی داریم بسیار جالب است.

در استان خراسان چاه گاز سرخس در دست استخراج است که وقتی محصول آن بکارخانجات مشهد برسد اثر خیلی مهمی در اقتصاد آنجا خواهد گذاشت. مهم بودن مشهد همینقدر بس که در نوروز امسال نزدیک به یک میلیون و دویست هزار نفر زوار بآنجا رفتند که بنحو بسیار خوبی از آنها پذیرائی بعمل آمد و بقرار اطلاعی که دادند در آن مدت بهیچوجه کمبود ارزاق مشهود نبوده است. جنبهٔ دیگری که شهر مشهد دارد، جنبه جهانگردی آن است امیدواریم حالا که سازمان جهانگردی بوزارت اطلاعات واگذار شده از این جنبه برای پیشرفت اقتصاد استان خراسان و شهرهای آن که آثار تاریخی دارد استفاده بیشتری بشود. مسأله دیگری که در مشهد بسیار مهم است، مسأله تأمین آب این شهر است و باید از طریق مطالعه‌ای که الآن می‌شود مبادرت بساختن چند سد مرحله بمرحله کرد تا بتوان آب مورد احتیاج این شهر را تأمین کرد و راجع به مطالبی که در مورد این چهار استان مشترک است بنده در خاتمه عرایضم مطالبی عرض خواهم کرد، در استان وسیع و کم جمعیت سیستان و بلوچستان، شهر زاهدان که تا چند سال قبل یک قریه کوچکی بیش نبود الآن با یک طرح شهرسازی خیابانهای بزرگ بوجود آمده و اقدامات بنیانی و عمرانی زیادی بعمل آمده است مطلبی که در اینجا باید عرض کنم و خیلی جالب است این است، همین هدفی را که بنا بامر شاهنشاه توسط دولت قرار است در همه اینجا شروع شود در زاهدان شروع شده است باین معنی که اراضی آنجا همه متعلق بشهرداری است و شهرداری باشخاص نیازمند با توجه باحتیاجات آنها توسط کمیسیونی بقیمت عادلانه‌ای واگذار می‌کند، البته با تذکرات لازم نسبت بمقررات شهرسازی که در مورد این شهر درحال توسعه بسیار مهم است و همین امر سبب شده که اراضی این شهر بقیمت عادلانه و خیلی ارزانتر از آنچه ممکن بود بمعامله بیفتد و توسط شهرداری بدست مردم برسد و درآمد آن یک مقدار صرف عمران و یک مقدار بمصرف شهرسازی و عمرانی می‌رسد. البته ساختمانهای عمومی از نظر مصالح در مضیقه هستند بطوریکه مهمانسرایشان هنوز تمام نشده بود و استاندار هم در محل قدیمی بود اینها همه آبروی دستگاه اداری ما است و اعتباراتی می‌خواستند که بنده در خاتمه عرایضم بآنها اشاره خواهم کرد. مسأله دیگری که می‌رساند ابتکار شخصی افراد تا چه حد مهم است این است که می‌دانید ادارهٔ اطلاعات آنجا بعد از منتزع شدن رادیو و تلویزیون یک مقدار کارمند اضافی داشتند که این کارمندان را با یک برنامه ریزی صحیح مأمور مطالعه در مورد نیازمندیهای استان کرده‌اند که اگر اعتبارشان هم بتصویب برسد نظرات آنها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. و اما آنچه بعقیدهٔ بنده مورد مباهات هر ایرانی است منطقهٔ چاه بهار است و پایگاه دریائی و پایگاه هوائی در آنجا در محلی بنام کنارک در حال ساختمان است واقعاّ مایه فخر هر یرانی است که می‌بیند در چاه بهار که یک جای بسیار کوچک و کم جمعیت بود الآن ۷۵۰۰ نفر جمعیت دارد و یک برنامه ریزی جامع برای ساختن یک شهر مدرن در آنجا شده است و ساختمان پایگاه هوائی و دریائی با یک مقیاس بزرگ و مدرن در آنجا برنامه ریزی شده و برای انجام امور آن الآن پنجهزار نفر فداکاری می‌کنند تا تمام وسائل از یک لیوان آب گرفته تا تمام مصالح ساختمانی در یک منطقه خشک و شن زار فراهم بشود و مسلماّ تا چند سال آینده این شهر بیکی از افتخارات ایران مبدل خواهد شد و همین امروز در دستور مجلس واگذاری دو هزار هکتار از اراضی چاه بهار را برای شور اول در دستور داریم که مؤید این خواهد بود که انشاءالله بزودی چاه بهار بیک برنامهٔ صحیحی آباد بشود.

و اما در استان بلوچستان و سیستان که فوق العاده استان عقب افتاده و فقیری است با مساحت بزرگ اکنون راهسازیهای زیادی در دست اقدام است و همچنین ساختن فرودگاه و برنامهٔ اسفالت این راهها در برنامهٔ کار وزارت راه هست و وقتی که این راهها ساخته شد و راههای فرعی که باین راهها خواهد رسید از طریق تعاون و امور روستاها ساخته بشود وجههٔ استان بلوچستان دگرگون خواهد شد فعلاّ احتیاج آنها اینست که بهر طریق که ممکن است کار برای آنها ایجاد بشود، مسأله دیگری که باید در اینجا بگویم اینست که در آنجا سوء تغذیه حکم فرمائی می‌کند و ما اطفالی را در مدارس می‌دیدیم که استاند ار دستور داد تغذیه این اطفال که طبق اوامر شاهنشاه بایستی از اول سال شروع شود زودتر شروع بشود و این اطفال بخاطر همین سوء تغذیه عقب افتاده‌اند و آقایان دکترهائی که در هیأت بودند این مطلب را تأیید می‌کردند، بنده اجازه می‌خواهم بعد از استان سیستان بشرح مسائل استان کرمان بپردازم همانطور که همکاران محترم می‌دانند باین استان در قرن گذشته بعلل سیاسی یا علل دیگر توجه کافی نمیشده ولی حالا با راهی که از کرمان به بندر عباس ساخته می‌شود و بزودی باتمام خواهد رسید درمسیرپیشرفت اقتصادی قرارگرفته در آنجا دانشکده‌ای هم بنام دانشکده علوم اداری هست وریاست هیأت امنای این دانشکده باوالاحضرت رزااست و امیدواریم لیسانسیه هائیکه از این دانشکده فارغ التحصیل می‌شوند در بهبود وضع کرمان مؤثر واقع بشوند، چون الآن کرمان بیشتر از هرچیز به نیروی انسانی احتیاج دارد چون در آنجا فعالیت نبوده و بیشتر بصورت پیشه ور بودند و اما راجع باستان یزد که تا چند سال پیش فرمانداریکل بود آنچه در این استان مورد توجه قرار گرفت این بود که در حدود ۳۰۰ چاه عمیق که در یزد حفر شده و سرسبز است و من توجه وزارت نیرو را باین مسأله جلب می‌کنم که کمال دقت را بکند که حفر چاههای جدید بچاههای موجود صدمه نزند و اصولاّ برنامه‌ای تنظیم کنند تا یزد دچار بی آبی نشود تا موجب شود این عمرانی که در آنجا شروع شده است فروکش کند. البته در مورد این استان مطالب دیگری هم هست که در خاتمه عرایضم ذکر خواهم کرد. منطقه‌ای که مورد بازدید قرار گرفت منطقه چغادت بود که سنگ آهن کارخانهٔ ذوب آهن آریامهر از آنجا تأمین می‌شود در منطقه بافق که در ۱۲۰ کیلومتری یزد است در آنجا دیدیم حدود ۳۰۰ نفر کارمند بعنوان مهندس فنی و تکنیسین و ۲۲۰۰ نفر کارگر با یک فداکاری و از خودگذشتگی زیاد در شرایط حرارت زیاد با امکاناتی که در آنجا فراهم شده در صف اول پیشرفت صنعت ما گام برمیدارند و ما باین کارگرانی که در خور همه گونه تقدیر و احترام هستند درود می‌فرستیم (صحیح است). در خاتمه بنده خواستم عرض کنم مطلبی که مبتلا به چهار استان است این است که با توجه باحتیاجات استانها و شهرها اختیارات بیشتری باستانداران واگذار شده اکنون زیر بنای کارهای اقتصادی و عمرانی آنها آماده است در واقع احتیاج دارد که اعتباراتی در اختیار این دستگاهها گذاشته بشود که آنها بتوانند برنامه هایشان را بطور سریعتری بانجام برسانند در این قسمت واقعاّ بنده خواستم که دولت مطالعه بکند و ببیند به چه نحوی می‌تواند سریعتر این مطالعات انجام بشود چون دستگاهی آماده است و باید بآنها کمک بیشتری بشود. ما وعده دادیم ای مطالب را در مجلس منعکس کنیم بنده معذرت می‌خواهم لازم می‌دانستم که این مطالب را بطور گزارش بعرض همکاران گرامی برسانم در خاتمه وظیفه خود می‌دانم که از طرف همه همکاران هیئت پارلمانی شرکت کننده در این بازدید از استانها از وزارت کشور که این دعوت را بعمل آورد و موجبات این سفر را فراهم کرد تشکر نمایم (احسنت – احسنت).

رئیس – آقای رضوی بفرمائید.

حسام الدین رضوی- بنده در ابتدای عرایضم از بهبود و مراجعت ریاست معظم مجلس شورای ملی اظهار خوشوقتی می‌کنم (صحیح است) و یقین دارم که این بیان من نظر عموم نمایندگان محترم است (صحیح است).

بار دیگر مردم فارس نظیر مردم خوزستان و اصفهان بافتخار زیارت شاهنشاه بزرگ خود نائل آمدند و مانند دفعات دیگر این دیدارهای پرخیر و برکت موجب شد که از واحد جدیدی در خدمت اقتصاد ملت ایران بهره برداری شود و صفحه دیگری بر صفحات تاریخ پرافتخار انقلاب ایران افزوده گردد (احسنت) این واحد جدید که تولید کربنات دوسود و بی کربنات دوسود می‌کند در کنار کارخانه کود شیمیائی شیراز قرار دارد.

می‌دانیم ۱۴ سال پیش که کلنگ ساختمان کارخانجات کود شیمیائی شیراز بدست توانای شاهنشاه بر زمین زده شد تعجب همگی را برانگیخت که مگر ممکن است ایران صاحب چنین کارخانجاتی بشود و عملاّ دیدیم که در پرتو انقلاب شاه و مردم همه ساله واحد جدیدی بر واحدهای بزرگ پتروشیمی افزوده می‌شود که علاوه بر شیراز در بندر شاهپور – آبادان ـ خارک کارخانجات عظیمی مشغول به تولید است و تازه این مقدمه ایست برای ساختمان کارخانجات عظیم و غول پیکری که ایران را جزء ممالک بزرگ صاحب این نوع محصولات خواهد کرد (صحیح است) واحد جدید پتروشیمی که شروع بکار نموده است سالانه ۵۳/۰۰۰ تن کربنات دوسود سنگین و ۱۰/۰۰۰ تن بیکربنات دوسود خوراکی یا داروئی می‌دهد که در حال حاضر احتیاجات کشور را تأمین می‌کند سرمایه گذاری این طرح به ۱۲۰۰ میلیون ریال بالغ گردیده. مواد اولیه مورد نیاز این کارخانه سنگ و سنگ آهک است نمک از دریاچه مهارلو در ۴۰ کیلومتری شیراز که دارای ذخائر کافی است و سنگ آهک از کوه مجاور کارخانه بدست می‌آید. گاز طبیعی از لوله ۱۶ اینچی پالایشگاه بید بلند میرسدو بقیه مواد لازم را کارخانه کود شیمیائی شیراز تأمین می‌کند آب برق بخار از امکانات کارخانه کود شیمیائی استفاده می‌شود و نیروی انسانی شاغل در این کارخانه ۱۹ نفر مهندس و تکنیسین و ۱۲۰ کارگر است و سایر خدمات آن را واحد کود شیمیائی تأمین می‌کند که این خود صرفه جوئی بزرگی است. در سال جاری دو واحد دیگر بر مجموعه فوق اضافه می‌شود بدین ترتیب مجتمع شیمیائی شیراز که اولین واحد پتروشیمی در کشور می‌باشد بسرعت توسعه یافته و یکی از بزرگترین واحدهای نوع خود در کشور خواهد بود در اینجا لازم می‌داند از خدمات صادقانه و شبانه روز جناب آقای دکتر اقبال و همکاران ایشان که در راه پیشرفت صنعت عظیم نفت مبذول می‌دارند صمیمانه تشکر و سپاسگزاری شود (احسنت) همچنین از همکاری دولت رومانی که در تأسیس این کارخانه باشرکت ملی نفت ایران صمیمانه شرکت نموده‌اند قدردانی گردد.

دانشگاه پهلوی یکی دیگر از مؤسساتی است که فعالیت چشمگیر دارد بقسمی که شاهنشاه در هر سفر که بشیراز می‌فرمایند و با علاقه‌ای که به پیشرفت این مؤسسه بزرگ دارند ضمن بازدید از کارها و فعالیت‌ها مؤسسه جدیدی را افتتاح می‌فرمایند و هنگامیکه با استادان جوان و دانشمند این دانشگاه که همگی با عشق خدمت به میهن مراجعت نموده و مشغول بکار شده‌اند صحبت می‌فرمایند برق علاقه و تحسین در چشم و صورت ایشان منعکس است. این مؤسسه عظیم آموزیش از مدیریت صحیح برخوردار است و محققین دانشمند شب و روز بتحقیقات علمی خود ادامه می‌دهند و اطلاعات خود را ضمن سمینارهای مکرر که تشکیل می‌دهند در معرض دید سایرین قرار می‌دهند.

واحدهای بزرگ صنعتی دیگر از قبیل کارخانجات الکترونیک، لاستیک سازی و همچنین توسعه کارخانجات مخابرات ایران بچهار برابر در دست اجراست و همگی مبین پیشرفت اقتصادی و علمی شگرف مملکت ما است و نوید آن را می‌دهد که مردم استان فارس با خدمت بیشتر بتوانند دوش بدوش سایر مردم ایران سهم خود را باجتماع تقدیم کنند.

عملیات عمرانی و رفاهی در سطح استان فارس مرتباّ پیاده می‌شود و خدمات بیدریغ مأمورین دولت زیر نظر استاندار لایق فارس بدون تظاهر ادامه دارد.

با این دورنمائی که مختصراّ از وضع فارس در معرض دید نمایندگان محترم مجلس شورایملی گذارده شده ملاحظه فرمودند که اقدامات انجام شده تا چه حد موفقیت آمیز بود و مسلماّ قدمهای بعد بلندتر و سریع تر خواهد بود (صحیح است). باید در نظر داشت ملتی که این قسم سازندگی می‌کند در فکر خراب کردن نیست و ما می‌توانیم دامنه این پیشرفت را توأم با صلح و صفا و صمیمیت در منطقه گسترش دهیم و خوشبختانه طرح بزرگ و انسانی شاهنشاه که امروز در سازمان ملل و دستگاههای وابسته بآن مورد استقبال و قدرشناسی و سپاسگزاری قرار گرفته است در شرف اجرا است و کمک‌های بدون قید و شرط از هر گوشه‌ای از جهان که خواسته شود بیدریغ در اختیار آنان خواهد گذاشت.

امید است نهضت بشردوستانه‌ای که پرچم آن بدست شاهنشاه بزرگ ما است روزبروز توسعه یابد و مردم دنیا بتوانند در صلح و صفا زندگی کنند و از ثمرات آن بهره مند گردند. متشکرم (احسنت – احسنت).

رئیس – آقای مهندس اسدی بفرمائید.

مهندس اسدی لنگرودی – با اجازه مقام ریاست مجلس شورای ملی، گروه پارلمانی حزب ایران نوبین استان گیلان که بدعوت انجمن استان گیلان بمنظور بررسی نحوهٔ توزیع اعتبارات عمران ناحیه‌ای عازم گیلان بود تصمیم گرفت از فرصت استفاده کرده برنامه‌ای نیز برای مسافرت دسته جمعی بشهرستانها و بعضی بخشهای گیلان ترتیب دهد و بهمین منظور از ۱۳۵۳/۲/۱۱ لغایت ۱۳۵۳/۲/۱۸ به لوشان – منجیل – رودبار- رشت – بندر پهلوی – رضوان شهر- هشتپر- آستارا- صومعه سرا- گوراب رزمیخ – کوچصفهان - استانه اشرفیه – لاهیجان – لنگرود – املش- رودسر- کومله- فومن – شفت – سنگر و بالاخره شاقاجی عزیمت کردیم و از طرف همکاران همسفرم مأموریت دارم باستحضار برسانم در این مسافرت ضمن بازدید کمیته‌های حزب ایران نوین و افتتاح چند کمیته بخش که پایگاههای ابراز شاه دوستی و میهن پرستی هم مسلکان است در هر یک از نقاط ذکر شده در اجتماع هزاران نفر از کشاورزان، کارگران، زنان، جوانان، اصناف و اعضای انجمن‌های دموکراتیک شهر و شهرستان و بهداری و خانه‌های انصاف و شورای آموزش و پرورش منطقه‌ای و سایر طبقات شرکت کردیم و انگار مردم در انتظار چنین فرصتی بودند تا در جمع نمایندگان برگزیده بود با قلوبی آکنده از مهر شاه سپاسگزار الطاف و عنایات شاهانه شوند (احسنت). زنان از موهبت آزادی و اعطای حقوق اجتماعی و سیاسی، کارگران از بهره مندی سود و شرکت در سهام کارخانجات، کشاورزان از مالکیت آب و زمین و اعضای انجمن‌ها از سپردن کار مردم بمردم بحث و گفتگو می‌کردند و از خداوند بزرگ دوام عمر و سلامت شاهنشاه و شهبانوی نیکوکار و ولیعهد عزیز و گرامی را مسئلت داشتند (احسنت).

آری مردم حق شناس گیلان خوب می‌دانند که استواری و قوام پایه‌های قومیت و ملیت و تجدید مجد و عظمت دیرینه کشور و وصول بدروازه تمدن بزرگ فقط و فقط مرهون وجود شاهنشاه است که خطوط اصلی برنامه‌ها را ترسیم و در چهارچوب اصول انقلاب شاه و مردم داهیانه ملت خود را رهبری و ارشاد می‌فرمایند. گیلانی می‌داند که لازمه قدرشناسی و تجلیل از ناجی بزرگ و اندیشمند میهن رستاخیز عظیم همه آحاد و افراد مملکت است تا هر کدام بهسم خود و با همکاری و هم گامی سایر هم میهنان در اجرای نیات بلند شاهنشاه بجلو گام بردارند (احسنت).

گیلانی سالها است با درک این واقعیت و در جهت ارضاء خاطر خطیر ملوکانه در راه شکوفائی و رونق اقتصاد کشور و بهره برداری صحیح و اصولی از منابع ثروت و آب وخاک خطه سرسبز گیلان مجاهد و کوشا است و در جلسات انجمن‌های شهر و شهرستان و استان و سایر پدیده‌های انقلاب و کمیته‌های حزب پاسدار انقلاب همه جا رشد و کفایت خود را بمنصه ظهور رسانیده است (صحیح است).

شور و هیجان هزاران نفر مردم گیلان در این مسافرت آنچنان غرورانگیز و افتخارآمیز بود که زبان و قلم از وصف آن عاجز است.

آتش است این بانگ نای و نیست باد

هر که این آتش ندارد نیست باد

این فریادها و غریوهای شادی که از نای مردم بلند می‌شد آتش عشق پاک و بی آلایش و شعله فروزان ابدی و جاوید بود که قلب شاه و ملت را همچنان پیوند می‌داد.

ما در اجتماع مردم شواهدی از گذشته و حال کشور را بعنوان مقایسه یادآور شدیم و گوشه هائی از ترقیات شگرف دهه انقلاب را که اعجاب و تحسین جهانیان را برانگیخته است توصیف و برای دولت هویدا که توانسته است ده سال در سنگر انقلاب بی امان و خستگی ناپذیر به تلاش خود ادامه دهد و نیات و اهداف طراح انقلاب را پیاده کند توفیق بیشتری آرزو کردیم و با طبقات مختلف مردم چه در انجمن استان هنگام بررسی توزیع اعتبارات عمران ناحیه‌ای و چه در کمیته‌های حزب و اجتماعات دیگر گفت و شنود داشتیم و خواستهای آنان را که لازمه جهش دوران انقلاب است جویا شدیم و اهم مطالبی که عنوان می‌شد از این قرار بود:

۱- تأسیس دانشگاه تا جوانان با استعداد گیلان بتوانند در مسقط الرأس خود بادامه تحصیل بپردازند.

۲- توسعه شبکه راههای اصلی و فرعی و روستائی که فهرست آن در اختیار وزارتخانه‌های مربوط است مخصوصاّ در نواحی کوهستانی که بیش از نیمی از استان گیلان را در بر می‌گیرد و مفتاح همه تحولات و موجب بسط آموزش و پرورش و بهداشت رایگان در راه تحقق فرامین شاهانه است.

۳- صنعتی کردن استان از طریق سرمایه گذاری مستقیم دولت و تشویق بخش خصوصی بلحاظ موقعیت مساعد اقلیمی گیلان و وجود منابع طبیعی بسیار غنی و تراکم جمعیت و عدم امکان توسعه کشاورزی در حدی که بتواند همه نیروی فعال بیکار و یا کم کار را جذب کند.

۴- توسعه و تجهیز بیشتر مراکز بهداشتی و درمانی.

۵- بهبود کیفیت و کمیت چای در واحد سطح و تجدید نظر کلی در نرخ خرید چای و اجرت کارخانجات چایسازی برای تشویق کسانی که میلیاردها ریال تاکنون در امر چایکاری و صنعت چای سرمایه گذاری کرده‌اند و نیمی از جمعیت گیلان از این رهگذر ارتزاق می‌کنند.

۶- احیاء صنعت نوغان و توزیع تخم نوغان و نهال توت کافی به بهای نازل که بسهولت در دسترس مراجعین قرار گیرد و در رونق اقتصاد کشور مؤثر واقع شود.

۷- نوسازی و افزایش ظرفیت بنادر که روزی شاهراه ارتباط بازرگانی کشور با ممالک دیگر بود.

۸- اجرای برنامه‌های نوسازی و عمرانی قراء منفرد.

۹- کمک به شهرداریهابرای انجام برنامه عمران شهری.

۱۰- ساختمان خانه‌های پیشاهنگی، جوانان، زنان، موزه، کتابخانه و استادیوم ورزشی و نظائر آن در شهرستانها و بعضی بخش‌های مستعد که پایگاههای تجلی احساسات پاک شاهدوستی و میهن پرستی است.

۱۱- تأمین آب مشروب شهرها و مزارع گیلان شرقی از طریق احداث تونل شرقی سفید رود و ساختمان سد پلرود که آرزوی دیرینه مردم این ناحیه است.

۱۲- ساختمان خانه‌های سازمانی وارزان قیمت برای کارمندان وکارگران وطبقات متوسط درشهرها.

این خواسته‌ها بدیهی است نه چندان بلندنظرانه و وسیع است که تحقق آن در این دوران شکوفان از حوصله برنامه‌های انقلابی دولت خارج باشد بلکه خود فصولی از برنامه عمرانی پنجم جاری است که مسلماّ مورد توجه دولت واقع خواهد شد و بتدریج بمرحله اجرا درخواهد آمد و گیلانیان نیز دراین عصرخجسته مانند همه هم میهنان همچنانکه تاکنون ازخوان گسترده شاهانه بهره برده‌اند بهره مند خواهند شد. متشکرم (احسنت – احسنت).

- تصویب صورتجلسه قبل

۳- تصویب صورتجلسه قبل.

رئیس – راجع بصورتجلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتجلسه تصویب می‌شود.

- تقدیم دو فقره لایحه ۱-اساسنامه سازمان توسعه کشاورزی و دامپروری ورامین و گرمسار،۲-لایحه واگذاری اراضی مورد نیاز اداره کل هواپیمائی کشوری از منابع ملی شده در شهرستان کرمان، بوسیله آقای دکتر همایونفر معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی

۴- تقدیم دو فقره لایحه ۱-اساسنامه سازمان توسعه کشاورزی و دامپروری ورامین و گرمسار،۲-لایحه واگذاری اراضی مورد نیاز اداره کل هواپیمائی کشوری از منابع ملی شده در شهرستان کرمان، بوسیله آقای دکتر همایونفر معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی.

رئیس – وارد دستور می‌شویم آقای دکتر همایونفر بفرمائید.

دکتر همایونفر- (معاون وزارت کشاورزی)- با کسب اجازه از مقام ریاست دو لایحه است یکی مربوط به بنگاه دامپروری ورامین و گرمسار و دیگری مربوط به واگذاری ۲۶۳ هکتار از اراضی ملی شده شهرستان کرمان به اداره کل هواپیمائی کشوری می‌باشد لوایح برای تصویب تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌شود.

رئیس- لوایح به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه و ابلاغ به دولت

۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه و ابلاغ به دولت.

رئیس- گزارش شور دوم موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی.

کمیسیون امور خارجه در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۳/۲/۱۹ با حضور آقایان احمد اقبال معاون وزارت امور خارجه و مهندس دری معاون وزارت راه لایحه شمارهٔ ۶۹۳۸۲ مورخ ۱۳۵۲/۱۰/۱۰ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع بموافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه را که گزارش شور اول آن بشمارهٔ ۱۱۳۹ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عیناّ تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون موافقتنامهٔ حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه.

مادهٔ واحده- موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه مشتمل بر یک مقدمه و هفده ماده و یک ضمیمه که در تاریخ ۱۶ آبان ماه ۱۳۵۲ (۷ نوامبر ۱۹۷۳) بین نمایندگان مختار دو دولت در تهران بامضاء رسیده است تصویب و اجازهٔ مبادلهٔ اسناد آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون امور خارجه-دکتریحیی شمسی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی.

کمیسیون دارئی در جلسه روز پنجشنبه ۵۳/۲/۱۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بموافقتنامهٔ حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه را برای شور دوم مورد رسیدگی فرار داد و مصوبه کمیسیون امور خاجه را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون دارائی-امان الله ریگی.

گزارش شور دوم از کمیسیون راه بمجلس شورای ملی.

کمیسیون راه در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۳/۲/۱۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بموافقتنامهٔ حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون راه – دکتر غلامرضاعدل.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأ می‌گیریم بمادهٔ واحده و کلیات آخر لایحه، خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه بدولت ابلاغ می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع باصلاح مادهٔ ۱۰ قانون گذرنامه و ارسال بمجلس سنا

۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع باصلاح مادهٔ ۱۰ قانون گذرنامه و ارسال بمجلس سنا.

رئیس- گزارش شور دوم اصلاح مادهٔ ۱۰ قانون گذرنامه مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی.

کمیسیون کشور در جلسه روز پنجشنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور آقای احمد اقبال معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۶۷۳۷۴ مورخ ۱۳۵۲/۹/۱۳ دولت راجع به اصلاح مادهٔ ۱۰ قانون گذرنامه که گزارش شور اول آن بشماره ۹۶۲ چاپ گردیده با توجه به پیشنهاد رسیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اصلاح مادهٔ ۱۰ قانون گذرنامه.

مادهٔ واحده- بندهای ۳ و ۷ مادهٔ ۱۰ بشرح زیر اصلاح می‌شود:

بند۳- رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران – ندیمه علیاحضرت شهبانوی ایران – رئیس سازمان برنامه و بودجه – رئیس و دادستان دیوانعالی کشور- رئیس کل تشریفات شاهنشاهی – رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی – رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران – رئیس بانک مرکزی – رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و همسران آنها.

بند۷- مأمورین عالیرتبه وزارت دربار شاهنشاهی بمعرفی وزیر دربار شاهنشاهی.

مخبرکمیسیون کشور- رضا سجادی.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی.

کمیسیون امور خارجه در جلسه یکشنبه ۱۳۵۳/۲/۱۵ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح ماده ۱۰قانون گذرنامه را موردرسیدگی قرار دادومصوبه کمیسیون کشوررا عیناّ تأییدوتصویب کرد. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون امورخارجه- دکتریحیی شمس.

رئیس- مادهٔ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادهٔ واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به یکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی به شرکتهای هواپیمایی ایران و ارسال بمجلس سنا

۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع بیکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی بشرکتهای هواپیمائی ایران و ارسال بمجلس سنا.

رئیس- گزارش شور دوم یکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی بشرکتهای هواپیمائی ایران مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه روز پنجشنبه نوزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور آقای دکتر محمود کاشفی معاون وزارت دارئی لایحه شمارهٔ ۱۴۰۰ مورخ ۱۳۵۳/۱/۲۷ راجع به یکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی بشرکتهای هواپیمائی ایران را که گزارش شور اول آن بشماره ۱۱۴۰ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای رسیده مصوبه شور اول را با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون یکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی بشرکتهای هواپیمائی ایران.

مادهٔ واحده- بمنظور یکنواخت نمودن بهای فروش فرآورده‌های نفتی در داخل کشور از تاریخ تصویب این قانون شرکتهای مذکور در مادهٔ ۱۲ و تبصرهٔ ۲ مادهٔ ۱۲ قانون تأسیس شرکت هواپیمائی ملی ایران و مقررات بهره برداری هوائی کشوری مصوب سال ۱۳۴۵ بهای فرآورده‌های خریداری خود را به نرخهای جاری پرداخت خواهند نمود.

مخبر کمیسیون دارائی – امان الله ریگی.

گزارش شور دوم از کمیسیون راه بمجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۳/۲/۱۹ با حضور آقای مهندس دری معاون وزارت راه و آقای دکتر محمود کاشفی معاون وزارت دارائی لایحه یکنواخت ساختن بهای فروش فرآورده‌های نفتی بشرکتهای هواپیمائی ایران را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون راه – دکتر غلامرضا عدل.

رئیس – مادهٔ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهار نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به واگذاری دو هزار هکتار از منایع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار

۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به واگذاری دو هزار هکتار از منایع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار.

رئیس – گزارش شور اول واگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون کشاورزی بمجلس شورای ملی.

کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی در جلسه روز سه شنبه ۵۳/۱/۲۰ با حضور آقای دکتر همایونفر معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی لایحه شماره ۷۳۷۴۰ مورخ ۵۲/۱۲/۸ دولت راجع به واگذاری دو هزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار بشهرداری چاه بهار را که در جلسه روز پنجشنبه ۵۲/۱۲/۲۲ تقدیم و بشماره ۱۱۰۶ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.

لایحه قانون واگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار بشهرداری چاه بهار.

مادهٔ واحده- بوزارت کشاورزی و منابع طبیعی اجازه داده می‌شود تا دو هزار هکتار از منابع ملی شده اطراف شهر چاه بهار را بر اساس نقشه جامع یاهادی که بتصویب مقامات مربوط می‌رسد بلاعوض در اختیار شهرداری چاه بهار بگذارد، واگذاری این اراضی بسازمانهای دولتی و مؤسسات عام المنفعه مجانی خواهد بود و اجاره درازمدت اراضی مذکور برای مصارف خانه سازی و تأسیسات شهری غیردولتی طبق آئین نامه‌ای است که به پیشنهاد مشترک وزارت کشور و وزارت کشاورزی و منابع طبیعی بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

مخبر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی – مهندس نظمی.

گزارش شور اول از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی.

کمیسیون کشور در جلسه ۱۳۵۳/۲/۵ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بواگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار بشهرداری چاه بهار را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشاورزی ومنابع طبیعی را بااصلاحاتی تصویب کرد.

اصلاحات مزبور در جلسه سه شنبه ۵۳/۲/۱۷ کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مورد تأیید و تصویب قرار گرفت.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون کشور- رضاسجادی.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی.

کمیسیون دارائی در جلسه ۵۳/۱/۲۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بواگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار بشهرداری چاه بهار را مورد رسیدگی قرار داد وتصویب کرد.

اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون دارائی-امان الله ریگی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد شور اول بماده واحده (لایحه قانون واگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار بشهرداری چاه بهار):

مادهٔ واحده- بوزارت کشاورزی و منابع طبیعی اجازه داده می‌شود تا هر اندازه که لازم باشد از منابع ملی شده اطراف شهرها را بر اساس نقشه جامع یاهادی که بتصویب مقامات مربوط می‌رسد بلاعوض در اختیار شهرداریها بگذارد الی آخر.

باتقدیم احترام- مهندس حسین ایمان زهرائی.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

محترماّ پیشنهاد می‌نماید: تبصره زیر به ذیل ماده واحده واگذاری دوهزار هکتار از منابع ملی شده به شهرداری چاه بهار اضافه شود:

• تبصره – بندر چاه بهار نیز نظیر بندرعباس مشمول مقررات تشویقی تبصره ۵۹ قانون بودجه سال ۱۳۵۲کشور می‌باشد.

با احترام – کشفی.

رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

رئیس- گزارش شور اول اصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی.

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شمارهٔ ۱۷۸۴ مورخ ۱۳۵۳/۲/۱ دولت راجع باصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که در جلسه روز سه شنبه ۵۳/۲/۱۰ تقدیم و بشمارهٔ ۱۱۴۳ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

مادهٔ واحده- در مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بعد از عبارت «فرماندهان نیروهای سه گانه» عبارت «و گارد شاهنشاهی» اضافه می‌گردد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری – رضا پیرزاده.

گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی.

کمیسیون نظام در جلسه ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط باصلاح مادهٔ ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در این مورد تأیید وتصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون نظام - سرلشگرهمایونی.

رئیس-کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) بوروددرشورماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم در لایحه اصلاح ماده ۱۱۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ماده واحده به ترتیبی تنطیم شود که اصل ماده قانون قبلی بانضمام عبارت اصلاحی که اضافه می‌شود در یک ماده واحده نوشته شود.

با احترام – کمالوند.

رئیس- لایحه و پیشنهاد برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح وتصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن و ارسال بمجلس سنا

۱۰- طرح وتصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن و ارسال بمجلس سنا.

رئیس- گزارش شور دوم تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی.

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور آقای دکتر بهرون معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحه شمارهٔ ۷۴۶۵۸ مورخ ۱۳۵۲/۱۲/۱۹ دولت راجع به تغیر نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آنرا که گزارش شور اول آن بشمارهٔ ۱۱۱۱ چاپ گردیده است با توجه به پیشنهادهای رسیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن.

مادهٔ ۱- تعاریف:

تعاریف و اصطلاحات و مصادیق ساختمانهای دولتی از نظر اجرای این قانون بشرح زیراست:

۱- طرح جامع سرزمین:

طرح جامع سرزمین، طرح فیزیکی است که شامل استفاده از سرزمین در قالب سیاست‌های ملی از طریق بررسی امکانات و منابع، مراکز جمعیت شهری و روستائی کشور و حدود توسعه و گسترش شهرها و شهرکهای فعلی و آینده و قطبهای صنعتی و کشاورزی و مراکز جهانگردی و خدماتی بوده و در اجرای برنامه‌های عمرانی بخشهای عمومی و خصوصی ایجاد نظم و همآهنگی نماید.

۲- طرح جامع شهر:

طرح جامع شهر، عبارت از طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط بحوزه‌های مسکونی – صنعتی – بازرگانی – اداری – کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندیهای عمومی شهری خطوط کلی ارتباطی و مکان پایانه‌ها (ترمینال) و فرودگاهها و بنادر و سطوح لازم برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی، مناطق نوسازی، بهسازی و اولویتهای مربوط بآنها تعیین می‌شود و ظوابط و مقررات مربوط بکلیه موارد فوق و همچنین ضوابط مربوط به حفظ و نمایش بناهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌گردد. طرح جامع شهر برحسب ضرورت قابل تجدید نظر خواهد بود.

۳- طرح تفصیلی:

طرح تفصیلی عبارت از طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر نحوه استفاده از زمینهای شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و اولویتهیا مربوط بمناطق بهسازی و نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط بمالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌گردد.

۴- طرح هادی:

طرح هادی عبارت از طرحی است که در آن جهت گسترش آتی شهر و نحوه استفاده از زمینهای شهری برای عملکردهای مختلف بمنظور حل مشکلات حاد و فوری شهر و ارائه راه حلهای کوتاه مدت و مناسب برای شهرهائی که دارای طرح جامع نمی‌باشند تهیه می‌شود.

۵- ساختمانهای دولتی که اعتبار آن از بودجه کل کشور تأمین می‌گردد از نظر اجرای این قانون عبارتست از:

الف- ساختمان‌های اداری وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و ساختمانهای انتظامی و ندامتگاهها.

ب- ساختمانهای بهداشتی از قبیل بیمارستانها- درمانگاهها- آسایشگاهها- شیرخوارگاهها و سایر مراکز بهداشتی و درمانی و تنظیم خانواده و مراکز رفاه و نظائر آن.

ج- ساختمانهای آموزیش – دانشگاهها- انستیتوها- کتابخانه‌ها – مدارس عالی- آموزشگاهها- هنرستانها- مراکز آموزش حرفه‌ای و روستائی- دبیرستانها و دبستانها و سایر مراکزتعلیم وتربیت.

د- ساختمانهای ورزیش – ورزشگاهها – استادیومها و سایر تأسیسات ورزشی.

ه- مراکز ارتباطی از قبیل دفاتر پست – مراکز تلفن و تلگراف و نظائر آن.

و- ساختمانهای متفرقه از قبیل کاخهای جوانان – اردوگاهها و هتلها و مهمانسراها و ساختمانهای مربوط به سازمانهای خیریه ونظائر آن.

مادهٔ ۲- از تاریخ تصویب این قانون، نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی تغییر می‌یابد.

مادهٔ ۳ – بمنظور اتخاذ و اعمال سیاستها و تنظیم برنامه‌های جامع و هماهنگ برای تعیین مراکز جمعیت و ایجاد تعادل مطلوب بین جمعیت و وسعت شهرها درسطح کشور، تأمین مسکن و توسعه و بهبود استانداردهای کمی و کیفی مسکن با توجه به هدفها و مقتضیات توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورو همچنین ایجاد هماهنگی و تمرکز در تهیه و اجرای طرحها و ساختمانهای دولتی، وظائف وزارت مسکن و شهرسازی علاوه بر اجرای آن قسمت از وظائف و اعمال اختیاراتی که بموجب قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن در تاریخ تصویب این قانون بعهده وزارت آبادانی و مسکن محول می‌باشد و قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و سایر قوانین و مقررات بشرح زیر تعیین می‌گردد:

۱- برنامه ریزی:

الف- جای یابی شهرها و مراکز جمعیت آینده با توجه به عوامل محدود کننده از قبیل کمبود منابع آب و استفاده‌های مختلف از زمین با رعایت اولویت برای مصارف کشاورزی از طریق تهیه طرح جامع سرزمین با توجه بمقررات ماده ۱۳ و بند ۱ مادهٔ ۱۷ قانون تجدید تشکیلات و تعیین وظائف سازمانهای وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و انحلال وزارت منابع طبیعی.

ب- تعیین حدود توسعه و ظرفیت شهرهای فعلی و آینده و طرح و تنظیم نقشه توزیع جمعیت.

ج- تهیه و تنظیم سیاستها و خط مشی‌های اجرائی و ضوابط لازم برای هدایت و کنترل شهرنشینی در جهت تحقق طرح جامع سرزمین.

د- مشخص نمودن شهرها وشهرکها از نظر فعالیتهای صنعتی – کشاورزی – جهانگردی – تاریخی- خدماتی و نیز تعیین شهرهای مختلط از جهات فوق با توجه به طرح جامع سرزمین.

ه- بررسی ارتباط شهرهای فعلی و آینده در سطح منطقه و کشور.

و- تعیین استانداردها برای مسکن و ساختمانهای دولتی و تأسیسات شهری.

ز- بررسی مستمر نیازمندیهای مسکن، ساختمانهای دولتی، خانه‌های سازمانی و تهیه برنامه‌های مورد لزوم.

• تبصره- طرح جامع سرزمین پس از تصویب شورای عالی شهرسازی برای کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی در امور مربوط بآنها لازم الاجراء بوده و در تهیه و تنظیم طرحهای شهری باید از آن متابعت شود.

۲- شهرسازی:

الف- تهیه طرح جامع برای هر یک از شهرها با توجه بضوابط و استانداردهای مصوب و تعیین ضوابط و استانداردها برای تهیه نقشه‌های هادی و اعلام آن بوزارت کشور.

ب- نظارت بر فعالیتهای شهرسازی بخش خصوصی از حیث رعایت معیارها و ضوابط شهرسازی.

۳- مسکن:

الف- تهیه و اجرای طرحهای تأمین مسکن و خانه سازی که با اعتبارات دولت انجام می‌شود در سراسر کشور با رعایت مقررات مندرج در قوانین شهرداریها در مورد تحصیل پروانه ساختمانی.

ب- اجرای طرحهای مربوط بخانه‌های سازمانی بصورت مستقل. خانه‌های سازمانی که جزیی از طرح کلی دیگر هستند از شمول این بند مستثنی می‌باشند.

ج- نظارت در امور شرکتهائی که منحصراّ در زمینه ایجاد و احداث واحدهای مسکونی فعالیت دارند و کمک و راهنمائی بمؤسسات مذکور. نحوه نظارت و کمک و راهنمائی باین نوع شرکتها طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که با پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

• تبصره- مواردی که دارای قانون خاص می‌باشد ازبند ب قسمت ۲ و بند ج قسمت ۳ مادهٔ ۳ مستثنی می‌باشد.

د-تهیه و تنظیم موازین و استانداردها و مشخصات فنی برای ساختمانها و مسکن و تحقیق و بررسی مسائل مربوط بساختمان و مصالح ساختمانی و نیز تهیه و پیشنهاد استانداردهای لازم برای مصالح ساختمانی.

۴- تهیه و اجرای طرحهای ساختمانهای دولتی بشرح مذکور در بند ۵ مادهٔ ۱.

۵- تهیه واجرای طرحهای عمران شهری دردست اجراء وطرحهائی که انجام آن از طرف وزارتخانه‌ها و سازمانهای ذیربط در صورت قبول وزارت مسکن و شهرسازی بآن وزارت محول می‌گردد.

۶- اعمال سیاست دولت ونظارت نسبت باراضی خالصه وموات که طبق مقررات قانون انحلال بنگاه خالصجات و مادهٔ ۱۷ قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره بزارعین مستأجروقانون ثبت اراضی موات اطراف تهران و قانون ثبت اراضی موات اطراف شهرهای غیرتهران مصوب سالهای ۱۳۳۱ و۱۳۳۴ وقانون راجع باراضی دولت وشهرداریها واوقاف وبانکها مصوب سال۱۳۳۵و اصلاحی آن مصوب سال۱۳۳۹ امورآنها بسازمان مسکن یاوزارت آبادانی ومسکن محول گردیده است.

مادهٔ ۴- ریاست شورای عالی شهرسازی بعهده نخست وزیر است و علاوه بر اعضاء فعلی، سرپرست سازمان جلب سیاحان نیز عضو شورای عالی شهرسازی خواهد بود و تصمیمات شورا با حداقل شش رأی معتبر می‌باشد.

مادهٔ ۵- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند برای تهیه و اجرای طرحهای مسکن و ساختمانی مورد نیاز خود بشرح مذکور در مادهٔ ۱ این قانون بوزرات مسکن و شهرسازی مراجعه نمایند.

مادهٔ ۶- وزارت مسکن و شهرسازی می‌تواند برای اجرای بعضی از طرحهای ساختمانهای دولتی یا طرحهای مسکن بسازمان ذیربط تفویض اختیار نماید.

مادهٔ ۷- آن قسمت از طرحهائی که سازمانهای ذیربط بتوانند آنها را رأساّ تهیه و اجرا نمایند توسط آئین نامه لازم مشخص خواهد شد.

تبصره - اجرای طرح‌های ساختمانی سازمان‌ها و مؤسسات خیریه به تشخیص وزارت مسكن و شهرسازی به سازمان‌های مربوط واگذار می‌شود كه طبق مفاد ماده ۲۱ قانون برنامه و بودجه كشور مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱ عمل نمایند.

ماده ۸- به وزارت مسكن و شهرسازی اجازه داده می‌شود به منظور اجرای وظایف مربوط به تهیه زمین و مسكن و خدمات مهندسی و تحقیقات و بررسی مسائل مربوط به ساختمان و مصالح ساختمانی شركت یا شركت‌هایی تأسیس و آنها را به طریق بازرگانی اداره نماید. اساسنامه این شركت‌ها و همچنین تغییراتی كه در جهت اجرای این قانون باید در اساسنامه سازمان مسكن داده شود بنا به پیشنهاد وزارت مسكن و شهرسازی و تأیید هیئت وزیران به تصویب كمیسیون‌های مسكن و شهرسازی و دارایی و استخدام مجلسین خواهد رسید. شركت‌های مذكور می‌توانند با شركت‌هایی كه در زمینه‌های فوق فعالیت دارند مشاركت نمایند.

ماده ۹- ایجاد شهر و شهرك غیر روستایی در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها موكول به موافقت پیشنهاد وزارت مسكن و شهرسازی و تصویب شورایعالی شهرسازی خواهد بود.

ماده ۱۰- آئین‌نامه‌های لازم در اجرای این قانون از طرف وزارت مسكن و شهرسازی تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

مخبر كمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری - رضا پیرزاده

گزارش شور دوم از كمیسیون آبادانی و مسكن به مجلس شورای ملی

كمیسیون آبادانی و مسكن در جلسه ۱۷ اردیبهشت ماده ۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به تغییر نام وزارت آبادانی و مسكن به وزارت مسكن و شهرسازی و تعیین وظایف آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب كرد.

اینك گزارش آن را در تأیید گزارش كمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر كمیسیون آبادانی و مسكن - مهندس احمدی

احتشام شهیدی

گزارش شور دوم از كمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

كمیسیون دارای در جلسه ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به تغییر نام وزارت آبادانی و مسكن به وزارت مسكن و شهرسازی و تعیین وظایف آن را برای شور دوم مردم رسیدگی قرار داد و تصویب كرد.

اینك گزارش آن را در تأیید گزارش كمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر كمیسیون دارایی - امان‌الله ریگی

رئیس - ماده اول قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- تعریف:

تعاریف و اصطلاحات و مصادیق ساختمان‌های دولتی از نظر اجرای این قانون به شرح زیر است:

۱- طرح جامع سرزمین:

طرح جامع سرزمین، طرح فیزیكی است كه شامل استفاده از سرزمین در قالب سیاست‌های ملی از طریق بررسی امكانات و منابع، مراكز جمعیت شهری و روستایی كشور و حدود توسعه و گسترش شهرها و شهرك‌های فعلی و آینده و قطب‌های صنعتی و كشاورزی و مراكز جهانگردی و خدماتی بوده و در اجرای برنامه‌های عمرانی بخش‌های عمومی و خصوصی ایجاد نظم و هماهنگی نماید.

۲- طرح جامع شهر:

طرح جامع شهر، عبارت از طرح بلندمدتی است كه در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه‌بندی مربوط به حوزه مسكونی - صنعتی - بازرگانی - اداری - كشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندی‌های عمومی شهری خطوط كلی ارتباطی و مكان پایانه‌ها (ترمینال) و فرودگاهها و بنادر و سطوح لازم برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی، مناطق نوسازی، بهسازی و اولویتهای مربوط بآنها تعیین می‌شود و ضوابط و مقررات مربوط بکلیه موارد فوق و همچنین ضوابط مربوط به حفظ و نمایش بناهای تاریخی و مناظرطبیعی، تهیه و تنظیم می‌گردد. طرح جامع شهر بر حسب ضرورت قابل تجدید نظر خواهدبود.

۳- طرح تفصیلی:

طرح تفصیلی عبارت از طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر نحوه استفاده از زمینهای شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و اولویتهای مربوط بمناطق بهسازی و نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط بمالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌گردد.

۴- طرح هادی:

طرح هادی عبارت از طرحی است که در آن جهت گسترش آتی شهر و نحوه استفاده از زمینهای شهری برای عملکردهای مختلف بمنظور حل مشکلات حاد و فوری شهر و ارائه راه حلهای کوتاه مدت و مناسب برای شهرهائی که دارای طرح جامع نمی‌باشند تهیه می‌شود:

۵- ساختمان‌های دولتی که اعتبار آن از بودجه کل کشور تأمین می‌گردد از نظر اجرای این قانون عبارتست از:

• الف- ساختمان‌های اداری وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و ساختمانهای انتظامی و ندامتگاهها.
• ب- ساختمانهای بهداشتی از قبیل بیمارستانها – درمانگاهها – آسایشگاهها – شیرخوارگاهها و سایر مراکز بهداشتی و درمانی و تنظیم خانواده و مراکز رفاه و نظائر آن.
• ج- ساختمانهای آموزشی – دانشگاهها – انستیتوها – کتابخانه‌ها – مدارس عالی – آموزشگاهها- هنرستانها – مراکز آموزش حرفه‌ای و روستائی – دبیرستانها و دبستانها و سایر مراکز تعلیم وتربیت.
• د- ساختمان‌های ورزشی – ورزشگاهها – استادیومها و سایر تأسیسات ورزشی.
• ه- مراکز ارتباطی از قبیل دفاتر پست – مراکز تلفن و تلگراف و نظائر آن.
• و- ساختمانهای متفرقه از قبیل کاخهای جوانان – اردوگاهها و هتلها و مهمانسراها و ساختمانهای مربوط به سازمانهای خیریه و نظائر آن.

رئیس- در مادهٔ اول نظری نیست؟ آقای حکمت یزدی بفرمائید.

حکمت یزدی-

حریف مجلس ما خود همیشه دل می‌برد

علی الخصوص که پیرایه‌ای براوبستند.

لایحه قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن مثل اینکه مسئله آبادانی تمام شده الحمدلله آنقدر آبادانی کرد وزارت آبادانی و مسکن، که دیگر نیازی به آبادانی ندارد. فقط مانده مسکن و شهرسازی بنده نمی‌دانم از این تغییر نام چه بهره‌ای بگیریم.

سه نگردد بریشم ار او را

پرنیان خوانی و حریر و پرند (احسنت).

شما در زیر این تغییر نام چه بهره‌ای می‌برید و چه مقصودی دارید؟ بنده بسیار متأسفم که نبودم و در مسافرت بودم تا اینکه عرایضی را در شور اول بکنم یا پیشنهاداتی بساحت مقدس مجلس شورایملی تقدیم بکنم ولی وقتیکه من این لایحه را خواندم متأسف شدم که برای این لایحه حتماّ باید یک کتاب لغت، یک دیکسیونر، دو سه تا معلم صرف و نحو، چند نفر اشخاص وارد و آشنا برموز ادبیات را بکمک گرفت تا ببینیم این مبتدائی که اینجا آورده شده خبرش کجا است و این مضافی که اینجا آورده شده مضاف الیهش کجا است و این الفاظ و کلمات چه دردی را دوا می‌کند (یکی از نمایندگان – شعر نوین است) عجب است مصادیق را در ۱۰-۱۲ سال قبل تعیین کرده‌اند امروز تعاریفش را می‌آورید؟ (دکتر الموتی – اینطور نیست آقای حکمت این حرفها چیست؟ شما موافقید یا مخالف چرا با الفاظ بازی می‌کنید حرفتان را بفرمائید همه اش که نمی‌شود کار این مملکت را با شعر درست کرد) اجازه بدهید از شما که لیدر هستید بعید است که عصبانی بشوید اجازه بدهید من عرضم را بكنم بعد شما به عرایض بنده جواب بدهید (دكتر الموتی - بفرمایید جواب‌تان را عرض می‌كنم) عرض می‌كنم كلمه طرح جامع شهر تعریف شده توجه می‌كنید آقای دكتر الموتی؟ طرح جامع شهر، طرح تفصیلی، طرح هادی الان دارید تعریف می‌كنید شما این كلمات را چند سال قبل بر روی آن نقشه تعیین كردید (یك نفر از نمایندگان - چه مانعی دارد؟) اشكالش این است اگر آن چیزهایی را كه در آن روز عمل كرده‌اید با این تعاریف نخواند بایستی آن را عوض كنید شما اینجا دارید تعریف می‌كنید مصداق را نمی‌شود اول تعیین كرد این یك بحث مسلم حقوقی است اول كلاهبرداری را قانون تعریف می‌كند بعد یكی را مصداق آن قرار می‌دهد نه این كه اول مصداق را تعیین بكنند ده سال بعد تعریفش بكنند این بحث مسلمی است آقای الموتی و بعد من معتقدم با قوانین مختلفی كه داریم قوانینی داریم مربوط به شورای شهرسازی قوانینی داریم كه الان در شرف تصویب است مربوط به محیط زیست قانونی كه مربوط به اختیارات قبلی وزارت آبادانی و مسكن است اینها یك سلسله قوانینی است با اختیاراتی كه شهرداری دارد بیایید واقعاً این قوانین را بسنجید خود مسئولیت‌ها را تعیین كنید چقدر ناراضی امروز شهرداری می‌سازد مراجعه بكنید ببینید مراجعین به شهرداری چه می‌كشند بحث مخالف نیست این دردی است كه من بازگو می‌كنم و شما باید همگامی كنید تا رفع شود و هیچ بحث مخالفت نیست بنده عرض می‌كنم كه نبودم و الان عرضم را می‌كنم اگر قبول كردید برگردد به كمیسیون عرایضم را آنجا می‌كنم شاید یك قانون منقحی بشود اگر قبول نكردید همین قانون باشد من كه مجریش نیستم به هر حال این قوانین مختلفی كه داریم بنشینیم یك بررسی كامل بكنیم كه حدود مسئولیت‌ها روشن شود شما امروز وقتی می‌آیید تعریف می‌كنید و می‌گویید طرح جامع شهر؛ طرح تفصیلی؛ طرح هادی به قدری مردم آزرده‌خاطر هستند كه فكر می‌كنید باز طرحی در كار است، طرح جامع، طرح تفصیلی، طرح داخل محدوده و خارج از محدوده و از این كلمات به جای اینها شما بیایید قوانین موجود را با هم مقایسه كنید ببینید كجا تعارض دارد، كدام حدش در اختیار كیست، حدود مسئولیت‌ها روشن بشود و كسی كه مسئول است پاسخگوی مردم باشد. آن طور نباشد كه در جلسه بودجه آقای شهردار بگوید این قسمت‌ها به من مربوط است و آن قسمت‌ها به فلان كس مربوط است؟ به فلانی مراجعه می‌كنی می‌گوید به من مربوط نیست بحث این است كه حدود كارها را روشن كنید. اما در متن عبارت بنده از آقانی كه اهل عبارت و اهل ادب هستند سؤال می‌كنم نوشته تعاریف و اصطلاحات و مصادیق ساختمان‌های دولتی، این مضافات را که آورده‌اید، معنایش این است یعنی تعاریف ساختمان‌های دولتی، مصادیق ساختمان‌های دولتی و اصطلاحات ساختمان‌های دولتی، این «واو» و «واو» عطف است پشت سر هم آورده‌اید، مضاف‌الیه تمام مضاف‌ها ساختمان‌های دولتی است و شما می‌خواهید تعاریف و اصطلاحات و مصادیق، مضاف‌الیه‌اش ساختمان‌های دولتی باشد. مضاف‌الیه تمام اینها ساختمان‌های دولتی است. (ریگی - پیشنهاد اصلاح عبارتی بدهید) بعداً این عبارت‌ها را، بنده استدعا می‌كنم، شما كه می‌فرمایید به شعر و به الفاظ كار نداشته باشیم جناب آقای الموتی، عرض می‌كنم همان قدر كه شما دل‌تان برای مملكت می‌طپد قلب ما هم می‌طپد، هیچ كس وطن‌پرست‌تر از دیگری نیست همه یكسان هستند. همه علاقمند هستیم كه مسأله مسكن واقعاً حل شود. همه علاقمند هستیم و همه می‌خواهیم كه واقعاً خانه ارزان قیمت در اختیار آحاد و افراد مردم این مملكت قرار گیرد. همه می‌خواهیم بورس بازی زمین از میان برود، همه می‌خواهیم كه فرمان اعلیحضرت آن طور كه باید تفسیر و اجرا شود (احسنت) نه این كه یك روز این چنین تفسیر شود و روز دیگر آن چنان تفسیر شود همه می‌خواهیم طرح جامع و غیره انجام گیرد اینجا می‌نویسد: طرح جامع سرزمین، طرح فیزیكی است كه شامل استفاده از سرزمین در قالب سیاست‌های ملی... مگر قرار بود در قالب سیاست‌های غیر ملی باشد؟ از طریق بررسی امكانات و منابع، مراكز جمعیت شهری و روستایی كشور و حدود توسعه و گسترش شهرها و شهرك‌های فعلی و آینده و قطب‌های صنعتی و كشاورزی و مراكز جهانگردی و خدماتی بوده و در اجرای برنامه‌های عمرانی، بخش‌های عمومی و خصوصی ایجاد نظم و هماهنگی نماید به هر حال این عبارات را آقایان دقت كنید شما می‌گویید بنده با لفظ شعر سخن می‌گویم ولی مگر اینها الفاظ نیست؟ باز در طرح جامع شهر و باز در طرح تفصیلی و طرح دیگر بهمین صورت نوشته شده اما راجع به ساختمانهای دولتی:

«الف: ساختمانهای اداری وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی وزارتخانه هاو۰۰۰» وقتی که خواستید ساختمانهای دولتی را بشمارید اما مصادیقی که ما داریم در واقع مصادیق ساختمانها از این شقوق جمع است، نه فقط ساختمانهای اداری ودولتی داریم ممکن است ساختمانهای غیر اداری هم باشد، آیا اینها جزء ساختمان دولتی نیست؟ و بعد، کلمهٔ ندامتگاه یک کلمهٔ مصطلح در قانون ما نیست.

در بند «ب» ساختمانهای بهداشتی از قبیل بیمارستانها کلمه از قبیل را استعمال کرده‌اید و بعداّ در بند «ج» کلمه ساختمانهای آموزشی، دانشگاهها، انستیتوها، کتابخانه‌ها و ۰۰۰ آخر این که طرز قانون نویسی نیست اینجا هم باید بگوئید از قبیل ۰۰۰ کلمه «از قبیل» باید تکرار شود اگر تعیین مصداق می‌کنید در ساختمانهای آموزشی، دانشگاهها، انستیتوها و سایر مراکز تعلیم و تربیت، مراکز ارتباطی در اینها هم کلمه از قبیل را باید بکار برید. ساختمانهای مربوط به وزارت پست و تلگراف و تلفن نمی‌دانم جزو مراکز ارتباطی است و یا از قبیل دفاتر پست و تلگراف و تلفن است؟ بنابراین تعیین مصداق هم که می‌کند لااقل باید تحت عناوینی باشد که همهٔ مصادیق را جمع کند بهرحال در مادهٔ یک بدواّ تقاضای من این بود و بسیار صادقانه است اگر این تقاضا قبول شود شما خودتان هم تصویب کننده هستید و هم مجری، ولی بنده اعتقاد دارم که ما شتابی نداریم اگر یکبار دیگر به کمیسیون برود که ما با قوانین مدونی که داریم کاملا مقایسه کنیم و اکنون که می‌خواهیم مسائلی را بعنوان وظائف وزارت آبادانی و مسکن معین کنیم یک قانون جامع و مانعی باشد تضادی را که با قوانین مربوط به شهرداری و بخصوص قانون مربوط به محیط زیست که چند روز دیگر تصویب می‌شود، همه را ملاحظه بفرمائید وجهاتی را که با هم دارد مقایسه بفرمائید تا یک قانون مدونی باشد که بتواند به درد وزارت مسکن و شهرسازی بخورد، این عرض بنده بود در بارهٔ مادهٔ یک متشکرم.

رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.

دکتر الموتی - با اجازه مقام محترم ریاست، بنده برای آقای حکمت یزدی احترام زیادی قائل هستم. ایشان قاضی بسیار خوبی هستند ولی متأسفم که نمی‌دانم اخیراّ تحت تأثیر چه مسائل و عواملی قرار گرفته‌اند که از قیافه یک قاضی منصف خارج شده‌اند. مطالبی که بیان می‌فرمایند مقداری احساسات است و مقداری سایر برنامه‌های حزبی و مقداری هم تبلیغ جناب حکمت شما که یک قاضی خوب هستید نباید تحت تأثیر این قبیل عوامل، که من نمی‌دانم چیست؟ از مسیر اصلی خارج شوید بهر صورت اینجا لایحه‌ای مطرح است، (حکمت یزدی – من تحت تأثیر هیچ عاملی و مسأله‌ای نیستم) متأسفم از اینکه اینجا شما با یک جمله‌ای که گفتید فراکسیون خودتان را تخطئه کردید مجلس ایران ننشسته است که آقای حکمت یزدی حضور داشته باشد یا نداشته باید و یا بخاطر آقای حکمت یزدی لایحه را به کمیسیون برگرداند، بچه مناسبت؟ در مجلس ۲۶۸ وکیل هستند که ۳۷ نفرشان از فراکسیون شما هستند حق این است که اگر مطلبی هست و اگر لایحه‌ای مطرح است ببرید در فراکسیون خودتان مطالعه کنید، اگر شما نیستید و مسافرت رفتید آقای فخر طباطبائی هستند، جناب زهتاب هستند، جناب فضائلی و دیگران هستند مطرح می‌فرمایند. چون شما سفر رفتید مجلس ایران منتظر بماند که کی از سفر برمیگردید؟! و یا امروز مثلا میل فرمودید که لایحه دوباره بکمیسیون برگردد و مطرح نشود. این که درست نیست، این در شأن مجلس انقلاب نیست (صحیح است) جناب آقای حکمت! ما باید همیشه در سنگرمان باشیم و نظرمان را بدهیم نه اینکه خلاف آئین نامه رفتار کنیم موقعی که مواد مطرح است در کلیات یک سلسله مطالبی بگوئیم که از دهان یک قاضی شریف و مطلعی مثل شما بنظر من درست نیست. بهرحال لایحه‌ای است که دولت آورده می‌خواهد نام وزارت آبادانی و مسکن را به وزارت مسکن و شهرسازی مبدل کنیم و سایر نامها وتعاریف مواد آنهم مشخص است طرح جامع سرزمین، طرح جامع شهر، طرح هادی، سایر مطالبی که شما با لحن تمسخر گفتید. یک مملکت پیشرو و مترقی این طرحها را لازم دارد. شهرسازی باید بر اساس ضوابط معین و صحیح باشد. این گرفتاری که امروز تهران دارد بعلت عدم رعایت این مسائل است.

اگر همین طرح جامع و طرح هادی وجود داشت امروز این گرفتاریها را نداشتیم که بقول شما محدوده و خارج از محدوده پیش بیاید. در باره شهری مثل شهر تهران نقشه و طرحش از مدتی قبل، مطالعه شده که چه مقدار مساحت برای ۵ میلیون جمعیت کافیست. امروز اگر مسأله محدوده و خارج از محدوده هست، بنده باید بگویم در درجهٔ اول کسانی که خیلی علاقمندند که محدوده توسعه پیدا کند همان افراد زمین خواری هستند که شما به آن اشاره فرمودید. اینها می‌خواهند مقداری از اراضی خارج از محدوده، داخل محدوده شود تا هرچه بیشتر منفعت ببرند. بنده نمی‌خواهم بگویم چنین نظری در اینجا بحث شده ولی اگر امروز میگوئیم برای شهرها محدود است بر اساس یک مطالعات دقیق علمی و صحیح است. البته ممکن است اشتباه هم داشته باشد ما نمیگوئیم تمام مطالعات، دقیق و صحیح است. امروز مملکت ما مثل همهٔ ممالک دنیا گرفتار کمبود مسکن است. باید برای همهٔ افراد که در این واحد جغرافیائی زندگی می‌کنند مسکن تهیه شود، همهٔ ما خواستار آن هستیم. امروز مثل سابق نیست که هر کس بتواند یک زمینی بگیرد، در اینجا هم مثل همه جای دنیا، اینها یک تشکیلاتی می‌خواهد و برنامه‌ها و مطالعاتی باید باشد که دولت آمده مطالعه کرده وبرای اینکاراعتبار کافی اختصاص داده است. یکروزی وزارت آبادانی ومسکن به خیلی کارهای دیگررسیدگی می‌کرد که امروز براساس احتیاج مملکت ممکن است بهٔ وزارتخانه‌های دیگری محول شود. بنابراین امروز کار وزارت آبادانی و مسکن خلاصه و مشخص شده، این چه ایرادی دارد؟ ممکن است که جناب جابر انصاری دوست عزیز بنده که تازه وزیر آبادانی و مسکن شده‌اند، دو سال دیگر، سه سال دیگر بیایند و به او ایراد بگیرند و بگویند که خوب کار نکرده‌ای یا بعکس بگویند خوب کار کرده‌ای ولی امروز که این لایحه مطرح است و ما می‌خواهیم نام این وزارتخانه را تبدیل کنیم به وزارت مسکن و شهرسازی شما هم بما فکر بدهید که چه باید کرد؟ طرح جامع و طرح هادی که برای توسعه مسکن و شهرسازی داده شد اگر بر اساس آن مخالفت شود این بنظر من زیاد مبنای علمی ندارد بنده از نظر خودم عرض می‌کنم که می‌گویم طرح هادی، طرح جامع و طرح تفصیلی طبیعی است که شهرهای بزرگ لازم دارد ما اولین کشور جهان نیستیم که در این راه قدم برمیداریم. یا مطالبی که فرمودید در باره عدم رضایت از شهرداریها، امروز مردم احتیاجاتی دارند، روزبروز احتیاجاتشان زیاد می‌شود، ممکن است شهرداریها چه از نظر نیروی انسانی و چه ازنظر وضع مالی همهٔ امکانات را نداشته باشند وممکن است در انجام همه خواسته‌ها سعی زیاد نشده باشد، ما در اینجا با شما مخالفتی نداریم، ولی ببینید از چه طریقی می‌شود اقدام کرد و عمل نمود که هم رضایت مردم جلب شود و هم آن چیزی که مصلحت یک شهر و مملکت است واقعاّ بآن عمل شود بنظر من آنها مسائلی نبود که در این لایحه پیشنهاد کنید، اینلایحه در شور اول مطرح بود، پیشنهاداتی را نمایندگان اقلیت اگر علاقمند بودند مرحمت می‌فرمودند کمیسیونها مطالعه می‌کردند و احیاناّ قبول می‌کردند. بنده چند بار در اینجا عرض کردم بار دیگر هم عرض می‌کنم این ایرادی که نمایندگان اقلیت در شور دوم لایحه در آخر لایحه عنوان می‌کنند و می‌گویند لایحه به کمیسیون برگردد برای ما قابل قبول نیست. شما از روزی که این لایحه به مجلس آمده اگر علاقمند بودید مطالعه می‌کردید پیشنهاد می‌دادید و به کمیسیون می‌رفتید مثل همهٔ نمایندگان ملت، و این دیگر بستگی بنظر کمیسیون دارد که پیشنها شما یا بنده را قبول بکند یا رد کند. در آخرین روزی که لایحه برای شور دوم مطرح است و به سنا خواهد رفت آمدن و ایراد گرفتن بنظر من این عدم انجام وظیفه ایست که بعهدهٔ همه ما محول است، باید در مرحلهٔ اول این کار را می‌کردید من وارد متن پیشنهادات شما نمی‌شوم ولی حق شما در آن مرحله است، آئین نامه مجلس حق هر نماینده را در هر مرحله مشخص کرده است. بهر صورت بنده فکر می‌کنم این وظایفی که بعهدهٔ وزارت آبادانی و مسکن گذاشته شده وظایف بسیار سنگینی است وظایفی است که اگر دولت در اجرای آن توفیق پیدا کند خدمتگزاری صادقانه و صمیمانه نشان داد که در اجرای نیات عالیه شاهنشاه بزرک ما خدمات ارزنده‌ای انجام داده و مسلماّ در این مورد خدمات بزرگتری انجام خواهد داد و در این راه توفیق پیدا خواهد كرد، با حمایت و كمك ما و هدایت و راهنمایی شما، و همان طور كه خودتان اشاره كردید همه ما به مملكت‌مان علاقه داریم و می‌خواهیم در همه شئون مملكت ما هر چه بیشتر به پیش برود كما این كه پیش رفته. در اینجا، امروز دوستان ما آقای كاظم مسعودی و دیگران اشاره كردند می‌بینیم كه در سطح جهانی مملكت بزرگ و پرافتخاری داریم. از همین پیشرفت‌ها است كه در امر نفت و رشد اقتصادی‌مان و هزاران كار دیگر كه در ۱۰ سال اخیر انجام شده و همه ما و دولت نیز در آن نقش اساسی داشته‌ایم. بنابراین ما متشكر می‌شویم كه جنابعالی به موقع، نه بی‌موقع تشریف می‌آوردید، پیشنهاد می‌دادید، به كمیسیون می‌رفت و مطرح می‌شود و احیاناً خیلی از پیشنهادات شما قبول می‌شد نه در شور دوم بنده با تأیید این لایحه كه معتقدم یك كار اساسی و مهمی به عهده وزارت مسكن و شهرسازی محول شده و یك لایحه بسیار خوبی است كه امیدواریم دولت در اجرای آن توفیق حاصل بكند و بتواند ۲ مشكل مهمی كه اكثر ممالك دنیا با آن مواجه هستند یعنی مسأله شهرسازی و مسأله مسكن به زودی دولت خدمتگزار حزبی بتواند این دو مشكل را تا حدودی كه امكان دارد حل كند (احسنت).

رئیس - آقای فخرطباطبایی بفرمایید.

فخرطباطبایی - عرض كنم مطالبی كه جناب آقای الموتی لیدر محترم اكثریت فرمودند لازم بود خدمت‌شان در نهایت اخلاص عرض كنم كه آیین‌نامه هیچ منعی نكرده است تا وقتی كه لایحه شور اول و دوم را می‌گذراند هر نماینده‌ای نظرش را بدهد و دوست عزیز ما جناب آقای حكمت مسافرت بودند مسافرت‌شان هم به خاطر خدمت بوده بنابراین حالا كه برگشته‌اند و نظراتی هم روی این لایحه داشتند و توضیح دادند و به نظر من نظریات صائبی بود حالا در طرز جمله‌بندی ممكن است شما یك سلیقه‌ای داشته باشید و ایشان سلیقه دیگر ولی نظرشان صائب بود خواستم عرض كنم كه توضیحات جنابعالی موجب بدعتی نشود كه شور دوم از بین برود، در شور اول مسائلی به نظر من نمی‌رسد در شور دوم مشورت می‌كنیم و این معنای شور دوم است (دكتر الموتی - این فرمایش جنابعالی است ولی آقای حكمت گفتند چون من در مسافرت بودم برگردد به كمیسیون!) اگر پیشنهاد كردند كه برگردد به كمیسیون، خوب شما رأی ندهید تمام شد، این بسته به نظر اكثریت است ما نظرات خودمان را خدمت آقایان صمیمانه ارائه می‌كنیم این دیگر بسته به نظر آقایان است قبول كردید كردید، نكردید نكردید بحثی نیست (دكتر الموتی - این پیشنهاد خود ایشان است یا پیشنهاد فراكسیون است؟) این پیشنهاد حزب مردم است پیشنهاد فراكسیون پارلمانی مردم است.

دكتر الموتی - پیشنهاد فراكسیون مردم است كه چون آقای حكمت در مسافرت بودند این لایحه برگردد به كمیسیون مگر سایر اعضای فراكسیون نبودند؟

فخرطباطبایی - من فقط سخنم مربوط به فرمایش جنابعالی بود كه فرمودید در شور دوم نمی‌شود بحث كرد خواستم عرض كنم تا آخر شور لایحه می‌شود بحث كرد.

رئیس - آقای فرهادپور بفرمایید.

فرهادپور - بنده نمی‌دانم با منطق جدیدی كه دوست محترم جناب دكتر الموتی امروز اعلام فرمودند آیا اصل شور دوم و بحث در شور دوم ضرورت دارد یا نه؟ (دكتر الموتی - صد در صد بحث ضرورت دارد.) چون به هر حال آن كسی كه پیش‌بینی دو شور كرده است برای این كه لایحه در هر حالتی و به هر صورتی یا بحث مفصل‌تر و با مطالعه و دقت بیشتر به صورتی جامع‌تر و كامل‌تر از تصویب قوه مقننه بگذرد تا هم دولت و هم مردم از یك قانونی كه خالی از عیب و نقص باشد برخوردار باشند (صحیح است) به هر حال بنده از ایشان استدعا دارم این عنایت را داشته باشند كه تا آخرین دقیقه شور دوم حتی در كلیات آخر هم بشود اگر مطلبی به نظر رسید عنوان كنیم قضاوتش با قدرت عددی آقایان است اگر قضاوتی را، پیشنهادی را پسندیدید قبول می‌فرمایید و اگر نه، گفتید حرف همان است كه روز اول زدیم و قبول نمی‌كنیم جای بحثی نیست یك مطلب اساسی را كه می‌خواستم عرض كنم این است كه آیا انصاف است به وزیر جدیدی كه هیچ مسئولیتی در گذشته این وزارتخانه نداشته است و نقایصی در كار بوده، ما امروز با او صحبت كنیم؟ طرف صحبت وزیری باشد كه شاید هنوز چون لایحه و اسم این وزارتخانه به تصویب نرسیده ما ایشان را وزیر آبادانی و مسكن می‌دانیم [در ساعت یازده آقای رئیس کرسی ریاست را ترک کردند و آقای حسین خطیبی (نایب رئیس) اداره جلسه را بعهده گرفتند] ملاحظه بفرمائید عنوان این لایحه نشان دهنده تعیین وظایف این وزارتخانه است در حقیقت می‌شود گفت که، هشت سال گذشته وزارتخانه آن وظایفی که داشته با عملش واقعاّ تطبیق نمیکرده یعنی وظیفه‌ای ومسئولیتی راانجام نداده است وبجائی رسیده ایدکه دریک چنین لایحه‌ای تازه بعد از ده سال وظیفه‌ای برای وزارتخانه تعیین می‌کنید (احتشام شهیدی – وظایف خود را در گذشته بنحو خوبی انجام داده است) اگر جنابعالی دیده‌اید مردم این مملکت کسانیکه حتاج به مسکن هستند کسانیکه با هزار و یک مصیبت از نظر تأمین یک لانه و کاشانه برای خودشان دست بگریبان هستند کسانی که از نظر زمین گرفتاری دارند هنوز ندیده‌اید و خود جنابعالی در خدمت وزارتخانه قسمتی از این مطالب را واقف هستید اینکارها بایستی مسئول داشته باشد و ما هم باید تصدیق کنیم و بهمین دلیل وظایف جدید را بعهده وزارتخانه‌ای گذاشتیم که وزیری جدید بر آن گمارده شده و انشاءالله وظایف جدید بصورتی انجام شود که ده سال بعد، دهسال بعد از وزارت ایشان باز برنگردیم و گله بکنیم از عدم انجام تکالیف، برنامه دولت در انتخابات دورهٔ ۲۳ تکیه بر تأمین مسکن داشت. تأمین مسکن بطور مسلم اولین اصلش تأمین زمین و کنترل قیمت زمین بود شما ملاحظه بفرمائید تا روزی که فرمان مبارک اعلیحضرت همایونی خطاب بدولت راجع به تعیین تکلیفی راجع به زمین که امروز مصیبت شده برای مردم، ابلاغ نشده بود ما از دولت و وزارت آبادانی و مسکن در زمینه زمین کوچکترین اقدامی، کوچکترین قدمی کوچکترین حرفی ندیدیم و نشنیدیم و اینها اینقدر خوابیدند و زمینخوارها آنقدر شبها بیدار ماندند که شما می‌بینید در این دوره ناگزیر هستید به اجرای یک سلسله برنامه‌های مترقی پیشرو و برای رفع چنین نقصی که اگر روزش بفکر می‌افتادید شاید امروز مردم با این مشکل دست بگریبان نبودند. مسئله دوم مسئله ضابطه و کنترل است در شهرسازی و خانه سازی منهم همصدا با جناب الموتی معتقد هستم مملکت ما همانطور که در شأنش هست مثل تمام کشورهای پیشرفته بایستی محیط زیستش، شهرهایش منطبق با بهداشت و اصول شهرسازی بشود و بجائی برسد که ما در مرحله ورود به تمدن بزرگ، همهٔ شرایط آماده برای ورود بتمدن بزرگ باشد اما من از شما انصاف می‌خواهم اجرای چنین برنامه‌ای آیا مساوی نیست با بلاتکلیفی و سرگردانی مردم؟ اجرای چنین برنامه‌ای که دررأسش این وظیفه هست، درشهرتهران مساوی است بااستثنا کردن شهر تهران از این برنامه‌ها من و شما هر دو بخاطر داریم هر وقت آمدیم ضابطه بگذاریم برای شهرسازی برای کنترل نقشه جامع شهر و نقشه تفصیلی بتبصره گذاشتیم که شهر تهران مستثنی است این خلاف نیست؟ خلاف اصل است چون خود شما قبول دارید که امروز تهران بیقواره ترین شهرهای دنیا است این برای چیست؟ واقعا درقبال یک وظیفه عمومی سنگین که داریم جا دارد که ما چنین استثنائاتی بگذاریم؟ من آقای الموتی از شما سؤال می‌کنم وقتی نقشه تفصیلی می‌دهند آیا لااقل تکلیف مردم برای یک زمان ده ساله نباید روشن باشد؟ هر کسی شب بخوابد صبح بگوید نقشه راست شود کج شود خیابان از جلوی خانه خاله اش بگذرد از بغل عمارت عمه اش رد شود این درست است؟ ما نقشه جامع و نقشه هادی و تفصیلیل می‌خواهیم لااقل بفرمائید این نقشه را که تنظیم کردید کشیدید بدهید بدادستان تهران اگر صلاح بود برای ۵ سال ده سال نمی‌دانم نقشه مترلزل که نقشه نیست (صحیح است) بی نقشگی مطلق است اگر نقشه دارید می‌برید پیش دادستان تهران که فردا کسی نیاید بگوید بمن گفته‌اند این نقشه ده ساله است و جواز نداده‌اند ولی بهمسایه‌ام جواز داده‌اند چون شب خواب دیده‌اند که این خیابان باید کج شود اینقدر سرنوشت مردم را بدست نظرات شخصی و خصوصی که خدای نکرده گاهی اوقات تعصبات ممکن است بدور از نظرات شخصی نباشد نسپارید، آقای انصاری وزارت جدید را بشما تبریک میگوئیم اگر این قانون را کافی می‌دانید برای انجام وظیفه‌ای که اینجا میگوئید، خود شما بیائید بگوئید با این قانون، من این تعهدات را در برابر ملت ایران می‌کنم وزیر مسئول است، کافی نمی‌دانید چون این قانون هم در دوره قبل از شما تنظیم شده است، ببرید قانونی بیاورید که واقعاّ تعیین تکلیف مردم را بکند امروز که کار آبادانی و نوسازی روستاها را از گرده وزارت آبادانی و مسکن برداشته‌اید و منحصراّ این وزارتخانه جوابگوی شهرها شده است واقعاّ بیائید این قانون را اگر کافی می‌دانید تعهد بکنید و اگر کافی نمی‌دانید شما بخواهید که قانون اصلاح شود و مردم از نظر تعیین تکلیفشان با قوانینی که تصویب می‌شود و بدست مجریان می‌دهید، لااقل برای یک مدت معینی مصونیتی داشته باشند مطلب آخرم استدعا از جناب دکتر یزدان پناه همکار محترم سابق و وزیر بسیار ارزندهٔ امروز (صحیح است) این است که من استدعا دارم با سابقه‌ای که به روحیه و احاطه شخص جنابعالی دارم حقیقتاّ این مسأله را قبول کنید، قانونگذاری و نوشتن قانون یک سبک و سیاق و مکتب خاصی می‌خواهد شما در نخست وزیری یک سازمان تنقیح قوانین دارید چرا می‌گذارید قوانین کج و کوله با املاء و انشاء نو و کهنه، رئالیست و سوررئالیست بتصویب برسد که بعد از چند سال آن اداره تنقیح قوانین اینها را یکنواخت بکند، بنده استدعایم اینست که وزارتخانهٔ مربوط هدف و منظورش را تنظیم کند لوایح از نظر فورم و شکل و رده بندی ماده بندی تبصره و بندها اگر تابع ابجد، هوز است بر این اساس مرتب کند، اگر تابع الفباست بهمان ترتیب دیگر از لحاظ اصطلاح لغوی و سبک نوشته برود در اداره تنقیح قوانین اسم آنجا را هم اداره تنظیم و تنقیح قوانین بگذارید چه اشکالی دارد، وقتی مورد قبول هیأت دولت قرار گرفت در یک قالب انشاء قانونی همآهنگ با سایر قوانین بصورتی تنظیم شود ما هر بار دچار مبتدا و خبر ناقص و اصطلاحات ناقص و گرفتار لغاتی که کافی بمقصود نیست نباشیم و بکیفیتی باشد که قوانین یک سبک و سیاق املاء و انشاء متداول و متناسب داشته باشد. این استدعائی است که من از شخص جنابعالی دارم. در مورد لایحه نظرات خودم را نیز عرض کردم آقای وزیر آبادانی و مسکن فعلی و وزیر مسکن و شهرسازی آتی واقعاّ اگر این لایحه و مقرراتی که در اختیار دارند وافی بمقصود می‌دانند رسماّ در پشت این تریبون بگویند تعهد انجام این وظیفه خلاصه می‌شود در تأمین مسکن و تعیین تکلیف قانونی ثابت، برای مردم شهرنشین، در قبال نقشه‌های جامع و تفصیلی و هادی، آنرا اعلام بفرمائید ما هم حرفی نداریم بلایحه شما هم کمک می‌کنیم اگر چناکچه این نظرها تأمین نمی‌کند خود شما برای اصلاحات و خود جناب الموتی برای اینکه واقعاّ لایحه و تنظیم آن بکیفیتی باشد که بتواند این وظیفهٔ ملی تأمین مسکن را که یکی از اصول پنجگانه است که رهبر مملکت ما از بدو سلطنتشان اعلام کرده‌اند عملی سازد امروز که همه امکانات را داریم ما بایستی بانجام این وظیفه لااقل در قبال مردم و رهبر مردم روسفید و سربلند باشیم ولی بکیفیتی باشد که بتواند جوابگوی چنین وظیفه‌ای باشد (احسنت).

نایب رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.

دکتر الموتی- بنده می‌خواهم برای استحضار جناب آقای فخررازی و جناب آقای فرهاد پور عرض کنم که بنده نگفتم در شور دوم نمی‌شود صحبت کرد بنده عرض کردم در شور دوم مطابق ماد‎ هٔ ۱۰۶آئیننامه مجلس شورای ملی پیشنهاد تازه‌ای نمی‌شود داد و این را باینجهت گفتم که آقای حکمت یزدی فرمودند چون بنده مسافرت بودم و در مجلس حضور نداشتم لایحه برگردد به کمیسیون و بنده گفتم اگر جناب حکمت یزدی نبودند فراکسیون پارلمانی حزب مردم که بود و نظرات ایشان چنانچه نظرات فراکسیون پارلمانی حزب مردم هم باشد می‌توانستند قبلا پیشنهاد بدهند بهر حال بهتر است از این بحث بگذریم اما ملاحظه بفرمائید مسائلی که اینجا مطرح می‌شود واقعیت این است که دلمان می‌خواهد از نظریاتی که ابراز می‌شود استفاده شود و مسئله وزارتخانه مخصوصاّ یک وزارتخانه جدید یک کار شخصی نیست که فکر کنیم چون وزیر جدیدی آمده اساس کارها باید تغییر کند طبق سلیقه وزیر. نه، مملکتی که رژیم محکمی دارد برنامه‌ها را متخصصین تهیه می‌کنند و احتمالاّ وزیر هم یکی از آن متخصصین ممکن است باشد چنانچه وقتی من از وزیر جدید مسکن و شهرسازی سؤال کردم گفتند که صددرصد با این لایحه موافقند. مسائلی که درباره نقشه جامع و امثالهم فرمودید، یکی از کارهای اساسی که شده همین تهیهٔ نقشه جامع است که هر روز خیابانها عوض نشود شاید در گذشته به میل یک صاحب مقام ممکن بود یک خیابانی تغییر بکند ولی نقشه جامع یکی از دلائل وجودی اش همین است که عرض شد البته ممکن است گاهی سیاستها عوض شود برنامه‌ها تغییر پیدا کند در آن صورت نباید به طور جامد فكر كرد كه چون نقشه جامع تهیه شده الی الابد این نقشه باید اجرا شود و اینها را باید گاهی با نظر مقاماتی مثل انجمن شهر به مصلحت شهر و مملكت تغییر داد. مسائل دیگری مطرح گردید كه فكر می‌كنم جوابش را باید دولت بدهد كه دوست عزیزم آقای دكتر یزدان‌پناه جواب خواهند داد قبلاً از نظریات ایشان به عنوان وظیفه نمایندگی كه داشتند استفاده می‌كردیم و حالا به نام نماینده دولت از ایشان استفاده می‌كنیم چون ایشان واقعاً مردی اصولی و منطقی هستند و واقعاً تا به مسئله‌ای اعتقاد كامل نداشته است اظهارنظر نمی‌كنند (صحیح است) به هر حال اگر برای اصلاح این لایحه پیشنهاداتی دارید خیلی از مسائل دیگر را با این لایحه قاطی نكنید تا خدای نكرده از مسیر اصلی منحرف نشویم همه ما معتقد به آزادی فكر هستیم برای این كه مملكت ما را شاهنشاهی اداره می‌كند و سرپرستی می‌كند كه یكی از دمكرات‌ترین شخصیت‌های جهان هستند و پایه‌های رژیم ما براساس دمكراسی و مشروطه سلطنتی استوار است و هیچ وقت این فكر وجود ندارد كه در شور اول یا دوم خدای نكرده محدودیتی برای اظهارنظر و اصلاح باشد و آنچه قانون اساسی و آیین‌نامه مجلس به ما حق داده باید عمل كنیم و از آن حدود خارج نشویم و همیشه در چهارچوب قانون اساسی و نظامنامه مجلس كه مدون است می‌توانیم نظرات‌مان را بگوییم نه در غیر موقع و خارج از قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی مجلس.

نایب‌رئیس - آقای دكتر یزدان‌پناه بفرمایید.

دكتر یزدان‌پناه (وزیر مشاور و معاون پارلمانی نخست‌وزیر) - بنده قبلاً خودم را مؤظف می‌دانم یك بار دیگر از عنایتی كه دوستان عزیز چه از اقلیت و چه از اكثریت نسبت به بنده فرمودند سپاسگزاری كنم و از جناب آقای الموتی هم تشكر كنم برای توضیحاتی كه فرمودند كه مقداری از بار من را سبك كردند. اما لازم است به نكته‌ای اشاره كنم كه جناب آقای فرهادپور فرمودند كه وزارت آبادانی و مسكن نتوانسته وظایفی را كه به عهده داشت انجام ندهد و این را به صورت قاطع گفتند. من از ایشان خواهش می‌كنم كه به گذشته برگردند وزارت آبادانی و مسكن كه امروز هم هنوز همان اسم را دارد، تا تصویب این لایحه بیش از ده سال است تشكیل شده چه نمایندگانی كه در این دوره در مجلس شورای ملی حضور دارند و چه نمایندگانی كه در ادوار گذشته در مجلس شورای ملی بودند و همه مردم ایران می‌دانند این وزارتخانه منشأ خدمات زیادی در امر لوله‌كشی دهات بوده و مقدار زیادی احتیاجات روستاها را از قبیل ساختمان حمام و پل و راه و غیره انجام داده و این كه به صورت قاطع بگوییم كه این وزارتخانه اصلاً كاری انجام نداده انصاف نیست چون اطمینان داشته باشید كه وزرا شاغل با تشویقی كه می‌بینند از افرادی كه در گذشته خدمتی و كاری كرده‌اند می‌شود، بیشتر برای خدمتگزاری تشویق می‌شوند و مسلماً این مسئولین در كار خودشان ساعی‌تر خواهند بود. اما صرف‌نظر از این كه وزارت آبادانی و مسكن و با توجه به وظایفی كه قانون به عهده‌اش گذاشته بود و به خوبی هم انجام داده به این نكته هم توجه داشته باشید كه كشور ما در حال یك جهش فوق‌العاده است و سازمان‌های مملكتی باید خودشان را تطبیق بدهند با پیشرفتی كه وجود دارد ما استحضار داریم كه در زمینه رفاه اجتماعی سازمان‌ها و مؤسسات متعددی داریم كه هر كدام وظایفی را كه بر عهده داشته‌اند انجام داده‌اند اما امروز پیشرفت و ترقی مملكت ما تحت یك رهبری صحیح به كیفیتی است كه لازم است یك وزارت رفاه اجتماعی داشته باشیم كه شاید جلسه آینده لایحه آن تقدیم بشود و این معنی‌اش این نیست كه آن واحدهایی كه قبلاً بوده‌اند نتوانسته‌اند وظایف خودشان را انجام بدهند بلكه معنی آن این است كه از این به بعد آن قدر به مسئله رفاه اجتماعی توجه می‌شود آن قدر اهمیت دارد كه لازم شده است وزارتخانه جدیدی برایش به وجود بیاید و به همین جهت است كه تغییر نام وزارت آبادانی و مسكن به وزارت مسکن و شهرسازی هم لازم است چون امر مسکن و شهرسازی هم آن قدر اهمیت پیدا كرده است كه واقعاً ایجاب می‌كند مقداری از وظایفی كه به وزارت آبادانی و مسكن داده شده بود از این به بعد منحصراً امر شهرسازی و مسکن باشد كه به عهده این وزارت خانه محول شود و ضمناً اجازه می‌خواهم اشاره كنم به امر انتزاع پاره‌ای از وظایف این وزارتخانه كه شهرك‌سازی در روستاها است استحضار دارید كه وزارت آبادانی و مسكن مقداری از این كار را انجام داده ولی به قدری سرعت رشد در مملكت افزایش پیدا كرده كه باین مطلب توجه شد که نسبت جمعیت شهر و ده دارد تغییر پیدا می‌کند یعنی قطب‌های صنعتی که درست شده باعث می‌شود که جمعیت از روستاها بشهرها بیاید و این مطلب را نمی‌شد و نمی‌شود واقعاّ تحمل کرد و نادیده انگاشت بنابراین دولت متوجه این مطلب شده است که باید دو تا برنامه مشخص باشد یکی برای روستاهای مملکت و یکی برای شهرها و عنایت دارید باین مطلب که در بودجه‌ای که خودتا تصویب فرمودید و در برنامه پنجم هم ایجاد شهرک در استانها مورد توجه است که بر اساس ضوابطی بروستاها توجه بشود بروستائی که حتی الامکان مقدورات لازم را برای روستائیان کشور از جهت داشتن یک زندگی مرفه فراهم کند و طبعاّ وقتی توزیع جمعیت معین شد بایستی تکلیف وزارت آبادانی و مسکن و وظایفی که دارد مشخص باشد برای این منظور بود که این لایحه حضورتان تقدیم شده است. این لایحه یکی از لوایح بسیار اساسی است که بتصویب نمایندگان محترم خواهد رسید و اطمینان داشته باشید که دولت در اجرای برنامه‌های مملکت از نظر تأمین مسکن و از نظر بوجود آوردن محیط شهری سالم از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد و وزیر جدید این وزارتخانه با همان صمیمیت و علاقه‌ای که در خدمات گذشته خود نشان داده است، امیدواریم که در کار جدیدش هم موفق باشد. جناب آقای فرهادپور بیک نکته دیگر هم اشاره کردند و آن در مورد تنظیم لوایح بود که پیشنهاد فرمودند خوب است اسم این سازمان عوض بشود. ولی این کار ممکن نیست چون اسم این سازمان در قانون پیش بینی شده است و اسم آن سازمان تنقیح و تدوین قوانین و مقررات کشور است. و باز این هم یکی از لوایح خوبی است که بتصویب مجلس رسیده، این سازمان تازه کارش را شروع کرده و یک کار بسیار دقیق و ظریف و اساسی دارد. و یکی از هدفهای باصطلاح اساسی تأسیس این سازمان همین نکته بوده است که ایشان در بیانات خودشان اشاره کردند. و واقعاّ از نظر تنظیم لوایح مرجعی باید باشد که لوایح را بصورت خیلی مرتب تر و صحیح تر در بیاورد. اما این سازمان کارش را تازه شروع کرده اجازه بفرمائید آن وظایفی که در قانون بصورت وظایف اصلی برایش پیش بینی شده است انجام بدهد، و آن عبارت از تنظیم قوانین و مقررات کشور است. آنوقت در شرایطی خواهد بود که کلیهٔ لوایحی که تقدیم می‌شود، با نظر این سازمان تنظیم بشود. خیلی متشکرم (احسنت).

نایب رئیس- نظر دیگری در مادهٔ اول نیست؟ (اظهاری نشد) بمادهٔ اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادهٔ ۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادهٔ ۲- از تاریخ تصویب این قانون، نام وزارت آبادانی و مسکن بوزارت مسکن و شهرسازی تغییر می‌یابد.

نایب رئیس- مادهٔ دوم مطرح است آقای احتشامی بفرمائید.

احتشامی- بنده از این نظر روشن هستم که حقیقتاّ اشخاصی که تازه بخدمت دعوت شده‌اند احساس مسئولیت دارند همانطور که در مأموریت‌های قبلی خود کوشا بوده‌اند.

ولی برای اینکه مسلم بشود که در گذشته هم تا چه اندازه در اجرای منویات شاهنشاه کوشا بوده‌اند یک سئوال از وزارت آبادانی و مسکن دارم که تقدیم مقام ریاست می‌کنم. سئوال این است: «با کمال احترام تمنا دارم مقرر فرمایند وزیر آبادانی و مسکن اعلام فرمایند که وزارتخانه مزبور از بدو تأسیس تاکنون در قبال امکاناتی که داشته چه اقداماتی در راه تأمین مسکن و رفاه عمومی در تهران و شهرستانها بعمل آورده است.»

نایب رئیس- سئوال بدولت ابلاغ می‌شود. در مادهٔ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادهٔ دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ سوم مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادهٔ ۳- بمنظور اتخاذ و اعمال سیاستها و تنظیم برنامه‌های جامع و همآهنگ برای تعیین مراکز جمعیت و ایجاد تعادل مطلوب بین جمعیت و وسعت شهرها در سطح کشور، تأمین مسکن و توسعه و بهبود استانداردهای کمی و کیفی مسکن با توجه به هدفها و مقتضیات توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و همچنین ایجاد همآهنگی و تمرکز در تهیه و اجرای طرحها و ساختمانهای دولتی و وظائف وزارت مسکن و شهرسازی علاوه بر اجرای آن قسمت از وظائف و اعمال اختیاراتی که بموجب قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن در تاریخ تصویب این قانون بعهده وزارت آبادانی و مسکن محول می‌باشد و قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و سایر قوانین و مقررات بشرح زیر تعیین می‌گردد:

۱- برنامه ریزی:

الف- جای یایی شهرها و مراکز جمعیت آینده با توحه به عوامل محدود کننده از قبیل کمبود منابع آب و استفاده‌های مختلف از زمین با رعایت اولویت برای مصارف کشاورزی از طریق تهیه طرح جامع سرزمین با توجه بمقررات مادهٔ ۱۳ و بند ۱ مادهٔ ۱۷ قانون تجدید تشکیلات و تعیین وظائف سازمانهای وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و انحلال وزارت منابع طبیعی.

ب- تعیین حدود توسعه و ظرفیت شهرهای فعلی و آینده و طرح و تنظیم نقشه توزیع جمعیت.

ج- تهیه و تنظیم سیاستها و خط مشی‌های اجرائی وضوابط لازم برای هدایت و کنترل شهرنشینی در جهت تحقق طرح جامع سرزمین.

د- مشخص نمودن شهرهاوشهرکها از نظرفعالیتهای صنعتی – کشاورزی - جهانگردی – تاریخی - خدماتی و نیز تعیین شهرهای مختلط از جهات فوق با توجه بطرح جامع سرزمین.

ه- بررسی ارتباط شهرهای فعلی و آینده در سطح منطقه و کشور.

و- تعیین استانداردها برای مسکن و ساختمانهای دولتی و تأسیسات شهری.

ز- بررسی مستمر نیازمندیهای مسکن، ساختمانهای دولتی، خانه‌های سازمانی و تهیه برنامه‌های مورد لزوم.

• تبصره- طرح جامع سرزمین پس از تصویب شورای عالی شهرسازی برای کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی در امور مربوط بآنها لازم الاجراء بوده و در تهیه و تنظیم طرحهای شهری باید از آن متابعت شود.

۲- شهرسازی:

• الف- تهیه طرح جامع برای هر یک از شهرها با توجه به ضوابط و استانداردهای مصوب و تعیین ضوابط و استانداردها برای تهیه نقشه‌های هادی و اعلام آن به وزارت کشور.
• ب- نظارت بر فعالیتهای شهرسازی بخش خصوصی از حیث رعایت معیارهاوضوابط شهرسازی.

۳- مسکن:

• الف- تهیه و اجرای طرحهای تأمین مسکن و خانه سازی که با اعتبارات دولت انجام می‌شود در سراسر کشور با رعایت مقررات مندرج در قوانین شهرداریها در مورد تحصیل پروانه ساختمانی.
• ب- اجرای طرحهای مربوط بخانه‌های سازمانی بصورت مستقل.

خانه‌های سازمانی که جزئی از طرح کلی دیگر هستند از شمول این بند مستثنی می‌باشند.

• ج- نظارت درامورشرکتهائی که منحصراّ در زمینه ایجاد و احداث واحدهای مسکونی فعالیت دارند وکمک وراهنمائی بمؤسسات مذکور. نحوه نظارت وکمک و راهنمائی به این نوع شرکتها طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که با پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

• تبصره- مواردی که دارای قانون خاص می‌باشد از بند ب قسمت ۲ و بند ج قسمت ۳ مادهٔ ۳ مستثنی می‌باشد.

• د- تهیه و تنظیم موازین و استانداردها و مشخصات فنی برای ساختمانها و مسکن و تحقیق و بررسی مسائل مربوط بساختمان و مصالح ساختمانی و نیز تهیهو پیشنهاد استانداردهای لازم برای مصالح ساختمانی.

۴- تهیه و اجرای طرحهای ساختمانهای دولتی بشرح مذکور در بند ۵ مادهٔ ۱.

۵- تهیه و اجرای طرحهای عمران شهری در دست اجراء و طرحهائی که انجام آن از طرف وزارتخانه‌ها و سازمانهای ذیربط در صورت قبول وزارت مسکن و شهرسازی بآن وزارت محول می‌گردد.

۶- اعمال سیاست دولت و نظارت نسبت باراضی خالصه و موات که طبق مقررات قانون انحلال بنگاه خالصجات و مادهٔ ۱۷ قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره بزارعین مستأجر و قانون ثبت اراضی موات اطراف تهران و قانون ثبت اراضی موات اطراف شهرهای غیر تهران مصوب سالهای ۱۳۳۱ و ۱۳۳۴ و قانون راجع به اراضی دولت و شهرداریها و اوقاف و بانکها مصوب سال ۱۳۵ و اصلاحی آن مصوب سال ۱۳۳۹ امور آنها به سازمان مسکن یا وزارت آبادانی و مسکن محول گردیده است.

نایب رئیس- مادهٔ سوم مطرح است آقای حکمت یزدی بفرمائید.

حکمت یزدی- بنده خواستم نظر آقای دکتر الموتی را باین مسأله مسلم جلب کنم که نمایندگان مجلس شورایملی حق دارند هرگونه تذکر اصلاحی را، تأکید می‌کنم، تذکر اصلاحی نه پیشنهاد، حتی در شور دوم بدهند. ولی در اختیار نمایندگان مجلس است که تذکر اصلاحی را قبول کنند یا رد کنند. چرا؟ برای اینکه واقعاّ قانون اساسی خواسته است که هیچگاه یک فرصتی مغتنم از دست مردم نرود. بهر حال مسأله ایست که در اینجا می‌خواهم طرح کنم. و یک تذکر اصلاحی بدهم خواه قبول بشود خواه قبول نشود. این را منباب اسقاط یک وظیفه و تکلیف عرض می‌کنم. در باب وظایف وزارت مسکن و شهرسازی در قسمت سوم بنده استدعا می‌کنم عنایت بفرمائید، نوشته شده کلمه «مسکن» ببینید وظیفه خود مسکن که نیست تأمینش وظیفه است، بطور قطع اسم مصدر که نمی‌تواند وظیفه باشد. حتماّ منظورتان تأمین مسکن است. صفحه ۶ را بنده استدعا می‌کنم ملاحظه بفرمائید، زیبنده نیست که این قانون از مجلس شورایملی باین صورت بگذرد. مسلماّ در مجلس سنا این عنایت وتوجه خواهد شد (مهندس صائبی- منظورموضوع مسکن است این را بصورت ردیف آورده‌اند) وظیفه خود مسکن که نیست دربرنامه ریزی در شهرسازی معانی درست است ولی در مسکن وظیفه مسکن نیست، تأمین مسکن است (مهندس صائبی – موضوع مسکن است) باز هم معنی نمی‌دهد. من نمی‌دانم چه اصراری دارید بعضی لغاتی را حفظ کنید که از لحاظ قانونگذاری غلط است. بهر حال فرصت را مغتنم می‌شمارم و به جناب وزیر جدید مطالبی را در باب مسکن یادآوری می‌کنم. اگرنظرآقایان باشد، درموقعی که لایحه تعدیل مال الاجاره‌ها با شتاب هرچه تمامتر مطرح شد. باز آقای الموتی می‌گویند: انصاف رعایت نشده خود آقایان گفتند، بعضی‌ها گفتند مسکن است! و بعضی گفتند مسکن است! و بعضی گفتند نه مسکن است نه مسکن! این صورت مجلس است ملاحظه بفرمائید خود آقایان فرمودند.

فقط عرضی که دارم چرا در آوردن آئین نامه آن لایحه تأخیر شد. آن لایجه با آن شتاب و این آئین نامه با این تأنی (دکتر الموتی – لایحه بسیار لایحه مفیدی است) لایحه را عرض نکردم، آن تغییرات که دوستان شما از آن کردند و ما هم کردیم چه شد که آئین نامه اش تا بحال نیامد (دکتر الموتی – این ایراد شما وارد است قبول می‌کنم) (دکتر بهزادی – این حرف شما حسابی است) و اما یک مسأله مهم عرض کردم این لایحه شما مسأله مسکن و این معضل و مشکل مسکن را حل نمی‌کند. مسأله مسکن با این لایحه حل نشده و من یک سؤال کوتاه می‌کنم و جواب این سؤال را به وجدان پاک خو نمایندگان واگذار می‌کنم. وظیفه وزارت آبادانی و مسکن آیا تأمین مسکن ارزان قیمت برای مردم بود یا نه؟ و آیا در مبارزه با بورسبازی زمین چه توفیقی داشته؟ و باز یک تذکر لازم، شما اشاره‌ای کردید به اراضی موات اطراف تهران و شهرهای غیر تهران از لحاظ قانونی این کلمه غلط است. شهرهای غیر تهران یعنی چه؟ در عنوان قانون هم چنین جیزی نیست. ما عنوان قانون نداریم. اراضی موات غیر تهران مثل اینکه اراضی غیر تهران یک محدوده شهری است یک جائی است. که اطرافش اراضی موات هست (احتشام شهیدی- این عبارتی است که در قانون سابق است) عرض بنده اینستکه واقعاّ جناب وزیر جدید این زحمت را بخودشان بدهند. یک بررسی به این اراضی موات شهرها بکنند ببینند کی تصرف کرده است؟ این اراضی که طبق فقه اسلام مال امام است و بعد متعلق بدولت است، چطور شد یک دفعه عده‌ای از کجا صاحب این اراضی موات شدند. یک شخم زدند و میلیونها متر زمین را صاحب شدند و امروز دولت باید بدنبال آنها برود این تسامح یك روز روشن بشود با مراجعه به پرونده‌های ثبتی با خدشه‌هایی كه در پرونده‌های ثبتی شده یا از لحاظ حدود اربعه شده، بررسی شود. چطور شد عده‌ای صاحب آن آلاف و الوف شدند. اراضی مسلم دولت، اراضی مسلم مردم، اعم از موقوفه و موات عده‌ای تصاحب كردند و امروز وزارت آبادانی و مسكن بایستی با هیئت ۳ نفری با غاصبین مرتب بجنگند. ما در مورد اراضی داخل محدوده قانون داشتیم و داریم و در مورد اراضی داخل محدوده هم وجهه قانونی دارد. این را به این جهت عرض می‌كنم با مراجعه به قانون چه اراضی داخل محدوده و چه اراضی خارج محدوده وجهه و محمل قانونی دارد تا به این روز نیفتد تا مسأله زمین را حل نكند در مسئله مسكن توفیقی حاصل نمی‌كند. تا مسئله مصالح ساختمانی به این روز است و به این وضع است. باز توفیقی پیدا نمی‌كند این است كه آقای دكتر الموتی من می‌گویم فقط الفاظ را مطمح نظر قرار ندهید. یك قدری به معنا توجه بفرمایید. عرض كردم كه قوانین سایر دستگاه‌ها به هم تلفیق شود و ببینند چه كسی جوابگو و مسئول است. بنده قول به شما می‌دهم اگر در خدمت شما بودیم فبها. اگر آقایان، اكثراً بودند خواهید دید كه یك روز باید اصلاحی در جهت این امر بیاید. با كمال انصاف و روی خلوص نیت می‌گویم شما می‌توانید عرض بنده را قبول بفرمایید. من همان منصفی بودم كه هستم. اگر گاهی هم یك حرفی می‌زنم فقط به عنوان یك احساس شخصی است، كه دلم می‌سوزد آقای الموتی، شما ممكن است یك قدری با تغییر سن فرق كنید، عصبانی بشوید ولی ما همانیم كه بودیم به هر حال بنده یك تذكراتی كه لازم می‌دانستم استدعا می‌كنم به عنوان تذكر قبول بفرمایید اصلاح بفرمایید كلمه مسكن به عنوان وظیفه درست نیست یعنی اسم مكان خاص را به عنوان وظیفه آوردن درست نیست. و این تذكرات را امیدوارم جناب وزیر توجه بكنند و به ما مژده بدهند كه چه كردند.

نایب رئیس - از آقایان خواهش می‌كنم بحث در مواد را روی كلیات لایحه نبرید. آقای مظهری بفرمایید.

مظهری - بنده در اندیشه پاسخگویی به همكار محترم جناب حكمت یزدی نبودم و این قصد را داشتم كه در ماده ۳ و به‌خصوص در مورد تأمین مسكن تذكری به دولت و وزیر جدید آبادانی و مسكن بدهم و خود آقای حكمت یزدی شاهد بودند كه در این مسئله به عكس آنچه كه ایشان فرمودند كه سرپوشیده و در لفافه گفته شد بنده خیلی صریح می‌گویم مطالبی را كه لازم بود گفته بشود عنوان كردیم و خود شما حضور داشتید كه این مسئله را دوستان ما عنوان كردند تا مسئله زمین حل نشود مسئله مسكن حل شدنی نیست و خوشبختانه با اوامری كه رهبر انقلاب ایران صادر فرمودند و برنامه‌ای كه دولت از مسئله زمین به صورتی كه عملی باشد با بررسی‌هایی كه خواهد شد امیدواریم حل بشود و مسلماً با حل شدن مسئله زمین، مسئله مسكن هم حل خواهد شد. بنده تذكری را كه می‌خواستم به جناب وزیر جدید بدهم توجه به شهرها و شهرك‌های دور از تهران است و این تقاضا را می‌كنم كه دستگاه وزارت آبادانی و مسكن یا مسكن و شهرسازی به جای توجه به تأمین مسكن برای گروه مرفه و ایجاد مسكن برای كسانی كه می‌خواهند سنگ دستگاه را به سینه بزنند، به جای ایجاد آپارتمان‌های چندین طبقه با قیمت‌های گزاف آن هم در شهر تهران این برنامه‌ها را واقعاً ببرند به شهرها، به جاهایی كه نیاز هست. جناب وزیر مسكن توجه دارند، كه در بسیاری از شهرهای ما زمین مسئله‌ای نیست، زمین را تهران مسئله كرد و متأسفانه از تهران به شهرها سرایت می‌كند. در بسیاری از شهرها دولت به مقدار كافی زمین در اختیار دارد. مردم هم این آمادگی را دارند كه برای تأمین مسكن زمین را واگذار كنند مسئله‌ای به نام زمین در شهرستان‌ها نیست، منتها این امكانات را در خارج از تهران ببرید. این قدر به تهران رسید. زیرا هر چقدر در تهران ساختمان بشود، آن شهرنشینان را جذب می‌كند و فكر می‌كنم این واقعاً تقاضای همه همكاران ما باشد و تكرار می‌كنم از كارهای نمایشی در سطح تهران صرف‌نظر بفرمایید. و به شهرهای نیازمند به مسكن كه دیگر در آنجا زمین مسئله‌ای نیست عنایت بفرمایید. اما در مورد اینكه تأكید داشتید كه مسئله در پرده بماند و پوشیده بماند من نمی‌دانم چرا؟ بگذارید مسئله را صاف بگوییم ما در عصر انقلاب زندگی می‌كنیم. نوعی مسئله را مطرح می‌كنید كه گویا خیانتی در كار است اگر مسئله‌ای وجود دارد بیایید بگویید، مسئله مسكن به این كه چرا نوشتید مسكن و تأمین مسكن ننوشتید درست نمی‌شود آقای حکمت یزدی اگر بحث شما جنبه تخطئه و تظاهر و خودنمائی و تشریفات دارد بحث جداگانه‌ای است اگر نظرتان بحث منطقی است باینکه چرا مسکن نوشته باید بنویسند تأمین مسکن یا آنجا کلمه شهر را جلو بیاوریم یا عقب ببریم بااین حرفها مسئله حل نمی‌شود. و آنوقت چه مسائلی هست که سرپوشیده باید گفت؟ چرا سرپوشیده باید گفت؟ چرا اینطور توجه می‌کنید. فکر می‌کنید مسأله‌ای است؟ هیچ مسأله‌ای نیست اگر مسأله‌ای دارید مطرح بفرمائید. قضیه را روشن کنید. اگر واقعیتی باشد دولت هم می‌پذیرد. اینقدر به تظاهر و مجامله و خودنمائی نپردازید دیگر در جامعه جائی برای مجامله و خودنمائی و دماکوژی وجود ندارد. چه کسانی دم از این حرفها می‌زنند، چه کسانی دم از این حرفها می‌زدند (فرهادپور- شما جائی برای کسی باقی نگذاشتید) (یکی از نمایندگان – اینطوری که جواب نمی‌دهند) بهرحال بنده معذرت می‌خواهم تذکر خودم را تکرار می‌کنم، امکانات را در شهرهای خارج از تهران اعمال بکنید که مسلماّ برای مملکت نتیجه‌ای دارد.

نایب رئیس- نظر دیگری در مادهٔ سوم نیست؟ (اظهاری نشد) بمادهٔ سوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ ۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادهٔ ۴- ریاست شورای عالی شهرسازی بعهده نخست وزیر است و علاوه بر اعضاء فعلی، سرپرست سازمان جلب سیاحان نیز عضو شورای عالی شهرسازی خواهد بود و تصمیمات شوری با حداقل شش رأی معتبر می‌باشد.

نایب رئیس – آقای فرهاد پور بفرمائید.

فرهادپور- بنده با همه ارادتی که به همکار محترم آقای مظهری داشتم از طرز بیانشان بسیار متأسف شدم. برای اینکه اگر در بیان مطلبی مجامله‌ای باشد حتماّ بایستی در بیانات اکثریت که ناگزیرند گاهی اوقات برخلاف میلشان ازمطلبی دفاع کنند مجامله وجود دارد (یکی از نمایندگان – هیچ چنین چیزی نیست) این هست. چون همه شما و ما و همکاران شما مثل ما معتقد هستیم که در مسأله تأمین مسکن کوتاهی شده (دکتر الموتی – از طرف خودتان آزادید حرف خودتان را بیان بفرمائید از طرف ما بیانی نفرمائید) این یک اصل است. و خواستم تذکری داده باشم بدوستم، بنده قصد نداشتم از طرف آقایان بیانی بکنم ولی استدعا می‌کنم دوستان اکثریت هم برای ما تعیین تکلیف نفرمایند و با استعمال لغاتی از قبیل مجامله صحبت نفرمایند. چون آنچه که همه قبول دارند، اینستکه ما در نهایت شجاعت و وطنپرستی یک اقلیت محدود کوچک در مقابل شما اکثریت نامحدود با این قدرت عددی سعی داریم تا سرحد امکان وظیفه ملی و مملکتی خودمان را انجام بدهیم. اما آنچه که در این ماده مطرح است جای خوشحالی است که شورایعالی مسکن زیر نظر شخص نخست وزیر خواهد بود که لااقل ما دیگر گرفتار اختلافات سوابق اداری شهرداری با وزیری نخواهیم شد و این سرپرستی نخست وزیر موجب این خواهد بود که این مسأله از مسائل شخصی جدا بشود. و واقعاّ مطلب بصورتی که در جهت مصلحت مردم است درآید. اما مطلب دیگری که تذکرش ضرورت دارد اینستکه عرض کردم لایحه در هر زمانی می‌شود صحبتش را کرد. فکر می‌کنم امروز بیش از هفته‌ای از معرفی وزیر اطلاعات و جهانگردی نگذشته و حتماّ تا هفته آینده دولت لایحه‌ای برای این مسئله خواهد آورد و دیگر سازمان جلت سیاحان و جهانگردی وجود خارجی نخواهد داشت امروز که در این لایحه قادر هستیم بیائیم چنین عنوانی را بگذاریم که بعد پس فردا اصلاحش را نیاورند بنظر من هیچ ضرورت ندارد که بعد از این سرپرست سازمان جلب سیاحان در این شورایعالی باشد این وظیفه بوزارت اطلاعات داده شده و بطور قطع و یقین حضور رئیس جهانگردی و جلب سیاحان در این شورای عالی ضرورتی ندارد (احسنت).

نایب رئیس- آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.

دکتر یزدان پناه (وزیر مشاور و معاون نخست وزیر) – تذکری که جناب آقای فرهاد پور د ادند این را باین کیفیت می‌شود حل کرد که در لایحه مربوط بادغام وزارت اطلاعات و جهانگردی قطعاّ این موضوع در آنجا پیش بینی خواهد شد چون سازمان‌های دیگری هم هستند كه رئیس جلب سیاحان به اعتبار وظیفه‌ای كه داشته است در آنجا شركت كند در آن قانون هم هست هر جایی كه رئیس جلب سیاحان باید شركت كند وزیر اطلاعات شركت خواهد كرد و با این كیفیت نظرتان تأمین است.

نایب رئیس - در ماده ۴ نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۴ خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۵- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مكلف هستند برای تهیه و اجرای طرح‌های مسكن و ساختمانی مورد نیاز خود به شرح مذكور در ماده ۱ این قانون به وزارت مسكن و شهرسازی مراجعه نمایند.

نایب رئیس - در ماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۶- وزارت مسكن و شهرسازی می‌تواند برای اجرای بعضی از طرح‌های ساختمان‌های دولتی یا طرح‌های مسكن به سازمان‌های ذی‌ربط تفویض اختیار نماید.

نایب رئیس - در ماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده) ۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۷- آن قسمت از طرح‌هایی كه سازمان‌های ذی‌ربط بتوانند آنها را رأساً تهیه و اجرا نمایند توسط آیین‌نامه لازم مشخص خواهد شد.

تبصره - اجرای طرح‌های ساختمانی سازمان‌ها و مؤسسات خیریه به تشخیص وزارت مسكن و شهرسازی به سازمان‌های مربوط واگذار می‌شود كه طبق مفاد ماده ۲۱ قانون برنامه و بودجه كشور مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱ عمل نمایند.

نایب رئیس - در ماده ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۸- به وزارت مسكن و شهرسازی اجازه داده می‌شود به منظور اجرای وظایف مربوط به تهیه زمین و مسكن و خدمات مهندسی و تحقیقات و بررسی مسائل مربوط به ساختمان و مصالح ساختمانی شركت یا شركت‌هایی تأسیس و آنها را به طریق بازرگانی اداره نماید. اساسنامه این شركت‌ها و همچنین تغییراتی كه در جهت اجرای این قانون باید در اساسنامه سازمان مسكن داده شود بنا به پیشنهاد وزارت مسكن و شهرسازی و تأیید هیئت وزیران به تصویب كمیسیون‌های مسكن وشهرسازی و دارایی و استخدام مجلسین خواهد رسید. شركت‌های مذكور می‌توانند با شركت‌هایی كه در زمینه‌های فوق فعالیت دارند مشاركت نمایند.

نایب رئیس - در ماده ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۹- ایجاد شهر و شهرك غیر روستایی در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها موكول به موافقت و پیشنهاد وزارت مسكن و شهرسازی و تصویب شورای عالی شهرسازی خواهد بود.

نایب رئیس - در ماده ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۰- آئین‌نامه‌های لازم در اجرای این قانون از طرف وزارت مسكن و شهرسازی تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

نایب رئیس - در ماده ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۱۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر لایحه مطرح است آقای احتشام شهیدی بفرمائید.

احتشام شهیدی- همکاران محترم توجه دارند که مسئله شهرسازی و تأمین مسکن مسأله ایست که اخیراّ در این مملکت باب شده است و دولتهای قبلی باین امر توجه نداشته از زمان انقلاب به این طرف توجه عمیق واساسی باین مسأله معطوف شد، علت عدم توجهی که شده بود همانطور که جناب آقای وزیر مشاور و همکاران محترم دیگر اشاره فرمودند این بود بعد از اینکه مملکت صنعتی شد، جمعیت قسمتی از روستاها بتدریج بطرف شهرها سوق داده شد و جمعیت روستائی کشور که ۷۰% جمعیت کشور را تشکیل می‌داد امروز در حدود ۵۰% تقلیل پیدا کرده است. اولین باری که تأمین مسکن را دولت در برنامه خود قرار دارد، تشکیل همین وزارت آبادانی و مسکن بود که این مسائل را جزو برنامه خود گذاشت و اگر در دهسال قبل مجموع خانه‌های سازمانی از ۱۰۰۰ واحد کمتر بود امروز واحدهای سازمانی کشور اعم از خانه‌های سازمانی و آپارتمانها و سایر مسکن هائی که وزارت آبادانی درست کرده شاید از ده هزار هم تجاوز کرده است در حال حاضر در شهرهای وسیع کشور مثل شهر تهران- مشهد- اصفهان – شیراز- تبریز و غیره دولت بیش از ۶ هزار واحد مسکونی در دست ساختمان و اجرا دارد و این نشانه توجه مخصوصی است که دولت بامر تأمین مسکن داشته است. راجع بزمینهای موات در اینجا صحبت شد همانطور که جناب آقای فرهادپور فرمودند شاید تجاوزاتی به زمینهائی که مال دولت است صورت گرفته است ولی از سال ۳۵ مجلس باین مطلب توجه کرده و قوانینی در این مورد در سال ۳۵ از مجلس شورای ملی گذشت و یکبار هم در سال ۳۹ و یکبار هم در سال ۴۱ گذشت و ضمن یکی از متممهای قانون اصلاحات ارضی و قانونی هم در تفکیک اراضی دولتی در سال ۵۰ گذشت که اراضی موات را دولت بتدریج تملک و تصرف کند و اینها بتدریج دست دولت را باز می‌گذارد و بترتیبی که در قانون است ولی من معتقدم حقوقی که در این مورد بسازمان مسکن تفویض شده کافی نیست و بنظر من وزارت مسکن در این مورد مطالعه کند برای تمرکز اراضی که بحق مال دولت است و همانطور که عرض کردم در سالهای قبل از سال ۳۵ زمینهائی را تصرف کردند و تملک کردند و اخذ کردند باید حقوق بیشتر و اختیارات بیشتری بوزارت آبادانی و مسکن داده بشود. فرمودند در تقسیم اراضی هم که متجاوزین آنها را تصرف کرده‌اند از حلقومشان بیرون بیاوریم در همین سه چهار ماه اخیر سازمان مسکن ۸ فقره زمین را در حوزه انتخابیه بنده در ساوه که مردم تملک کرده بودند به ثبت املاک ساوه داده و در جریان بررسی است و من تصوی می‌کنم در شهر کوچکی مثل ساوه که در حال حاضر ۲۰ هزار نفر جمعیت دارد بیش از ۱۲-۱۳ کیلومتر زمین و اراضی موات را سازمان مسکن می‌تواند تملک بکند و کلیه احتیاجات در این جهت مرتفع بشود همانطور که در سایر شهرها هم اقدامات دامنه داری را در اراضی موات شروع کرده است. برنامه‌ای که شاهنشاه ارائه فرمودند که اگر اراضی غیر مواتی هم دولت احتیاج دارد به نرخ عادلانه از مردم می‌خرد و می‌تواند اراضی خارج از محدوده شهرها را خریداری کند و مسلماّ مسأله مسکن باین ترتیب حل و فصل خواهد شد و مسأله دوم ساختمان است که وزارت آبادانی و مسکن در همین تهران کویهای بسیار بسیار جالب و ارزنده‌ای برای افراد کم بضاعت ساخت، مثل نازی آباد، نارمک و آپارتمانهای نازی آباد و نارمک و منصورآباد که بانک رهنی و سازمان مسکن ساختند و بین مردم تقسیم کردند اینها هم آپارتمانهای ۲ و ۳ اطاقه است و اخیراّ زمینهائی که بانک رفاه کارگران در جنوب شهر و در زراعه‌های جنوب شهر دارد تملک می‌کند و مقرر و مصمم است که آپارتمانهای ارزان قیمتب برا ی کارگران ساخته بشود و مسلاماّ همه این اقدامات و برنامه هائی که در پیش است این مسأله را حل خواهد کرد همانطور که آقایان استحضار دارند در تهران در پارک ساعی و بجهت آباد دو سری آپارتمانهای لوکس وزارت آبادانی و مسکن ساخت برای سرمشق شرکتهاو بخش خصوصی و وقتیکه شاهنشاه آنرا افتتاح فرمودند بسیاراز نحوه کار آن اظهار رضایت فرمودندو مقرر فرمودند ای برای سرمشق و تجربه است کافی است و به بخش خصوصی واگذار کنند و همینطور هم شد وامهای متعددی به بخش خصوصی از طرف بانک رهنی داده شد برای ساختمان آپارتمانهای لوکس و الآن بیش از ۳۰ سری آپارتمانهای لوکس از طرف بخش خصوصی در تهران د ردست اقدام است و بحمدالله وزارت آبادانی مسکن برای طبقات مرفه این را در دست اقدام دارد. ساختمانهائی در تمام شهرهای ایران در جریان ساختمان است و شهرهائی که البته بیشتر احساس احتیاج می‌کنند در وهله اول برای ایجاد آپارتمانهای ارزان قیمت و کوچک ۲ و ۳ اطاقی اقدام خواهد شد و اما در خصوص نقشه جامع بنده معتقدم اگر برای این نقشه جامع تهران دولت ۱۸ میلیون تومان سرمایه گذاری کرده بسیار بسیار کار خوبی کرده است و این نارسائیها و اشکالاتی که آقای فرهادپور اشاره کردند در اثر این است که نقشه جامع تهران دیر تهیه شده اگر ضرورت ایجاب می‌کرد بجای ۱۸ میلیون تومان ۱۸۰ میلیون تومان دولت سرمایه گذاری می‌کرد باز هم کار بجائی بود شما ملاحظه بفرمائید این کوچه‌های باریک و تنگی که وجود دارد در اطراف تهران و در همین اطراف مجلس این نوع کوچه‌ها را ملاحظه میفرمائید کوچه‌ای دیدم در خیابان کریمخان زند بعرض دو متر در همین خیابان صفی علیشاه کوچه هائی بعرض یک متر و نیم کمتر و بیشتر وجود دارد. وای به قسمت جنوب شهر تهران، اگر این طرح جامع تهران ۳۰ سال پیش تهیه شده بود ما با این وضع مواجه نبودیم و در مقابل نسل آینده شرمنده نبودیم و بحمدالله الآن در تمام شهرهای ایران اینگونه طرحها وجود دارد و در دست اقدام است و اینگونه برنامه‌ها برای شهرهای روبه توسعه بسیار اساسی و مهم است اینگونه طرحها و برنامه هائی را که الآن ما در شهرهایمان داریم واقعاّ در توسعه آنها مؤثر است و بتدریج روز بروز وسعت بیشتری پیدا می‌کند و جمعیت آن زیاد می‌شود و قطب‌های صنعتی را جذب می‌کند و واقعاّ برای برنامه ریزی لازم است آیا ما می‌توانیم برای صد سال آینده در مورد وضع شهرها و توسعه شهرها از برنامه ریزی صرفنظر کنیم و از این مسأله مهم غافل بشویم؟ بنابراین تهیه نقشه‌های جامع خصوصاّ طرح جامع تفصیلی که اولین بار در تاریخ این مملکت طرح شده بسیار طرح جالب و خوبی است من استدعا می‌کنم وزیر آبادانی و مسکن در این مورد توجه کنند و خصوصاّ در تهیه زمینهای موات این مشکلاتی را که وجود دارد و مورد تجاوز غاصبین قرار گرفته است بررسی کنند و اختیارات بیشتری را از مجلس بخواهند و زمین هائی که مورد تجاوز قرار گرفته از آنها پس بگیرند متشکرم (احسنت).

نایب رئیس- آقای جوانشیر بفرمائید.

جوانشیر- آقای رئیس، همکاران محترم پیرامون لایحه‌ای باین عظمت و باین اهمیت آنچه که باید گفته بشود گفته شد ولی هر کس نسبت به لایحه دیدهای متفاوت و گوناگونی دارد و هر متخصص و کارشناس، موضوع خاصی را با دید و نگرش خاصی مورد توجه قرار می‌دهد بنده در کلیات آخر بدنبال آن نیستم که احیاناّ پاسخگوئی بدوستان اقلیت کرده باشم ولیکن چون لایحه بغایت مهم است و یک لایحه سرنوشت ساز است و لایحه ایست که روح و محتوی انقلاب ایران در آن متجلی است واقعاّ وجداناّ خودم را موظف دانستم که پیروامون این لایحه آنچه در چند مسئله خاص مورد نظر است بعرض برسانم. قبل از بحث در لایحه ما باید جوهر و مایه و محتوی انقلاب ایران را بشناسیم، ظرافت کار در اینجاست قبل از اینکه لایحه که افزار کار است قبل از اینکه لایحه که قالب انتقالی محتوی را به نتیجه و نتایج دارد بررسی کنم باید مضمون و محتوی انقلاب ایران را بشناسیم تا آقای جابر انصاری وزیر محترم آبادانی و مسکن حالیه، در آینده هدفهایش را روشنتر و درست تر و نیکتر بشناسد. محتوی انقلاب ایران، جناب جابر انصاری و دوستان عزیزم بر اساس تأمین آرمانها و نیازهای جامعه و بخصوص نیاز گروههای زحمتکش است دهقانان و کارگران و سپس گروههای دیگر جامعه، ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که منابع محدود و مالی مملکت قبل از اینکه در راه محتویات و هدفهای اساسی انقلاب ایران که تأمین نیازهای گروه زحمتکش است صرف بشود احیاناّ آنها را تفننی یا فانتزی یا هدر رفته تلقی کنیم البته من قبول می‌کنم شاید بعنوان اشانتیون و کارورزی و آشنائی بمسائل برنامه ریزی ساختمانی، وزارت آبادانی و مسکن خواسته است عمارتهای لوکس در حاشیه تهران بسازد ولی سیل اخیر، جناب دکتر یزدان پناه استاد مسلم من که در مقابل وقار و متانت و انصاف شما سر تعظیم فرود می‌آورم شاید ما دیدیم که یک باران نشان داد که ما وظایف مهمتر و حساستری در مقابل گروههای نیازمند جامعه بعهده داریم همین سفر اخیری که در خدمت رفقای حزبی به مراغه رفتیم دیدیم که این مرا یا و مناظر مخالف شهرت جهانی پیشرفت کشور باستانی و فرهنگ ملی ما است در این لایحه آقای وزیر، باید نوسازیهائی به نفع محله‌های عقب افتاده و محله هائی که باعث سرشکستگی ملت است بشود، راه آهن‌های کشورهای راقیه را دیده‌اید که گذرگاههای آن تا چه حد زیبا و با نشاط است ولی توریست که به کشور ما وارد می‌شود یک بیگانه که به کشور ما اگر با راه آهن وارد شود اولین تصور و اولین امپرسیونی که از جامعه ما می‌گیرد خانه‌های خراب و محله‌های متعفن و آلوده جنوب شهر و اطارف راه آهن است، این نشانه عظمت تاریخی کشور ما نیست این نشانه هدفها و ایدئولوژیهائی که رهبر بزرگ ما بشارت داده‌اند نیست، این لایحه بشارت دهنده عرایض من است من اینجا ناچارم به بعضی از دوستان اقلبت بخصوص آقای فرهادپور که اصرار می‌کردند هر چه هست در لایحه باشد، بقول نحویون بگویم هر چه هست این است و جز این نیست. ما در دنیای متحول و رو به کمال زندگانی می‌کنیم جهان در حال استمرار دائمی است و هیچوقت نباید فکر مطلق گرا داشت. چیزی که امروز صحیح است فردا ناصحیح خواهد بود و چیزی که پس فردا صحیح است پس تر آن فردا صحیح از آب درنخواهد آمد، عرض بنده این است که باید محتویات کلام رهبر خردمند ما را در هر لایحه‌ای که به مجلس می‌آید مد نظر قرار دهند، نگرش شاهنشاه و نگرش رهبر انقلاب ایران در همه جا و همه وقت متوجه نیاز زحمت کشان مملکت است ما حق نداریم جز این فلسفه، که در وهله نخست در مرحله اول متوجه زحمتکشان مملکت است به چیز دیگری بیندیشیم، صنعتی شدن برای ایجاد کار و رفاه زحمتکشان است پتروشیمی‌ها برای رفاه حال دهقانان و ترقی تولید و بازارهای پر رونق زحمتکشان روستاهاست اینهمه تلاش افتخارآمیز بین المللی برای ترقی قیمت نفت، ثروت بیکرانی که متعلق به مملکت است برای آنست که کشور بهنفع زحمتکشان روزبروز صنعتی تر و شکوفان تر و مترقی تر و غنی تر شود، تمام این هدفها متوجه کارگران است، آقایان محترم مجلس اشرافیت مرد، روزگار اشرافیت مرده من اینجا اعلام می‌کنم که اشرافیت برای همیشه مرده است بر اساس فلسفه انقلابی ایران اشرافیت فکری وجود دارد نه اشرافیت وضع احتماعی بهمین جهت لوایح باید متوجه تأمین نیاز گروههای نیازمند باشد آقای وزیر برای حل مسئله مسکن غیر از مسئله زمین که بسیار مشکل و دقیق و ظریف است باید فکری کرد جناب دکتر الموتی و جناب دکتر یزدان پناه به بنده حق می‌دهند و خودشان با من همراهند که نرخ بهره در هیچ جای دنیا برای گروههای نیازمند اینقدر بالا نیست همانطور کهرهبر خردمند ما گفته‌اند بر اساس گروههای تعاونی و بر اساس اتحادیه‌های تعاونی مسکن، که ارتباط بابانکهای اعتباردهنده داشته باشد مسئله مسکن راحل کنید همانطور که کشورهای حتی سرمایه دار جهان حل کرده‌اند کشورهائی که به کشورهای کاپیتالیستی در جهان شهرت دارند مثل آمریکا حداکثر بهره چهار درصد است در کشور فرانسه وام مسکن هفت درصد است که سه درصد آن را دولت از کیسه پر فتوت خودش سوبسید به طبقات استفاده کننده می‌پردازد. ما نمی‌توانیم با بهره‌های ۱۲ درصد، ۱۵ درصد وامها، قدمی در راه تأمین مسکن مردم برداریم (احسنت) اما این مسائل که حتماّ آقای دولو در کاریکاتور به اینها اشاره خواهند فرمود محتوی ایدئولوژیک مسکن بود اما یک نکته بسیار جالب که مظهر و رنگ و سنبل فرهنگ کشور ما است فراموش شده. آقایان، معماری نو مثل خیلی چیزهای دیگر نو که اسم نمی‌برم دارد تیشه به ریشه معماری گذشته و سنتی ما می‌زند اینها معماری نیست اینها یک آب و گل و خشت من درآوردی است که با بی ذوقی تمام روی هم انباشته شده ما معماریهائی داریم که مورد الهام جهان است آقایان بولای حق سوگند در موقعی که هتل شاه عباس را می‌ساختند مقارن بود با امدن وزیر فرهنگ فرانسه آندره مالرو بنده با همین آقای حسین شریف زاده که امروز سفیر ایران در فرانسه است در اصفهان بودیم وزیر فرهنگ فرانسه گفت من مسحور این معماری اصفهان هستم، گفت چرا شما آمده‌اید از مغرب زمین تقلید می‌كنید زیباترین هنر معماری را برای شما به میراث گذاشته‌اند شما از چه تقلید می‌كنید؟ آقایان، معماری نو مثل بعضی چیزهای دیگر نو كه به زبان نمی‌آورم تیشه به ریشه تمام هنر و ذوق تاریخی این ملت زده است این معماری با آب و هوا با گرما و سرما با فشار هوا با طوفان‌های منطقه‌ای كه صحاری پیرامون تهران می‌آید با كویر به هیچ‌وجه متناسب نیست ولی هنوز آن سقف‌های ضربی و زیبای كرمان، آقای مظهری، در زیر آن سقف‌ها در تابستان چه نشاط و حلاوت و طراوتی به صاحبدل و اهل دل دست می‌دهد. بنده تقاضایی كه داشتم این بود كه با سازمانی جلو این معماری كثیف و مهوع را بگیرید كه این معماری كه شهر تهران و ذوق ایرانی را خراب كرده است (صحیح است) بنده در كلیات آخر چند نكته خاص فنی و اصلی را عرض كردم مهم‌تر از همه مسئله بهره و وام و مدت و میزان بهره و بانك‌های اعتباردهنده بدون تشریفات زائد بود كه سرگردان نكنند و یك ماه ندوانند. مادر بچه بغل را كه به بانك رفت و آمد بكند اینها مهم است و به خدا سوگند به ولای حق سوگند انقلاب ایران بالاترین بشارت‌های انسانی را داده است این كوتاهی از ما است كه نمی‌خواهیم از این بشارت‌های انسانی بهره‌برداری درست بكنیم همه چیز هست، پول هست، رهبری درست هست یك فكر والا كه به جهان فقیر فكر می‌كند هست ولی این سازمان‌های ما است كه باید خودشان را با این هدف‌ها با این افكار والا تطبیق بدهند آقای جابر انصاری من از شما موقعی كه در شركت تلفن بودید خاطره و امپرسیون خیلی خوبی دارم از شما تلفن می‌خواستم شما گفتید نمی‌دهم و تبعیض نمی‌کنم و من در ته دلم به شما آفرین گفتم اگر چه در ظاهر بدم آمد این نكته مثبت و این پوان مثبت شما است و این نقطه استقامت شما است و من امیدوارم كه روزی بیاییم و كوی انقلاب شاه و ملت را به مردم نشان بدهیم و به مردم خانه‌هایی كه فضای سبز دارد و مسجد دارد و بانگ اذان لااله‌اله‌اله كه ایدئولوژی جهان اسلامی است در آنجا به گوش می‌رسد نشان بدهیم و آنها همه دعا به جان شاهنشاه بكنند و موفقیت و رفاه كامل برای رهبری خردمند بخواهند كه چنین فوز عظمایی برای مردمش فراهم كرده است (آفرین).

نایب رئیس - نظر دیگری در كلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به مجموع و مواد و كلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی كه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای جابر انصاری بفرمایید.

جابر انصاری (وزیر آبادانی و مسكن) - جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم برای اولین بار پشت این تریبون صحبت كردند بنده تصور می‌كردم كار خیلی مشكلی است اینجا كه آمدم دیدم كار مشكل‌تر از آن است كه من فكر می‌كردم. به علت این كه تمام حضار محترم صاحب‌نظر هستند و در امور مملكتی علاقمند هستند همین طور كه گروه اقلیت و گروه اكثریت ذكر فرمودند، هر دو وطن‌پرست هستند خیلی زیاد و من به هر دو تبریك می‌گویم، و اما باید عرض كنم كه ما وارد خدمت دولت نشدیم كه برنامه وزیر قبلی را عوض كنیم یا برنامه دولت قبلی را تغییر بدهیم اصولاً ما به صورت یك تیم شروع به كار می‌كنیم فعالیت‌هایی كه سازمان آبادانی و مسكن در سال‌های گذشته انجام داده نه خیلی فعالیت چشمگیری هم بوده در حدود امكاناتی كه از لحاظ نیروی انسانی و اعتبارات داشته و در مواردی كه من در این چند روز در پرونده‌ها دیدم كه حتی بیش از قدرت‌شان كار كرده‌اند، مدیركل‌هایی بودند، كارمندانی بودند كه سه روز، چهار روز، ۲۴ ساعت بدون خواب فعالیت كرده‌اند برای این كه خانه‌های فلان گروه زلزله دیده را بسازند و یا مسیر سیل را منحرف بكنند، اینها همه خدمت است البته تحول اقتصادی ایجاب می‌كند كه تغییرات بیشتر و عظیم‌تری در مسائل مربوط به شهرسازی و مسكن به وجود بیاوریم كه دولت هم این برنامه‌ها را قبلاً پیش‌بینی كرده است و عمل خواهد شد، همه كوشش خواهند كرد حتی خود من كه سهم كوچكی خواهم داشت كه به این هدف برسیم و اطمینان داشته باشید كه مسلماً ما روی راهنمایی‌های نمایندگان محترم مجلس، اعم از اكثریت و اقلیت حساب خواهیم كرد و در وزارتخانه و ادارات، باز خواهد بود كه خانم‌ها و آقایان هر راهنمایی كه دارند بفرمایند، اطمینان داشته باشید كه اگر در دستگاه ما كسی مطلع نباشد و به كارش وارد نباشد با راهنمایی شما تصحیح خواهد شد و به هدفی كه مورد نظر تمام مردم ایران و خواست و دستور شاهنشاه آریامهر است خواهیم رسید، بیش از این من به خودم اجازه نمی‌دهم كه از پشت این تریبون صحبت كنم فقط از مجلس شورای ملی تشكر می‌كنم برای تصویب لایحه بسیار مفیدی كه تسریع خواهد كرد در به وجود آوردن بعضی شهرها و مسكن بهتر در سراسر كشور (احسنت).

- تقدیم سؤال از وزارت تعاون و امور روستاها به وسیله آقای جمشید بختیار

۱۱- تقدیم سؤال از وزارت تعاون و امور روستاها به وسیله آقای جمشید بختیار

نایب رئیس - آقای بختیار فرمایشی دارید بفرمایید.

بختیاری‌ها - سؤالی است از وزارت تعاون و امور روستاها كه بدواً قرائت می‌كنم و سپس تقدیم می‌كنم:

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام معظم مجلس شورای ملی

خواهشمند است به وزیر تعاون و امور روستاها ابلاغ فرمایند برای جواب به سؤال زیر حضور یابد كه برای خرید محصول گندم و جو و مناطق گرمسیری مملكت كه به دست آمده یا به دست می‌آید تا حال چه اقدامی نموده و چه مقداری خریداری گردیده است.

با تقدیم احترام - جمشید بختیار

نایب رئیس - سؤال به دولت ابلاغ می‌شود.

- اعلام وصول لایحه «واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شده شهرستان مذكور برای احداث گورستان» از مجلس سنا

۱۲- اعلام وصول لایحه «واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شده شهرستان مذكور برای احداث گورستان» از مجلس سنا

نایب رئیس - لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده است كه قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش كمیسیون شماره ۶ (كشاورزی و منابع طبیعی) در قبال لایحه شماره ۷۵۰۲۰ مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۵۲ دولت راجع به واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شهرستان مذكور برای احداث گورستان در جلسه روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و برای آن تقاضای فوریت شد كه ابتدا فوریت و سپس لایحه مزبور به تصویب مجلس سنا رسید.

اینك لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.

رئیس مجلس سنا - جعفر شریف امامی

- طرح و تصویب فوریت لایحه واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شده شهرستان مذكور برای احداث گورستان

۱۳- طرح و تصویب فوریت لایحه واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شده شهرستان مذكور برای احداث گورستان

نایب رئیس - این لایحه در مجلس سنا با فوریت به تصویب رسیده است بنابراین در مجلس شورای ملی هم لایحه با یك فوریت تلقی می‌شود لایحه قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

قانون واگذاری اراضی مورد نیاز شهرداری قم از اراضی ملی شده شهرستان مذكور برای احداث گورستان

ماده واحده - به وزارت كشاورزی و منابع طبیعی اجازه داده می‌شود تا میزان یكصد هكتار از اراضی ملی شده اطراف شهر قم را برای احداث گورستان و تأسیسات آن مجاناض به شهرداری قم واگذار نماید.

شهرداری مزبور حق فروش و انتقال و اجاره دادن این اراضی را به غیر ندارد و باید آن را منحصراً برای تأسیسات گورستانی و تدفین تخصیص دهد.

قانون فوق مشتمل بر یك ماده در جلسه روز دوشنبه بیست و سوم اردیبهشت ماه یك هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رئیس مجلس سنا - جعفر شریف امامی

نائب رئیس - فوریت لایحه مطرح است نظری نیست (اظهاری نشد) خانم‌ها و آقایانی كه با فوریت لایحه موافق هستند خواهش می‌كنم قیام فرمایند (اكثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به كمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول لایحه «موافقت‌نامه همكاری بلندمدت اقتصادی، فنی، و علمی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری مردم بلغارستان» از مجلس سنا

۱۴- اعلام وصول لایحه «موافقت‌نامه همكاری بلندمدت اقتصادی، فنی، و علمی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری مردم بلغارستان» از مجلس سنا

نایب رئیس - لایحه دیگری است كه از مجلس سنا رسیده است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش كمیسیون شماره ۱ (خارجه) در قبال لایحه شمارهٔ ۷۳۴۰۸ مورخ ۱۳۵۲/۱۲/۵ دولت راجع به موافقت نامه همکاری بلند مدت اقتصادی، فنی و علمی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری مردم بلغارستان در جلسه روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و بتصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.

رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.

نایب رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم ۱- صورت اعتبارات مورد نیاز برای انجام تعهدات طرحهای عمرانی (موضوع تبصرهٔ ۲ مادهٔ ۲۰ قانون برنامه و بودجه) ۲-۷ فقره خلاصه کلی بودجه اصلاح شده سال ۱۳۵۲، بوسیله آقای دکتر یزدان پناه وزیر مشاور

۱۵- تقدیم ۱- صورت اعتبارات مورد نیاز برای انجام تعهدات طرحهای عمرانی (موضوع تبصرهٔ ۲ مادهٔ ۲۰ قانون برنامه و بودجه) ۲-۷ فقره خلاصه کلی بودجه اصلاح شده سال ۱۳۵۲، بوسیله آقای دکتر یزدان پناه وزیر مشاور

نایب رئیس – آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.

دکتر یزدان پناه (وزیر مشاور)- طبق قانون برنامه و بودجه مقرر شده است برای طرحهائی که طویل المدت است اگر در موقع تنظیم بودجه نتوانند اعتبارات لازم را برای سالهای آتی پیش بینی کنند با تصویب کمیسیون بودجه می‌شود این اعتبارات را داد برای تأمین این نظر این نامه از طرف سازمان برنامه و بودجه نوشته شده است که عیناّ تقدیم مقام محترم ریاست می‌شود تا دستور فرمایند به کمیسیون بودجه فرستاده شود. همچنین طبق قانون محاسبات عمومی مقرر شده است که اگر تغییراتی در بودجه مصوب شرکتها پیدا بشود این تغییرات باستحضار کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی برسد ۷ مورد است مربوط به شرکتهای مختلف که باستحضار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی می‌رسانم:

شرکت سهامی برق منطقه‌ای جنوب شرقی ایران.

شرکت سهامی آب مشروب بندر عباس.

شرکت سهامی برق منطقه‌ای آذربایجان.

شرکت سهامی برق منطقه‌ای غرب.

شرکت سهامی برق منطقه‌ای مازندران.

شرکت سهامی برق منطقه‌ای گیلان.

شرکت سهامی تولید و انتقال نیروی برق ایران (توانیر).

در بودجه مصوب این شرکتها تغییراتی بوجود آمده این تغییرات ضمن نامه هائی از طرف سازمان برنامه مشخص شده است که عیناّ تقدیم مقام ریاست می‌شود تا دستور فرمایند به کمیسیون بودجه فرستاده شود.

نایب رئیس- لوایح به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- تعیین موقع و قرائت دستور جلسه آینده - ختم جلسه

۱۶- تعیین موقع و قرائت دستور جلسه آینده - ختم جلسه.

نایب رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۱۶۷

روز پنجشنبه ۱۳۵۳/۲/۲۶

۱ - گزارش یک شوری برقراری مستمری در باره عبدالخالق رومانفسکی دوبچا شماره ترتیب چاپ ۱۱۵۹.

۲- گزارش شور دوم اصلاح مادهٔ ۳۶۴ قانون امور حسبی شماره ترتیب چاپ ۱۱۵۸.

۳ - گزارش شور اول اصلاح قانون الحاق ماده واحده بقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی شماره ترتیب چاپ ۱۱۶۰.

۴ - کزارش شور اول تأمین وسائل و ا مکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی شماره ترتیب چاپ۱۱۵۴.

نایب رئیس – جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود.

(بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد).

نایب رئیس مجلس شورای ملی – حسن خطیبی.

- پرسش نمایندگان

۱۷- پرسش نمایندگان.

سئوال آقای ابوالحسن احتشامی از وزارت آبادانی و مسکن

ریاست معظم مجلس شورای ملی

با کمال احترام تمنا دارم مقرر فرمایند وزیر آبادانی و مسکن اعلام فرمایند که وزارتخانه مزبور از بدو تأسیس تاکنون در قبال امکاناتی که داشته چه اقداماتی در راه تأمین مسکن و رفاه عمومی در تهران و شهرستانها بعمل آورده است.

باتقدیم احترام – ابوالحسن احتشامی.

* * *

سئوال آقای جمشید بختیار از وزارت تعاون و امور روستاها

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

خواهشمند است به وزیر تعاون و امور روستاها ابلاغ فرمائید برای جواب به سؤال زیر حضور یابد که برای خرید محصول گندم و جو مناطق گرمسیری مملکت که بدست آمده یا بدست می‌آید تا حال چه اقدامی نموده و جه مقداری خریداری گردیده است.

با تقدیم احترام – جمشید بختیار.