مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ دی ۱۳۴۶ نشست ۲۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۱ دی ماه ۱۳۴۶ نشست ۲۴
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۲۴
| مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر سعید حکمت- دکتر عظیمی- بختیار بختیاریها- بهادری- دکتر خزائلی- شاهنده- دکتر کیان- موسوی ماکوئی- مهندس اردلان- عجم- بختیاری پور- ظفر.
غائبین بی‌اجازه
- آقایان مرتضوی- مهندس معتمدی.
غائبین مریض
- آقایان پرویزی- سلیمانی کاشانی- مهرزاد- پاینده- آموزگار- مهندس برومند- دکتردادفر- ماهیار- دکتر موثقی- دکتر یزدان پناه- بانو سعیدی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر سبزواری- مروتی- دکتر الموتی- دکتر رهنوردی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر سبزواری- مروتی- دکتر الموتی- دکتر رهنوردی
رئیس- آقای دکتر سبزواری بفرمایید.
دکتر سبزواری- روز سه‌شنبه گذشته نوزدهم دی ماه سالروز اصلاحات ارضی بود و شاهنشاه آریامهر پیامی فرستادند بنده به اقتضای مورد تصمیم داشتم در آن روز در تجلیل این روز فرخنده مطالبی به عرض مجلس مولود انقلاب برسانم که متأسفانه جلسه تشکیل نشد و ناچار ایفای این وظیفه به امروز موکول گردید. پنج سال و دو روز قبل شاهنشاه آریامهر رهبر و مبتکر بزرگ انقلاب سفید ایران در کنگره عظیم دهقانان، کنگره‌ای که با شرکت پنج هزار نفر نمایندگان منتخب کشاورزان مملکت در تهران تشکیل شده بود و به صورت یک مجلس کاملاً ملی تجلی می‌کرد با سخنان تاریخی سیمای اجتماعی ایران را دگرگون ساختند و با الغاء رژیم ارباب رعیتی و عنوان نمودن پنج اصل اساسی دیگر به نابسامانی‌ها و بی‌عدالتیها خاتمه داده و موجبات جهش اکثریت مردم ایران را از زندگی قرون وسطایی به وضع و حالتی که درخور بشر نیمه دوم قرن بیستم باشد فراهم ساختند. (صحیح است).
برای درک عظمت این فکر که اکنون با گذشت پنج سال سیمای اجتماعی ایران را به کلی عوض نموده بایستی تاریخ را ورق بزنیم و مسائل و مصائب و مشکلات و دردها را در نظر بیاوریم و با دیده حقیقت آنها را تجزیه و تحلیل نموده و نتایج حاصله از برنامه‌ای رفورم اجتماعی و انقلابی را با معیارهای دقیق علمی ارزیابی نمائیم آنگاه خواهیم دید چه بوده‌ایم و چه شده‌ایم و از کجا بکجا رسیده‌ایم. (صحیح است).
به عقیده من برای نیل به این منظور یعنی توجیه فلسفه الغاء رژیم ارباب رعیتی هیچ دلیل و ضابطه‌ای محکم‌تر و گویاتر از سخنان و نوشته‌های شخص شاهنشاه آریامهر نیست که هرکلمه و جمله آن می‌تواند دلیل و چراغ راه کسانی باشدکه فلسفه رفورم ارضی ایران را جستجو می‌کنند و به دکترین انقلابی شاهنشاه با دیده اعجاب می‌نگرند.
رهبر بزرگ انقلاب در بیست و دوم اسفند ماه ۱۳۴۰ ضمن سخنانی که به مناسبت اجرای لایحه اصلاحات ارضی در مراغه ایراد داشتند اشاره به مندرجات کتاب مأموریت برای وطنم چنین فرمودند:
«از سالها پیش یادم می‌آید که طفل بودم و درس می‌خواندم و در پیش خود با خدای خود راز و نیاز داشتم.
از همان موقع این مطالب به نظر من می‌رسید و وقتی که راجع به وطنم فکر می‌کردم اگر روزی در این سرزمین صاحب تصمیم و اراده‌ای باشم اولین چیزی که در همان عالم طفولیت و در واقع معصومی که انسان در آن سن قاعدتاً بیگناه است بنظرم می‌رسید فکر زندگی کسانی که آن موقع ما می‌گفتیم رعیت‌های ایران بود....
آن موقع فکر می‌کردم که خوب بهترین کار اینست موقعی که صاحب تصمیم باشم سه سال افراد رعیت را مثلاً از بهره مالکانه معاف بدارم که اینها بتوانند برای خودشان خانه بسازند یا گاو و گوسفند بخرند یا چیزهای دیگر.
موقعی که تحصیلاتی کردم به امور اجتماعی دنیا وارد شدم البته طرز فکر من عوض شد و احتیاجات مردم را جور دیگری درک کردم... و بعد در هزارو سیصدو بیست و نه تصمیم خود را به تقسیم املاکی که به ارث به خود من رسیده بود گرفتم و کار را شروع کردم....
و امروز نتیجه این تصمیمات را می‌بینید و این کار بزرگی که همیشه مورد نظر من بود شروع شده است».
شاهنشاه سپس فرمودند «اکثریت این مملکت لااقل هفتاد و پنج درصد افرادی هستند که در دهات ایران و از کشاورزی ایران زندگی می‌کنند پس به همان نسبت که من تعلق به همه دارم و وقتی که این اکثریت کشاورزان هستند پس من یک وظیفه خاص نسبت به این طبقه دارم....
.... اگر قلب مرا به ۲۵میلیون قسمت کنند هر یک از افراد مملکت یک سهم از آن را خواهند برد با توجه به اینکه ۷۵درصد از مردم مملکت دهقان و زارع هستند طبیعی است که نیمی بیشتر از قلب من به این طبقه از مردم تعلق دارد.
اضافه از نیات و افکار شخصی و تمایلات خود و اعتقادات اجتماعی و فلسفی خودم در این کار دو منظور است.
یکی از لحاظ عدالت اجتماعی و اینکه این هفتادوپنج درصد جمعیت مردم باید در حدود مقرراتی زندگی بکنند که در سرنوشت خود و زندگی خود آزاد باشند پس اولین مشکل اینست که کسی که زمینی را زراعت می‌کند و در آن کار می‌کند مالک آن زمین باشد...»
این افکار عالیه موجب شد که شاهنشاه بزرگ ما در نوزدهم دی ماه یک هزار و سیصدو چهل و یک تصمیم قاطع خود را برای از بین بردن فاصله عظیم طبقاتی و نجات هیجده میلیون افراد این مملکت از چنگال استثمار و ظلم و شکنجه اربابان اعلام فرمایند.
من که آن روز در برگزاری این کنگره عظیم با کمال افتخار مأموریت و مسئولیتی داشتم می‌دیدم که از قیافه محبوب و محجوب شاهنشاه نور امید به آینده نور موفقیت در این پیکار عظیم ساطع بود (صحیح است).
شاهنشاه در آن روز پس از تشریح علل نابسامانیهای گذشته کشور تصمیم قاطع خود را که از قلبی رئوف و عدالت‌خواه الهام می‌گرفت با جملاتی نافذ که چون آهنگ ملکوتی هنوز در گوشم طنین انداز است چنین عنوان فرمودند:
«در اینجا من به حکم مسئولیت پادشاهی و وفاداری به سوگندی که در حفظ حقوق و اعتلای ملت ایران یاد کرده‌ام نمی‌توانم ناظر بیطرف در مبارزه قوای یزدانی با نیروهای اهریمنی باشم زیرا پرچم این مبارزه را خود بر دوش گرفته‌ام».
آنگاه شاهنشاه با اعلام منشور شش‌گانه چنین ادامه سخن دادند.
«برای آنکه هیچ قدرتی نتواند در آینده رژیم بردگی دهقان را از نو در مملکت مستقر سازد و ثروتهای ملی را به تاراج جماعتی قلیل بسپارد وظیفه خود می‌دانم بنام رئیس قوای سه گانه مملکتی براساس اصل ۲۷ و استناد به اصل ۲۶متمم قانون اساسی که اعلام می‌دارد «قوای مملکت ناشی از ملت است» مستقیماً به مردم ایران رجوع کنم و استقرار این اصلاحات را از طریق مراجعه به آراء عمومی پیش از انتخابات مجلسین از ملت ایران که حاکم بر مجلسین و منشأ اقتدارات ملی است تقاضا کنم»
شاهنشاه فرمودند:
«این اصلاحات آزاد کننده دهقانان از زنجیر اسارت رژیم ارباب و رعیتی و تأمین کننده آینده بهتر و عادلانه تر و مترقی تر برای طبقه شریف کارگر و بهبود زندگی کارمندان صدیق و زحمتکش دولت و رونق زندگی اصناف و پیشه‌وران و حافظ ثروتهای ملی است».
(صحیح است).
بالاخره منشور شش‌گانه پیشنهادی شاهنشاه در روز ششم بهمن همان سال به تصویب ملت ایران رسید و آن روز که اصل حاکمیت ملی به مفهوم واقعی و حقیقی کلمه تجلی کرد ملت ایران سرنوشت خود را بدست خویش تعیین نمود.
شاهنشاه عدالت‌گستر و بیدار دل ما طی پنج سال گذشته به کرات در مراسم توزیع اسناد مالکیت دهقانان و یا در مجامع دیگر داخلی و خارجی برای تفهیم و توجیه اهمیت و فلسفه اصلاحات ارضی ایران که پایه و اساس سایر اصلاحات اجتماعی است سخنانی فرموده‌اند که به چند مورد آن اشاره می‌شود.
شاهنشاه هنگام توزیع اسناد مالکیت کشاورزان بیرجند در تاریخ سیزدهم فروردین ماه ۱۳۴۲ فرمودند.
«ملت ایران راه خود را انتخاب کرده است راهی است که منتهی به روشنایی است. منتهی به آزادگی است. منتهی به سربلندی و افتخارات و منتهی به تشکیل جامعه‌ای براساس عدالت اجتماعی است» و در مراسم اعطای اسناد مالکیت کشاورزان کرمان در هشتم خرداد ۱۳۴۲ فرمودند «ما خواهیم توانست در آینده نزدیکی بنیان ایران نوین را بر پایه تمدن کهن قرار دهیم و با کمال سربلندی و سعادت افتخار به سوی آینده قدمهای محکم و مثبتی برداریم». و در مراسم گشایش دوره اجلاسیه مجلسین در چهاردهم مهر ماه ۱۳۴۲ چنین فرمودند.
«این انقلاب اصیل ملی ما که خوشبختانه انعکاس روح و مفهوم تعالیم عالیه دین مقدس اسلام یعنی عدالت و انصاف و مساوات و دفاع از حقوق محرومین است در تاریخ چند هزار ساله ایران بی سابقه بود زیرا در این انقلاب تمام مظاهر اجتماع ما یک باره دگرگون گردید و اساس فئودالیسم و ارباب و رعیتی و حفظ استثمار و دسترنج دیگران به کلی از میان رفت و سنت حفظ منافع اقلیتی معدود به زیان اکثریت کاملاً واژگون گردید». (صحیح است، احسنت)
و هنگام افتتاح دوره اجلاسیه بیست و دوم مجلس شورای ملی و پنجمین دوره سنا در مورد موفقیت‌های حاصله از برنامه‌های اصلاحات ارضی چنین فرمودند.
«یکی از مهم‌ترین نتایج این تحول مسلماً اصلاحات ارضی کشور و آزاد شدن توده عظیم دهقانان ایرانی است که در حال حاضر ۶۵ درصد از تمام جمعیت مملکت را تشکیل می‌دهند. با این اقدام دوران فئودالیسم و مالکیتهای بزرگ برای همیشه در مملکت ما به پایان رسید و میلیونها خانوار زارع ایرانی صاحب زمین شدند».
با اجرای دو مرحله اول و دوم اصلاحات ارضی بی‌عدالتیها و اجحافاتی که در امر مالکیت وجود داشت برطرف گردید. ولی مرحله بعدی این کار این خواهد بود که ترتیب حداکثر استفاده از زمین زیر کشت و پیدا کردن مقیاسی که یک خانوار کشاورز ایرانی با داشتن چند هکتار زمین می‌تواند زندگی آبرومندانه‌ای داشته باشد داده شود» (صحیح است).
امروز که پنج سال از روز الغاء رژیم ارباب و رعیتی می‌گذرد نتیجه مبارزه میان کهنه و نو و پیکار حق بر باطل را که ناشی از قوانین طبیعی و نوامیس جوامع بشری است و در کشورهای دیگر ناراحتی‌ها به بار آورده در کشور خودمان می‌بینیم که بدون کوچکترین تشنج ثمرات خود را به بار آورده است (صحیح است) و بی‌جهت نیست که آن را انقلاب سفید نام نهادند (احسنت).
پیروزیهای این تحول نه تنها در داخل کشور غیر منتظره بوده بلکه موجبات اعجاب و تحسین جهانیان را فراهم ساخته است (صحیح است).
امروز دیگر هیچگونه اثری از فئودالیزم ارضی در ایران وجود ندارد (صحیح است) کشاورز ایرانی حاکم به سرنوشت خویش است، درروی زمین خود می‌کارد، می‌درود و دسترنج خود را می‌خورد و با اضافه درآمدی که تحصیل نموده از مظاهر زندگی انسانی بهره‌مند شده است.
با آغاز ششمین سال اصلاحات ارضی دوران سازندگی روستاها از طریق ازدیاد تولیدات کشاورزی شروع می‌گردد.
دوره پنجساله گذشته که در واقع مراحل اول و دوم اصلاحات ارضی را سپری کرد دوران خرید و فروش و یا انتقال مالکیت زمین به کشاورزان بود ولی اصلاحات ارضی به معنای وسیع و واقعی کلمه با اجرای قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی که از تصویب این مجلس انقلابی گذشت شروع می‌گردد و آینده درخشانی را به ما نوید می‌دهد.
من به نام رئیس کمیسیون اصلاحات ارضی مجلس مولود انقلاب به پیشگاه مقدس شاهنشاه آریامهر مبتکر و بانی بزرگ انقلاب و آزاد کننده دهقانان درود می‌فرستم و این روز خجسته را به شما نمایندگان ملت که همه از سربازان پیشتاز انقلاب هستید همچنین به حزب پاسدار انقلاب و دولت حزبی به ویژه به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی که به حق افکار عالیه شاهنشاه آریامهر را به بهترین وجه بموقع اجرا گذارده تبریک می‌گویم. آریامهر و مملکت از درگاه ایزد متعال مسئلت دارم، متشکرم (احسنت).
رئیس- آقای مروتی تشریف بیاورید.
مروتی- همکاران گرام- روزهای ۱۷و۱۸ دی که روز آزادی زن و ارتش نوین ایران می‌باشد- دو برگ زرین از تاریخ پر شکوه رضاشاه کبیر سرسلسله دودمان پهلوی است که اجازه می‌خواهم در این دو مورد چند دقیقه مطالبی به عرض همکاران ارجمند برسانم.
در عهد سلطنت فرخنده اعلیحضرت رضاشاه کبیر جامعه ما نه تنها سازمانهای نوینی یافت و در زمینه کاملاً خالی کارهای عمرانی بسیاری صورت پذیرفت که به کل سیمای اجتماع را دگرگون کرد و آن را آماده استفاده از اصول تجدد و تمدن قرن بیستم کرده بلکه اقدامات بسیار مفیدی به منصه عمل درآمد که در واقع نخستین پایه و سنگ بنای یک جامعه متجدد و مترقی را بنا نهاده (صحیح است) از اینگونه اقدامات تعداد زیادی را می‌توان برشمرد که موجد نهضت عظیمی برای ترفیع شأن و منزلت ایران در دنیای عصر ماشین گردید. تجدید نظام فرهنگی براساس اصول علمی جدید، اعزام بهترین محصلین برای ادامه تعلیمات عالی به خارج از کشور، تأسیس ارتش نوین و مقتدری که حافظ استقلال و تمامیت ارضی مملکت و موجب تحکیم قدرت مرکزی بود.
ایجاد کارخانه‌های صنعتی بزرگ و راه آهن سراسری ایران که هسته اولیه کارگری ایران رونق و استحکام بخشید همه از اقدامات بسیار مفید و تجددطلبانه بود که مملکت ما را به سوی ملل راقیه جهان رهنمون گردید. اما یکی از ریشه‌گیرترین نهضت‌های دوران پادشاهی سر سلسله خاندان جلیل پهلوی در روزی چون روز فرخنده ۱۷دی بنیان نهاده شد. تا آن زمان چندین قرن بود که زن ایرانی در پرده تاریک تعصبی غیر ایرانی محبوس بود، یا در واقع نمرده در کفن سیاه مدفون بود، با آنکه در سالهای انقلاب مشروطیت فداکاریها کرده بود. و از آن پس بارها درطلب حق ورود به جامعه به مبارزه برخاسته بود. اما تعصب‌های خرافی راه هرگونه فعالیت ثمربخشی را به روی او بسته بود. فقط اراده و عزم راسخ بزرگ مردی چون رضاشاه کبیر بود که زنان ایران را از پس حجاب سیاه قرون بیرون کشید و نهضت عظیمی را پایه نهاد که هرقدر در مسیر تجدد پیش می‌رفت ثمرات درخشان آن بیشتر آشکار می‌گردید. نهضت ترقی‌خواهانه ۱۷دی در واقع به منزله آفتاب پر فروغی بود که راهنمای بانوان وطن ما به سوی زندگی نوینی شد و در پرتو آن زن ایرانی امکان یافت که جوهر وجود خود را در جامعه متجلی سازد و استعدادهای انسانی خود را در اکثر زمینه‌های مساعد آشکار سازد دختران به مدارس و دانشگاهها راه یافتند. در امر تعلیم و تربیت به کار پرداختند، در بیمارستانها و امور درمانی به تشفی آلام جسمانی جامعه همت گماردند.
آنگاه بود که به روشنی تمام آشکار گردید که جامعه زنان درصورت وجود امکانات برابر نه تنها در اکثر رشته‌های شغلی و امور اجتماعی با مردان برابری می‌کنند بلکه از میان آنها استعدادهایی تجلی می‌کند که بسیاری از مردان را توانایی برابری با آنها نیست. با این همه متجاوز از بیست سال سپری شد بدون آنکه بانوان ایران بتوانند در قبال وظایف سنگینی که در جامعه بر عهده گرفته‌اند حقوق انسانی خویش را بدست آورند. در تمام این دوران زنان اگرچه در جامعه به مقامات شامخ علمی- فرهنگی- اجتماعی- اداری و حتی صنعتی دست یافته بودند اما باز هم از لحاظ سیاسی و قضایی و حتی قوانین مدنی در عداد دیوانگان و محجورین و ورشکستگان به تقصیر قرار داشتند و در تعیین سرنوشت جامعه خویش که بنابر اصول قانون اساسی ایران بر عهده تمام افراد ملت ایران است کمترین حقی بدانها داده نشده بود. آنگاه بود که آفتاب طالع انقلاب سفید در جامعه ما درخشیدن گرفت (احسنت).
به ابتکار و درتحت ارشاد و هدایت شاهنشاه آریامهر تحول عظیم و بی‌سابقه به مرحله اجرا درآمد. درچنین اوضاع و احووالی بودکه شاهنشاه آزاده و متفکر ما با صدور فرمان تاریخی هشتم اسفند ماه ۱۳۴۲به طوری خود درکتاب انقلاب سفید مرقوم فرموده‌اند- براساس روح و مفهوم اصول انقلاب ششم بهمن و با اتکا به تأیید قاطع ملی از این اصول به یک ننگ اجتماعی و به وضعی که مخالف روح و مفهوم واقعی شرع مقدس اسلام و مخالف با روح قانون اساسی این کشور بود- خاتمه دادند (صحیح است) و در نطقی که بعد از صدور این فرمان ایراد فرمودند ابراز اطمینان کردند که اکنون که زنهای ایرانی با حقوق مساوی بامردان خودشان را آماده اداره مملکت کرده‌اند، چون نماینده طبقۀ هستند که محروم بوده‌اند- از این پس با شوق و اشتیاق بیشتری وارد فعالیتهای اجتماعی خواهند شد و کار را جدی خواهند گرفت و این دو برابر شدن افراد فعال مملکت به زودی اثرات خود را درتمام شئون مملکت نشان خواهد داد- واقعاً هم چنین شد و پیش‌بینی داهیانه رهبر معظم کشور به تحقق پیوست تا جائی که پس از ۴ سال ذات همایونی درکتاب انقلاب سفید مرقوم فرمودند- که «چهارسال از آن هنگام گذشته می‌توانم با خوشوقتی بگویم که زنان کشورما در کارهایی که شرکت جسته‌اند شایستگی و وطن پرستی خودرا ابراز داشته‌اند- و در سازمانهای مختلف بین‌المللی بانوان با شایستگی شرکت کرده و صلاحیت تخصصی خود را نشان داده‌اند» من در این مجلس مقدس که خود ثمره‌ای از انقلاب مقدس شاه و مردم است برخود لازم می‌دانم درچنین روزی که یادآور بنیانگذاری نهضت ۱۷دی به دست توانای رضاشاه کبیر است، در برابر عظمت شاهنشاه آریامهر که نهضت بانوان ایران را به سرحد کمال سوق دادند سرتعظیم فرود آورم و به جامعه زنان ایران تبریک و تهنیت عرض کنم (احسنت) اما این ادای احترام و عرض تبریک حق مطلب را به تمامی ادا نمی‌کند. مگر اینکه در اینجا یادآور کوششهای قابل تحسینی شوم که از جانب تمام بانوان عالیقدر خاندان جلیل سلطنت- خاصه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی برای ارتقاء مقام زن درجامعه ما صورت پذیرفته است (صحیح است)- شهبانوی ارجمند و محبوب ما در همه حال در صدر جامعه بانوان ایران همت والایی درعرصه فعالیتهای اجتماعی خاصه در زمینه پیشرفتهای هر چه سریعتر و بهتر زنان ایران مبذول فرموده‌اند (صحیح است) و همچنین در امور خیریه محبت و عنایت و مرحمت علیاحضرت به یتیمان در کلیه کشور آنچنان بوده که دیگر یتیمی به مفهوم واقعی یتیم باقی نمانده و دیگر ریزش قطرات اشک از چشم گریانی بنام اشک یتیم قلوب حساس را نخواهد لرزاند (صحیح است) درتمام شئون اجتماعی چنان شایستگی و تشخص و فرزانگی نشان دادند که شاهنشاه بزرگوار ما به دست خویش تاج شهبانویی برتارک معظم لها نهادند و برای نخستین بار در تاریخ کهنسال ایران افتخاری عظیم به جامعه زنان بخشیدند. اجازه می‌خواهم سخنی را که به مناسبت روز تاریخی ۱۷دی آغاز کرده بودم با نقل عبارتی شاهانه از کتاب انقلاب سفیدپایان بخشم و در واقع توصیه خردمندانه شاهنشاه آریامهر را به زنان ایران در اینجا بازگو کنم که درکتاب روشنگر و دانشورانه خویش مرقوم فرموده‌اند انقلاب، وظیفه‌ای را که در مورد زنان ایران بر عهده داشت با آزاد کردن آنان ازقید زنجیرهای کهن و دادن امکان هر گونه فعالیت و پیشرفت بعدیشان در همه شئون مادی و معنوی اجتماع ایران انجام داد. از این پس خودآنها هستند که می‌باید خویش را شایسته این آزادی و شایسته سنن دیرینه تمدن اصیل و انسانی ایران نشان دهند و تاریخ آینده را بد انسان که در خور گذشته است پی‌ریزی کنند- من اطمینان دارم که زنان ایران این رسالت خویش را بخوبی انجام خواهند داد (صحیح است- احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمایید.
دکتر الموتی- جناب آقای رئیس- همکاران معظم به طوری که خاطر همکاران محترم مستحضر است به دعوت شاهنشاه آریامهر والاحضرت صباح السالم الصباح امیرکویت به کشور ما آمدند. روابط دوستانۀ ایران و کویت در طول تاریخ، همیشه روابطی بسیار صمیمانه بوده است بخصوص در شرایط فعلی به علت سیاست عالیه شاهنشاه ایران و روش صلحجوئی و بشر دوستی رهبر عالیقدر ملت ایران وضع به صورتی درآمده است که روابط ایران با همه ممالک دنیا بخصوص کشورهای مسلمان بسیار دوستانه و صمیمانه است (صحیح است) این حسن مناسبات درهمه محافل جهانی به این صورت انعکاس یافته که از یک روابط عادی بین دو کشور بسیار صمیمانه‌تر و عالی‌تر است (صحیح است) ما بسیار متشکر هستیم که می‌بینیم سیاست شاهنشاه و سیاست دولت ایران به صورتی درآمده است که همه ملتها و همه کشورها به دوستی با ملت ایران و به دوستی با شاهنشاه ایران افتخار می‌کنند و همه ما در برابر چنین سیاست صلح دوستانه و بشر دوستانه سر تعظیم فرود می‌آوریم (صحیح است) بنده چندی قبل دعوتی به کشور کویت داشتم و به همراه جناب آقای دکتر اقبال به کویت سفر کردیم درآنجا از نزدیک شاهد احساسات بسیار بسیار صمیمانه ملت کویت نسبت به شاهنشاه ایران و ملت ایران بودیم و می‌دیدیم که آنها تاچه حد به سیاست صلح‌جویانه ایران احترام می‌گذارند آنها می‌گفتند ما معتقدیم که این سیاست موجب شده است که خلیج فارس از آرامش و امنیت و ثبات بی‌نظیری برخوردار شده است که نتیجه آن این است که همه این کشورها از برنامه‌های وسیع عمرانی و ثبات و آرامش کاملاً بهره‌مند شده‌اند. خاندان صباح که از سال ۱۷۵۶ تاکنون درکشور کویت حکومت دارند به علت مبارزات وسیع و دامنه‌داری که در راه حاکمیت کویت و نجات کویت از بعضی تجاوزات و نیل به استقلال دراثر کوشش این خاندان به‌وجود آمده همیشه مورد تجلیل و احترام ملت کویت بوده‌اند و ما امروز خوشوقت هستیم که امیر کویت به کشور ما آمده‌اند و از نزدیک ناظر آن هستند که شاهنشاه ایران و ملت و دولت ایران تا چه حد به این حسن مناسبات علاقه دارند و احترام می‌گذارند و می‌خواهند همه ملل دنیا بخصوص ملتهای مسلمان از ترقیات و پیشرفتهای بیشتری بهره‌مند بشوند. روش ایران و سیاست شاهنشاه در جنگ منطقه عربی خاورمیانه یکی از عاقلانه ترین و عادلانه ترین سیاستهای جهان امروز تلقی شد درعین حال شاهنشاه و دولت ایران از حقوق برادران مسلمان حمایت فرمودند و شاهنشاه ما نخستین رهبر ملتی بودند که اعلام فرمودند که باید سرزمینهای اشغالی از طرف اسرائیل تخلیه شود (صحیح است) و کمکهای پرارزش دولت و ملت ایران به آسیب دیدگان جنگ اخیر مورد بحث و گفتگو است جناب آقای دکتر خطیبی تشریف دارند و اخیراً از کشور اردن دیدن فرمودند (دکتر رهنوردی- اقدام شیر و خورشید در این مورد بسیار خوب بوده است) صحیح است ایشان مدیرعامل شیرو خورشید هستند. (دکتر رهنوردی- بنده می‌خواهم اسم شیر و خورشید سرخ هم برده شود) کمکهای مؤثر و پر ارزش شیر و خورشید سرخ ایران، دولت و ملت ایران به آسیب دیدگان جنگ اخیر فراموش نشدنی است و باید واقعاً از شاهنشاه بزرگ ایران تشکر کنیم و همچنین از شیر و خورشید سرخ و جناب آقای دکتر خطیبی و از تمام دستگاههایی که درجنگ اخیر به برادران و خواهران آسیب دیده مسلمان ما کمک کرده‌اند سپاسگذار باشیم (احسنت) و این روابط صمیمانه‌ای که بین همه ملل مسلمان جهان وجود دارد بیش از پیش موجب عظمت و سربلندی ملل مسلمان جهان خواهد بود و ما را در این دنیای پر آشوب که لازم است وحدت و برادری و هم آهنگی داشته باشیم بیش از پیش در دنیا موفق خواهد ساخت (صحیح است) و بسیار خوشوقت هستیم و شاهدیم که بیش از یکصد هزار نفر ایرانی در کویت زندگی می‌کنند چه آنهایی که در طول سالهای متمادی و قرون و اعصار به آنجا رفته‌اند و چه آنهایی که در آنجا امروز زندگی می‌کنند برادران ایرانی ما در سازندگی کویت نقش بسیار بسیار مؤثری داشته‌اند و امروز هم دولت و ملت کویت به این برادران ما احترام خاصی می‌گذارند چون ملتی که امروز همه ملل دنیا قبول دارند که بیش از هرکس طرفدار صلح و دوستی است ملت ایران و رهبر عالیقدر ما شاهنشاه آریامهر می‌باشند (صحیح است- احسنت) ما می‌بینیم و شاهد هستیم که امروز به هر کجا که شاهنشاه قدم می‌گذارند رهبران کشورها و ملتها این سیاست خارجی، این سیاست خارجی عادلانه، این سیاست خارجی صلح دوستی و بشردوستی را مورد تکریم و تجلیل قرار می‌دهند و ما افتخار می‌کنیم که امروز سکان کشتی کشورما به دست ناخدایی است که چنین عدالت و خردمندی کشور را دراین دنیای پرآشوب هدایت می‌فرمایند بنده می‌خواستم از این فرصت استفاده کنم و دراین ساحت مقدس درخانه ملت ایران به والاحضرت سالم الصباح امیر کویت مهمان عالیقدر شاهنشاه ایران خیرمقدم بگویم و به ایشان عرض کنم که ناظر احساسات پاک و عمیق و صادقانه شاهنشاه و دولت و ملت ایران باشند و این دوستی و صمیمیت و برادری را به عنوان ارمغان برای برادران و خواهران عزیز کویتی ما به همراه ببرند و اطمینان داشته باشند که کشور ایران با سیاست صلحجوئی خود همواره روشی اتخاذ کرده و خواهد کرد که امنیت و آرامش و ثبات در سرتاسر خلیج فارس ثابت و مستقر بماند تا همه برادران مسلمان ما از این ثبات و امنیت بهره‌مند شوند. ایران امروز به علت همین سیاست توانسته است احساسات پاک و صمیمانه همه ملل عالم بخصوص ملل مسلمان جهان را جلب کند. ما به مسلمانی خود و به دوستی باهمه ملتهای مسلمان افتخار می‌کنیم و آرزو دایم روز به روز این روابط محکم‌تر و استوارتر بشود و به شاهنشاه خود درود می‌فرستیم که چنین سیاست خردمندانه و عالی را رهبری می‌فرمایند. (احسنت، احسنت).
رئیس- آقای دکتر رهنوردی بفرمایید.
دکتر رهنوردی- با اجازه همکاران عزیز روز شنبه گذشته در بیمارستان فیروزگر مراسمی بود برای اعلام تلقیح خوراکی مرض فلج کودکان. در این مراسم وزیر بهداری، معاونان و جمعی از مسئولان بهداشت مملکت و پزشکان ارجمند تشریف داشتند. گزارشی که مدیر کل امور پیشگیری وزارت بهداری به حضار دادند نشانۀ آن بودکه وزارت بهداری پس از سالها که درهمه جا و درتمام محافل بهداشتی گفته می‌شد که باید ئبق اصول و ممالک مترقی وزارت بهداری ماهم وظیفه اصلی خودش را یعنی پیشگیری امراض را انجام بدهد حس می‌شد که این وظیفه کم کم به مرحله عمل درمی‌آید به طوری که نمایندگان محترم اطلاع دارند در تمام دنیا درمان به دست مردم و با مؤسسات خصوصی انجام می شودو تشکیلات دولتی معمولاً در طب پیشگیری عمل می‌کنند بدین معنی که برای مردم آب سالم، خوراک سالم، هوای سالم و واکسیناسیون اجباری برای پیشگیری امراض تهیه می‌کنند اگر فردی طبق اصول بهداشت از اول تحت مراقبتهای بهداشتی قرار بگیرد همانطور که عرض کردم اگر از خوراک و آب و هوای سالم برخوردار شود مسلماً کمتر دچار امراض خواهد شد که احتیاج داشته باشد به مریضخانه خیلی عظیم و باتعداد تخت بیمارستانی زیاد، البته آنهایی که درامور بهداشتی کار می‌کنند عقیده دارند که حتی بعضی از امراض را که قابل جلوگیری نیست می‌شود براساس اصول آموزش بهداشت جلوگیری کرد حتی از بعضی امراض مهلک مثل سرطان اگر اصول آموزش بهداشت بنحو احسن در اجتماعات انجام بشود از بیشتر این امراض خطرناک می‌شود جلوگیری کرد ما خیلی خوشحال هستیم که امروزه تحت رهبری شاهنشاه آریامهر وزارت بهداری کم کم متوجه شده همانطور که شاهنشاه فرمودند وظیفه اصلی خودش را که بهداشت هست انجام می‌دهد از جمله همانطوری که عرض کردم اقدام برای تلقیح واکسن خوراکی فلج کودکان است بنده از پشت این تریبون می‌خواهم از دوستان مطبوعاتی تقاضا کنم که این موضوع را مخصوصاً در مطبوعات منعکس کنند و از ملت ایران مخصوصاً اهالی محترم پایتخت که این برنامه برای اولین بار در تهران شروع شده است بخواهند که با مأمورین وزارت بهداری همکاری کنند. اینکه اول بار در تهران شروع شده دلیل آن اینست که بیماری فلج کودکان معمولاً و برعکس امراض دیگر در محیط‌هایی که بهداشت آنها بالاست و آب‌های لوله‌کشی دارند شروع می‌شود این است که وزارت بهداری این برنامه را تصمیم گرفته است از تهران برای اولین بار شروع کند و آن هم خانه به خانه ما امیدواریم که اهالی محترم پایتخت دراین مورد با مأموران وزارت بهداری کمال همکاری را نموده تا به امید خداوند بتوانیم نتایج بسیار خوبی بدست بیاوریم البته اکثر همکاران عزیز اطلاع دارند که این مرض خانمان‌سوز چه ناراحتیهایی از نظر روحی و مادی در خانواده‌ها بوجود می‌آورد و اصولاً می‌توانم عرض کنم که نیروی محرکه یک اجتماع را از کار می‌اندازد و جوانهایی را که در دوران کودکی به این مرض مبتلا می‌شوند برای سالها از فعالیت می‌اندازد و از لحاظ مادی هم برای فامیلشان خیلی گران تمام می‌شود دراین مورد من استدعا دارم که نمایندگان محترم مطبوعات ازمردم خواهش کنند که با مأمورین وزارت بهداری همکاری کنندکه بلکه انشاالله در اثر ارزشیابی که بعداً به عمل خواهد آمد ما بتوانیم به طور کلی دراین مورد اظهار عقیده بکنیم چون این یک موضوع جدید بهداشتی است که از ۹ سال پیش چنین کشفی شده است که بوسیلۀ آن بشود از این مرض خانمان‌سوز جلوگیری کرد من امیدوارم که وزارت بهداری در اینکار خودش موفق بشود البته باید در اینجا به حضورتان عرض کنم که در مورد اقدام باین طرح بسیار ارزنده و انسانی باید همانطوری که شاهنشاه آریامهر درمورد وزارت کشاورزی فرمودند که میزها را ترک کنند و به دشتها و نزد دهقانان بروند در اینجا هم بنده از جناب دکتر مرشد مخصوصاً استدعا می‌کنم در این برنامه توجه داشته باشند مأمورین وزارت بهداری و بهداشت پشت میزها را ترک کنند و بروند ببینند این مأمورین که گزارش می‌دهند من امروز به صد تا خانه رفته‌ام آیا رفته یا نرفته و این برنامه لوقتی صددرصد موفقیت خواهد داشت که صددرصد کنترل بشود و جنابعالی مأمورین خودتان را صددرصد هدایت بفرمایید موضوع دیگر که درآن روز عنوان شد مبارزه با سرخک بود طبق آماری که مدیرکل طب پیشگیری دادند در هر سال صد و سی هزار کودک در مملکت ما مبتلا به سرخک می‌شوند و از این صد و سی هزار نفر ده هزار نفر تلفات دارد آنطور که خودش در گزارش می‌گفت و کاملاً هم صحیح است چون ما هنوز آمارمان از نظر بهداشتی دراین مملکت دقیق و درست نیست یعنی موقعی که صد و سی هزار نفر به شما آمار دادند اطمینان داشته باشید که چهار برابر است پس متوجه می‌شوید که این سرخک چه تلفاتی به این ملت وارد می‌کند و دراین مورد باز هم خوشبختانه واکسنی کشف شده که در همین اواخر و در طول هفت هشت سال بدست آمده و وزارت بهداری در این مورد با کمال دقت روی آن مطالعه کرده و فعلاً در علیشاه عوض و در سایر مراکز بهداشتی عده‌ای را تحت آزمایش قرار داده و نتیجه مطلوب بدست آورده و بعداً هم درکمیته فنی مورد تأیید قرار گرفته و پیشنهاد واکسیناسیون سرخک در سراسر کشور بخصوص در مناطق دورافتاده در دست انجام است همین الان که بنده حضور آقایان عرایضی عرض می‌کنم مأموران بهداشت وزارت بهداری در اقصی نقاط مملکت در جاهای سردسیر و صعب‌العبور مشغول انجام وظیفه هستند خوشبختانه با یک دفعه واکسیناسیون کاملاً امید می‌رود مصونیت دائم پیدا کنند و در اجتماعاتی که تعداد واکسیناسیون به نسبت جمعیت زیادتر باشد مصونیت هم بیشتر به دست خواهد آمد بازهم در اینجا نکته‌ای را که می‌خواهم عرض کنم این است که جناب آقای دکتر مرشد: بحمدالله کشور شاهنشاهی ایران آنقدر وسیع است و آنقدر دهات بزرگ و دهات کوچک صعب‌العبور دارد که این برنامه‌ها به مشکلاتی برخورد می‌کنند و چون مادۀ واکسیناسیون سرخک باید طبق دستوری که داده‌اند در یخچال حفظ شود و اگر موقعی که برای تزریق بیرون می‌آورند حرارت بخورد اثر خودش را از دست می‌دهد متوجه خواهید شد که چطور این کار دقیق است مخصوصاً درمورد آن الکلی که درجای واکسیناسیون می‌زنند اگراین الکل فوراً خشک نشود اثرش را از دست می‌دهد یا اینکه آن سرنگی که می‌زنند سوزن آن طبق اصول بهداشتی با حرارت خشک باید استریل شود و جناب آقای دکتر مرشد اینها مسائلی است که باید رعایت و کنترل بشود بنده که چند سال در حضورتان و همکارتان بوده‌ام من نمی‌توانم باور کنم که در یک ده دورافتاده که یک نفر مأمور بهداشت است یا یک اکیپ بهداشتی در منطقه‌ای که دو متر برف در راهها هست این اصول را بشود رعایت کرد البته سعی می‌کنند ولی مشکل است از این لحاظ بنده استدعا می‌کنم از شما و نمایندگان محترم مخصوصاً نمایندگانی که حوزه انتخابیه‌شان نقاط دورافتاده است خودشان شاهد بوده‌اند که این سرخک چه می‌کند استدعا می‌کنم توجه داشته باشند ببینند آیا مأموران وزارت بهداری به آنجا می‌آیند یا نمی‌آیند و طبق اصول بهداشتی وظایف خود را انجام می‌دهند یا نمی‌دهند برای اینکه اگر خدای نکرده یک مأمور وظیفه خودش را طبق اصول بهداشتی انجام ندهد نتیجه‌ای که ما انتظار داریم دست نخواهد آمد. در هر صورت نظارت نمایندگان ممکن است مستقیماً به مأموران بهداشت یا بهداری که بتوانند اینها را کنترل کنند مخصوصاً جناب آقای دکتر مرشد باید دستور بفرمایید که مدیر کل‌های استانها از پشت میزهایشان بلند شوند و بروند به نقاط سردسیر و خودشان کنترلی بکنند برای اینکه با اینهمه برنامه‌های خوب، با اینهمه زحماتی که شما و همکارانتان می‌کشید اگر آن مأموری که درسطح ده وظیفه دارد که واکسیناسیون را انجام بدهد اگرطبق متد بهداشتی انجام ندهد تمام این زحمات هدر می‌رود و مخصوصاً انتظار دارم نمایندگان محترم مجلس شورای ملی همکاری بفرمایند و به دوستان خودشان یا افرادی که درمحل دارند بنویسند و به آنها اطلاع بدهند که آیا این مأمورین بهداشت وظایف خودشان را انجام می‌دهند یا نمی‌دهند. بنده در هر صورت خیلی خوشحالم که همانطور که عرض کردم وزارت بهداری طبق امر شاهنشاه آریامهر به آن راه اصلی خودش که عبارت از پیشگیری امراض است واقف شده یعنی وزارت بهداری باید وزارت بهداشت شود و وزارت بهداری دیگر معنی ندارد. مردم بهداشت می‌خواهند درمان باید به دست مردم و با تشکیلات خصوصی انجام گیرد خوشحالم که وزارت بهداری دراین راه دارد قدم برمی‌دارد و این دو برنامه بنده بدون هیچ مداهنه‌ای می‌خواهم خدمت همکاران عزیز عرض کنم که یکی از پرارزش‌ترین برنامه‌های بهداشتی است و در هر مملکتی به مورد اجرا باید گذاشته شود موفقیت وزارت بهداری را آرزو می‌کنم و امیدوارم مأمورین بهداشت موفق شوند (ریگی- مالاریا راهم بفرمایید) صحیح می‌فرمایید مبارزه با مالاریا یکی از افتخارات مأمورین بهداشت بوده ولی متأسفانه درنواحی جنوب به واسطه مقاومتی که در پشۀ مالاریا به‌وجود آمده درآنجا دارند اقداماتی می‌کنند و آن موضوع مهمی است که خیلی وقت می‌خواهد که یک چیزی کشف کنند که بتوانند آن مقاومت پشه را از بین ببرند، موضوع دیگر به طوریکه خانمها و آقایان در جراید می‌خوانید مسمومیت نان به صورتی درآمده است که فکر می‌کنم اکثراً اهالی پایتخت نگران آن هستند دراین مورد هم نمی‌دانم جناب آقای دکتر مرشد چه اقدامی فرموده‌اند و بهداری شهرداری با این اقداماتی که در چندین مرحله که اتفاق افتاده چه اقداماتی کرده آیا باز تکرار شده اینطور که نوشته‌اند قرار شد از سیلوها آرد بگیرند برای نانوائیها تا بلکه بتوانند جلوی این مسمومیتها را بگیرند. من امیدوارم دولت دراین مورد حتماً اقدام فوری به عمل بیاورند و اگر نانواها گناهکار هستند مجازات کنند و اگر آردها را خوب نگاهداری نکرده‌اند جای مناسبی درن ظر بگیرند در هرصورت کاری بشود تا این موضوع که نگرانی دراین شهر بزرگ برای مردم ایجاد کرده برطرف شود. از حوصله‌ای که برای استماع عرایضم کردید متشکرم.
- تصویب صورت جلسه
۳- تصویب صورت جلسه
رئیس- نسبت بصورت جلسه روز گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور
رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای دکتر یگانه فرمایشی دارید بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- با اجازه مقام محترم ریاست در اجرای قانون نحوه خرید وسائل برای اجرای برنامه‌های عمرانی کشور لایحه‌ای است برای تحصیل اعتبار از دولت دانمارک به منظور اجرای برنامه‌های عمرانی سوم که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شوراول کمیسیون دارائی راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی
۵- طرح گزارش شوراول کمیسیون دارائی راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی
رئیس- گزارش شور اول راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۶ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارۀ ۱۹/۵۶۷۷- ۴۸- ۳۰/۱۴۰۱- ۱۳۴۶/۹/۲۲ راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی را که به شمارۀ ۱۳۲ چاپ شده مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- کلیه کالاهایی که از محل اعتبارات بودجه‌ای وزارت جنگ برای مصارف نیروهای مسلح ارتش شاهنشاهی از خارج کشور خریداری و بنام وزارت جنگ وارد می‌شود و یا آنکه از طرف دولت‌ها و مؤسسات خارجی به وزارت جنگ اهدا و بنام وزارت جنگ وارد می‌شود باستثناء مواد غذایی و خواربار از انجام تشریفات و بازرسی گمرکی و ارزیابی معاف بوده و ترخیص این قبیل محمولات منوط به تسلیم اظهارنامه گمرکی و ارائه بارنامه و ترخیص و پرداخت فقط باربری و انبارداری می‌باشد وزارت جنگ مکلف است در پایان هر شش ماه صورت کامل این قبیل واردات باستثناء اسلحه و مهمات جنگی را به وزارت دارائی و اقتصاد بفرستد.
مخبر کمیسیون دارائی- دکتر رفیعی.
گزارش شور اول از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه ۱۳ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون دارائی را تأیید و تصویب نمود.
گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی- دکتر محمد رضوانی.
اینک گزارش شوراول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۱۶دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است. تیمسار نکوزاد فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
سرلشگر نکوزاد- بنده در این لایحه خواستم یک تذکری بدهم و یک پیشنهاد تقدیم کنم نیروهای مسلح شاهنشاهی خاطر آقایان مستحضر است بعد از کودتای ۱۲۹۹ نیروهای قزاق- چریک و ژاندارم تبدیل شد به قشون و تا سال ۱۳۱۳ که بعد واژه‌های عربی مثل نایب سلطان، امیر لشگر و امثال اینها تبدیل شد به ستوان، سروان، سرگرد، سرلشگرو قشون تبدیل شد به ارتش بعداً همین وضع بود تا اینکه توسعه پیدا کرد و تبدیل شد به نیرو و ستاد ارتش سابق تبدیل شد به نیروی زمینی و نیروی هوائی و دریائی هم ضمیمه شد و خود نیروی زمینی دارای چند ارتش شد که در این لایحه جمله نیروهای مسلح ارتش شاهنشاهی آورده شده این ارتش زائد است بنده این توضیح را خواستم عرض کنم که الساعه همه اینها به نام نیروهای مسلح شاهنشاهی پیرو می‌شود که اگر نیروهای انتظامی را هم خواهیم جمع بزنیم اینها می‌شود نیروهای مسلح شاهنشاهی این است که بنده در بین‌الشورین پیشنهاد دادم که کلمه ارتش حذف شود.
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
مورد لایحه معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده جمله نیروهای مسلح ارتش شاهنشاهی به نیروهای مسلح شاهنشاهی اصلاح شده و کلمه ارتش حذف شود.
سرلشگر نکوزاد.
محترماً پیشنهاد می‌نماید جمله نیروهای مسلح شاهنشاهی در ماده واحده لایحه تقدیمی وزارت جنگ (کالاهائی که از محل اعتبارات بودجه‌ای وزارت جنگ از خارج کشور خریداری می‌شود ...) به نیروهای مسلح شاهنشاهی اصلاح گردد.
ایلخانی پور.
رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش
رئیس- گزارش شور اول کمیسیون نظام راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۹ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شمارۀ ۴۸۴۵-۳-۰۲-۳۰/۴۰۲د-۱۳۴۶/۸/۲۴ راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش را که به شمارۀ ۱۳۳ چاپ شده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
ماده ۱۸۲- متهم می‌تواند از بین نظامیان و یا هم‌ردیفان واجد شرایط (اعم از اینکه حاضر به خدمت یا منتسب یا بازنشسته باشند) برای خود از یک تا سه نفروکیل مدافع تعیین و معرفی نماید ولو اینکه از اقوام یا دوستان او باشند.
- تبصره- شرایط و ترتیب وکالت در دادگاههای نظامی به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب وزارت جنگ خواهد رسید.
مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۳۴۶/۱۰/۱۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون دادگستری- دکتر حسن متین.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است. نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها و ابلاغ دولت
۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها و ابلاغ دولت
رئیس- گزارش شور دوم قانون اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۶ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه شمارۀ ۱۶۴۳/۲۳۶/۱۸-۱۳۴۶/۱/۲۳ ارسالی از مجلس سنا راجع به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۰۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را عیناً تایید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- متن نامه وزیر امور خارجه دولت شاهنشاهی ایران به عنوان سفیر دولت پادشاهی هلند در تهران ناظر به اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها مورخ ۹ آبان ۱۳۲۸برابر ۳۱ اکتبر ۱۹۴۹ که مشتمل بر یک مقدمه و ۴ ماده و به منزله پروتکل اصلاحی موافقتنامه مذکور می‌باشد. تصویب و اجازه مبادله آن داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه-مافی.
گزارش شور دوم از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه ۱۳ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به قانون اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی هلند راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون امور خارجه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون راه – مهندس فروهر.
رئیس- ماده واحده مطرح است. نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانی که موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون آبادانی و مسکن راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت درروستاها و ابلاغ دولت
۸- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون آبادانی و مسکن راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت درروستاها و ابلاغ دولت
رئیس- گزارش یک فوریتی راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت در روستاها مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون آبادانی و مسکن به مجلس شورای ملی
کمیسیون آبادانی و مسکن در جلسه ۱۷دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر آموزگار معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحه شمارۀ ۴۵۵۳۰- ۱۳۴۶/۹/۱۸ ارسالی از مجلس سنا راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت در روستاها که به شمارۀ ۱۵۶ چاپ گردیده و یک فوریت آن درجلسه ۱۴دیماه ۱۳۴۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است مورد رسیدگی قرار داد و مادۀ واحده پیشنهادی را عیناً تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود که علاوه بر افراد دارای تحصیلات بالاتر از دیپلم که به موجب تبصرۀ ۲ مادۀ ۲ قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی در اختیار وزارت آبادانی و مسکن گذارده می‌شود هر سال تعداد مورد نیاز از دیپلمه‌های ریاضی یا فنی یا طبیعی مشمول وظیفه برای خدمت درروستاها در اختیار وزارت مزبور گذارده می‌شود. کلیه هزینه دوره آموزش به‌وسیله وزارت جنگ و حقوق و مزایای این افراد پس از طی دوره آموزش از طرف وزارت آبادانی و مسکن تأمین و پرداخت خواهد گردید.
مخبر کمیسیون آبادانی و مسکن- مهندس عطائی.
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۱۹دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ و آقای مهندس آموزگار معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحۀ ارسالی از مجلس سنا راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت در روستاها را که یک فوریت آن در جلسه ۱۴ دی ماه ۱۳۴۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن در این مورد را عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۱۸ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای مهندس آموزگار معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحۀ ارسالی از مجلس سنا راجع به اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت در روستاها را که یک فوریت آن در جلسه ۱۴دی ماه ۱۳۴۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون آبادانی و مسکن را عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه- دکتر همایون معتمد وزیری.
رئیس- کلیات اول لایحه مطرح است نظری نیست؟
روحانی- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- مثل اینکه آقای سعید وزیری و جنابعالی در کلیات آخر لایحه اجازه صحبت خواستید، در کلیات اول لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بورود در شور ماده واحده خانمها و آقایانی که موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است. نظری نیست؟ (اظهاری نشد) کلیات آخر لایحه مطرح است آقای سعید وزیری بفرمایید (گفته شد- نیستند) آقای روحانی بفرمایید.
روحانی- بنده با مطرح شدن این لایحه و با توجه به اهمیت روستاهای کشور بجا دیدم که یادآوری‌هایی کرده باشم بخصوص که درحوزۀ انتخابیه من و بیشتر منطقه‌ای که درش زندگی کردم درحکم روستاها است و بیشتر جمعیت مملکت ما هنوز درروستاها زندگی می‌کنند ودر دورۀ انقلاب و با تغییراتیکه در مملکت شده و بایستی توجه بشود مثل اینکه برای بنده خیلی بجا بود و حالا بیشتر لازم شد که در این باب صحبت بکنم زیرا شاید بعضی از مسئولین امر یادشان رفته باشد که چه تکلیفی دارند و چه اهمیتی این موضوع دارد. مردم روستاها ۶۵ درصد جمعیت ما را تشکیل می‌دهند (ارسنجانی- ۷۵درصد) یک قدری کم شدند در این سرشماری جدید اینها نیروی فعاله مملکت هستند اینها سرمایه‌های ما هستند (صحیح است) و ضرورت دارد که به حالشان توجه بشود. هنوز مملکت ما مملکت کشاورزی است و مراکز و منابع تولید فعالیت با روستاها هستند بنابراین اگر توجه به این سرمایۀ عظیم بکنیم وظیفۀ خودرا بهتر و بیشتر انجام داده‌ایم بخصوص که اگر سالهای سال و هر چه بیشتر به عقب برگردیم به این نیرو بخصوص جنبۀ انسانیش هیچ توجهی نمی‌شد و باید سپاسگذار رهبر خردمند کشور باشیم که با انقلاب عظیم شاه و مردم به این مسئله در این چند سال توجهی شد نکته‌ای که لازم بود در این موقع یادآوری بشود این است که اگر ما حالا که به کار روستاها می‌پردازیم و توجه می‌کنیم برنامۀ روشن و مشخصی نداشته باشیم و مأمورینی که به روستاها برای انجام وظیفه می‌روند به اهمیت وظیفه‌شان آگاه و مطلع نباشند و به اهمیتی که در پیش است به خصوص در برنامه چهارم عمرانی کشور که مطلوب است در پیشبرد آن و تحول عظیم‌تری که در پیش برد اقتصاد و آبادانی مملکت نصیبمان شده نتیجه‌ای نخواهیم داشت و با توجه به این اصول در قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی که در سال ۱۳۴۳ تصویب شده است در همین مجلس که در آن دو مادۀ اساسی و مهم منظور شده است یکی ماده۶ که امور مربوط به زوستاها به صورت شورایی باید مورد توجه و بررسی قرار بگیرد و چون ممکن است بعضی از همکاران از خاطرشان رفته باشد با اجازه نمایندگان محترم بنده این ماده را می‌خوانم «به‌منظور ایجاد هماهنگی در امور مربوط به فعالیتهای مامورین سازمانهای مختلفه مملکتی که در سطح ده و بذای عمران و بهبود زندگی روستاییان انجام می‌شود و تعیین خط مشی کلی شورایی بهنام شورای هماهنگی اکور روستاها مرکب از وزرای کشاورزی، آب‌های ساحلی و برق، آبادانی و مسکن، اقتصاد، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی تشکیل می‌گردد. وظایف شورای مزبور و طرز تشکیل جلسات آن صبق آیین‌نامه‌ای که از طرف شورا تنظیم و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید تعیین می‌شود.» و حالا مادۀ ۷ را می‌خوانم «به‌منظور تربیت مأمورین مخصوصی که در دهات و بخشها در کارهای مربوط به ترویج و آبادانی و توسعه و ترویج صنایع روستایی و سایر امور عمرانی و اجتماعی و اداری انجام وظیفه خواهند نمود به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود اقدام به تأسیس آموزشگاه ترویج و آبادانی در تهران و سایر نقاط کشور بنماید.
برنامۀ تعلیماتی آموزشگاه ازطرف وزارت کشاورزی و وزارت آبادانی و مسکن تنظیم و پس از تصویب شورای هماهنگی امور روستاها و شورای مرکزی دانشگاهها به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
داوطلبان ورود به آموزشگاه مزبور باید حداقل دارای دیپلم متوسطه و یامعادل آن باشند و در صورتی که دورۀ آموزشگاه را با موفقیت به پایان رسانند با داشتن سایر شرایط قانونی و وجود محل و اعتبار در بودجۀ کشور به خدمت رسمی دولت در سازمانهای مربوط به تروی کشاورزی و آبادانی روستاها پذیرفته می‌شوند و مکلفند حداقل هفت سال اولیه خدمت را در دهات و بخشها انجام وظیفه نمایند. به فارغ‌التحصیلان این آموزشگاه مادام که در دهات و بخشها انجام وظیفه می‌نمایند علاوه بر حقوق و مزایای قانونی فوق‌العاده مخصوصی طبق آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارت کشاورزی تنظیم و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید پرداخت خواهد شد.» این ماده مطالب دیگری در دنبال دارد که بنده برای احتراز از تصدیع یادآوری نمی‌کنم ولی خاطر نمایندگان و همکاران عزیز هست که در همین مجلس و موقعی که این قانون مطرح بود تیمسار ریاحی در اینجا تشریف داشتند و بنده در اینجا به سوابق کشاورزی و رسیدگی به آن عرایضی کردم و برنامه صحیح و منظمی برای این روستاها و روستانشینان و مأمورینی که می‌روند چنانکه باید و شاید تربیت بشوند که کارآزموده باشند و جز این نتیجه نخواهیم گرفت و ایشان هم قبول کردند و متوجه هم شدند ولی بنده تا به امروز اطلاعی از این آیین‌نامه و این آموزشگاه و تربیت این افراد ندارم ما الان در موقعیتی هستیم که داریم انقلاب اداری را بررسی می‌کنیم و اگر ماباز برای استخدام کارمندان تازه و فرستادن افراد تازه به روستاها توجه نکنیم که از هر حیث در مسائل زندگی وارد هستند و اشخاص کارآزموده‌ای را به روستاها نفرستیم نتیجه‌ای نخواهیم داشت این همه اعتبارات برنامه عمرانی که در پیش است و این همه خدماتی که باید انجام بشود و افراد کارآزموده لازم دارد وزارت کشاورزی در آن موقع آمد و مؤسسات فرهنگی که افرادی را تربیت می‌کنند تحت همین عنوان از وزارت آموزش و پرورش گرفت و قانون هم از مجلس گذشت و در اختیار وزارت کشاورزی گذاشته شد ولی بنده تاکنون ندیدم که از این مؤسسات آموزشی مربوط به امور روستاها که گرفته شد از وزارت آموزش و پرورش وزارت کشاورزی یا آبادانی و مسکن اعلامی بکنند که ما داریم مثلاً در این زمینه افرادی را برای فرستادن به روستاهای مملکت تربیت می‌کنیم. بنده با علاقه‌ای که به پیشرفت برنامه‌ها دارم دولت را به اهمیت این موضوع متوجه می‌کنم این افرادی را که شما به نام سرباز وظیفه و جوانان دیپلمه خواهید گرفت و می‌فرستید به روستاها باید بدانید که اینها تا تعلیماتی نبینند و وارد نباشند افراد خدمتگذار و مؤثر نمی‌توانند باشند اینها باید به آینده‌شان امیدوار باشند و تعلیماتی هم ببینند تا بتوانند در روستاها برای کارهای آبادانی با مردم همکاری بکنند و همچنین برای تشکیل این شورا وزراء و وزارتخانه‌ها باید زحمت بکشند و بنشینند ببینند امکانات روستاها چیست و احتیاجات مردم چطور برآورده بشود والا هرکس به تنهایی یک مأمور استخدام بکند و بفرستد درست نیست امکانات ده محدود است و این مأمورین هم غالباً در روستاها به مبارزه و معارضه برمی‌خیزند و بنده دراین موقع بخصوص و آغاز برنامه چهارم که وزارت آبادانی و مسکن به این عنوان می‌خواهد افرادی را بفرستد اهمیت موضوع را یادآوری می‌کنم و جداً می‌خواهم که هم آئین‌نامه آن را تنظیم بکنند و هم این شورا را تشکیل بدهند و افرادی را تربیت کنند که مومن باشند و به انقلاب واقف بشوند باین موضوع و کاری بکنند حالا که این مخارج هنگفت می‌شود در پیشرفت مملکت استفاده بشود یعنی اگر این کارها را نکنید یقین بدانید آن نتیجه‌ای که مطلوب است عاید نخواهد شد اگر در این باره اقدامی شده است آقای مهندس آموزگار بیایند بنده و سایر همکاران را مسبوق بکنند ولی اگر کاری نشده است پیش از شروع به این کار و گرفتن افراد، هم شورا تشکیل بدهند و هم حدود وظیفه وزارتخانه‌ها را تعیین و برنامه‌هایی تنظیم کنند تا افرادی را که به روستاها می‌فرستید افراد تربیت شده و واقف به برنامه‌ها و کارشان باشند تا مفید واقع شوند خیلی معذرت می‌خواهم.
رئیس- آقای مهندس آموزگار بفرمایید.
مهندس آموزگار (معاون وزارت آبادانی و مسکن) – بنده خیلی تشکر می‌کنم جناب آقای روحانی همیشه راهنمای ما بوده‌اند در کمیسیونهای مختلف درمورد مادۀ ۶ و ۷ که اشاره فرمودند جلسات متعددی داشتیم. در تمام تاریخ تصویب قانون و بعد از تشکیل این شوراها وظایف تلفیق و هماهنگی روستاها در کمیته‌ای که جناب آقای انتظام در نخست وزیری سرپرستی می‌فرمایند تمام این بررسی منتج به لایحه اصلاح قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن شد که امور تمام روستاها در یک وزارتخانه متمرکز شد و بنابراین شورا تشکیل شده و نتیجه‌اش همین قانون بود که به تصویب رسیده اما در مورد مادۀ ۷ که این آموزشگاه تشکیلش از طرف وزارت کشاورزی همانطور که فرمودید بود در بوده گذاشته شده و ما امیدواریم که این آموزشگاه تشکیل بشود و کار خودش را دنبال بکند بهر حال بنده از نظرات جنابعالی همیشه استفاده کرده و خواهم کرد.
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانی که موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
- اعلام وصول و طرح و تصویب اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به انتقال دفاتر مطبوعاتی خارج از کشور
۹- اعلام وصول و طرح و تصویب اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به انتقال دفاتر مطبوعاتی خارج از کشور
رئیس- لایحه ایست از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارۀ ۴ (بودجه) در خصوص لایحه شمارۀ ۶۸۰۲- ۱۳۴۶/۴/۱۸ دولت راجع به انتقال بودجه دفاتر مطبوعاتی خارج کشور به وزارت امور خارجه که ضمن مرقومه شمارۀ ۲۲/۱۴۹۲ ل ق- ۱۳۴۶/۸/۲۹ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود درجلسه روز دوشنبه هجدهم دی ماه ۱۳۴۶ و طرح و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا اصلاح عبارتیست و فقط دو کلمه اضافه کرده‌اند و چون خانمها و آقایان اظهار علاقه کرده‌اند اصلاحات مجلس سنا همیشه جداگانه نوشته و قرائت می‌گردد.
اصلاحات مجلس سنا
- ۱- در سطر چهارم ماده واحده بعد از کلمه جاری کلمات (کشور مربوط به) اضافه گردیده.
- ۲- در سطر اول تبصره یک عبارت (که از بودجه سال ۱۳۴۶ وزارت اطلاعات کسر می‌شود) در پرانتز گذاشته شده.
رئیس- آقای مرتضوی توضیحی می‌فرمایید؟
مرتضوی (رئیس کمیسیون بودجه)- به طوریکه همکاران محترم توجه فرموده‌اند اصلاحاتی که در مجلس سنا به عمل آمده اصلاحات عبارتی است و به هیچ وجه من‌الوجوه درمعنی تأثیری ندارد بنابراین اگر موافقت بفرمایید این اصلاحات پذیرفته شود.
رئیس- نسبت به اصلاحات مجلس سنا رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. نسبت به لایحه درجلسه آینده با ورقه اخذ رأی می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت دو لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۰- اعلام وصول و قرائت دو لایحه قانونی از مجلس سنا
رئیس- لوایح دیگری از مجلس سنا رسیده برای اطلاع همکاران قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارۀ ۷ (فرهنگ) در خصوص لایحه شمارۀ ۱۲۴۰۹ مورخ ۱۳۴۲/۱۰/۴ درمورد تصویب‌نامه شمارۀ ۲۵۶۶ به تاریخ ۴۲/۳/۲۰ دولت راجع به انتصاب جناب آقای دکتر منوچهر اقبال به سمت سفیر کبیر و نماینده ثابت دولت شاهنشاهی در یونسکو که ضمن مرقومه شمارۀ ۸۴۸/۳۹۴۲ ل ق- ۴۵/۳/۲۲ منتفی بودن موضوع آن به مجلس سنا اشعار گردیده بود در جلسه روز دوشنبه ۱۱ دی ماه ۱۳۴۶ مطرح و یک فوریت برای آن پیشنهاد شد بدواً فوریت و سپس لایحه مزبور به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون نامبرده که به موجب آن عمل دولت مورد تأیید مجلس سنا واقع شده برای تصویب به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
عطف به مراسله شمارۀ ۵۸/۲۴۵۷ ل ق- ۴۶/۴/۲۹ راجع به مقاوله نامه مربوط به تحصیل اعتبار تا مبلغ بیست میلیون روبل از دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اشعار می‌دارد.
مقاوله نامۀ مزبور به استناد «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب عمرانی کشور» در جلسه روز یکشنبه دهم دیماه ۱۳۴۶ کمیسیون شمارۀ ۴ (دارائی) مجلس سنا طرح و مورد رسیدگی واقع و با اصلاح عبارتی مختصری در مادۀ یک و دو آن به تصویب رسید و به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- لایحه برای رسیدگی به اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت پنج نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور
۱۱- اعلام وصول و قرائت پنج نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور
رئیس- نامه‌هایی از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
ساحت مقدس مجلس شورای ملی
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات
و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ۱۳۴۵ موافقت‌نامه‌ای برای تحصیل ۵۷۵۰۰۰۰ دلار اعتبار جهت تأمین قسمتی از هزینه ساختمان مرکز مخابرات تهران با شرکتهای هدیش و راسکو.
Hadish Construction Company Ltd.
and Rassco Buildersouersea Sltd.
منعقد گردیده است که به شرح زیر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
- ۱- دو میلیون و پانصد هزار دلار از اعتبار مزبور در بیست و شش قسط ماهیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر یک از اقساط استفاده شده پس از پنج سال مهلت بازپرداخت خواهد گردید.
- ۲- دو میلیون و پانصد هزار دلار دیگر از اعتبار فوق به نسبت کارهای انجام شده مورد استفاده قرار گرفته و بازپرداخت هر قسمت از اعتبار استفاده شده پنج سال پس از تاریخ استفاده خواهد بود.
- ۳- هفتصد و پنجاه هزار دلار باقیمانده براساس کارهای انجام شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
پنجاه درصد از هر قسمت اعتبار که مورد استفاده قرار می‌گیرد دوازده ماه و پنجاه درصد باقیمانده سی و شش ماه پس از تاریخ استفاده بازپرداخت می‌گردد.
به قسمتی از این اعتبار که مورد استفاده قرار می‌گیرد فقط برای یکبار حق بیمه‌ای به نرخ یک درصد (۱%) تعلق خواهد گرفت.
بهره اعتبار فوق از قرار شش و سه چهارم درصد در سال بوده که هر شش ماه یک بار از تاریخ مانده استفاده شده از اعتبار تعلق گرفته و قابل پرداخت خواهد بود.
نخست وزیر.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به منظور تأمین هشتاد و پنج (۸۵) درصد هزینه خرید ماشین‌آلات و تجهیزات طرح چند منظوره مهاباد که جمع کل هزینه آن بالغ بر یک میلیون و صد و هشتاد و شش هزار و صد و سی و دو (۱۱۸۶۱۳۲) دلار آمریکائی است با شرکت اینگرا یوگسلاوی درتاریخ ۴۶/۱۰/۴ منعقد گردیده است اعتبار مذکور در بیست (۲۰) قسط مساوی با احتساب بهره‌ای از قرار سه (۳) درصد در سال بازپرداخت می‌گردد و اولین قسط بازپرداخت شش (۶) ماه بعداز تاریخ آخرین بارنامه حمل محمولات مشمول موافقتنامه می‌باشد.
این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده قانون فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ قرارداد وامی به مبلغ سه میلیون و هشتصد هزار دلار آمریکایی جهت تأمین قسمتی از هزینه‌های ارزی خرید لوازم یدکی و خدمات مورد نیاز راه آهن دولتی ایران با بانک صادرات و واردات واشنگتن در تاریخ ۷ نوامبر ۱۹۶۷ امضاء گردیده است.
مبلغ اصل وام در ۱۰ قسط متوالی نسبتاً مساوی شش ماهه از اول فوریه ۱۹۶۹ بازپرداخت خواهد شد و به اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار شش درصد در سال تعلق می‌گیرد.
این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده مذکور درفوق تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به‌منظور تأمین هشتاد و پنج (۸۵) درصد هزینه ارزی خرید چهار دستگاه توربین آبی با دستگاههای تنظیم کننده مربوط و خدمات نصب مورد نیاز سازمان آب‌های ساحلی و برق خوزستان با شرکت ژاپنی هیتاچی در تاریخ ۲۹ آذر ماه ۱۳۴۶ منعقد گردیده است.
اعتبار مذکور که بالغ بر ۱/۳۴۱/۹۷۴/۹۰دلار آمریکایی می‌باشد در بیست قسط متساوی و متوالی شش ماهه بازپرداخت خواهد گردید و به اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۵/۷۵% در سال از ۲۰ ماه بعد از امضاء موافقتنامه تعلق خواهد گرفت.
این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده قانون فوق تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به‌منظور تأمین هشتاد (۸۰) درصد ازبهای فوب خرید سیمهای آلومینیوم با مغز فولادی و لامپ بخار جیوه و متعلقات سیمهای مورد نیاز شرکت برق منطقه‌ای تهران که جمع کل بهای فوب لوازم فوق بالغ بر سیصد و شصت و یک هزار و هشتصد و سی و یک (۳۶۱/۸۳۱) دلار آمریکایی است با شرکت تجارت خارجی لوازم الکتریکی لهستان (الکتریم) در تاریخ ۱۳۴۶/۱۰/۳ منعقد گردیده است. و اعتبار مذکور براساس هر محموله در هشت (۸) قسط مساوی بازپرداخت می‌گردد و بمانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار دو و نیم (۲/۵) درصد در سال پس از تاریخ حمل هر محموله تعلق خواهد گرفت و سررسید اولین قسط شش (۶) ماه بعد از تاریخ حمل هر محموله می‌باشد.
این گزارش دراجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده فوق الذکر تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
- بیانات بعد از دستور آقای دکتر درودی
۱۲- بیانات بعد از دستور آقای دکتر درودی
رئیس- آقای دکتر درودی به عنوان بعد از دستور صحبت می‌کنند، بفرمایید.
دکتر درودی- همکاران عزیز استحضار دارند که هفته گذشته در قزوین آتش‌سوزی دهشت زائی رخ داد که اگر کمکهای ذیقیمت تیپ قزوین نبود و اگر بولدوزرهای سازمان عمران قزوین بداد حریق زدگان نمی‌رسید و اگروسائل امدادی از کرج و تهران اعزام نمی‌شد و اگر محل حریق نزدیک به شرکت نفت نبود که شرکت بیشتر برای خاموش کردن حریق تقلا کند و مهمتر از همه اگر محل حریق در کنار خیابان نبود که وسایل موتوری توانستند به آنجا وارد شوند معلوم نبود از شهر قزوین چه باقی می‌ماند.
دستگاه اصلی جلوگیری از حریق یعنی آتش‌نشانی زوین به قدری غیر مجهز و فاقد وسایل بوده است که خود شهردار مجبور شده است لوله آب را بدست بگیرد و در اطفاء حریق بجای مأمورین آتش‌نشانی انجام وظیفه نماید با توجه به آنچه واقع شده است توجه عاجل دولت را به نکات زیر معطوف می‌کنم:
- ۱- هر چه زودتر نسبت به تجهیز وسایل آتش‌نشانی شهرداری قزوین اقدام گردد که اگر خدای نکرده چنین حادثه‌ای تکرار شد دستگاه اصلی یعنی شعبه آتش‌نشانی شهرداری اقلاً بتواند به سایرین کمک نماید.
- ۲- در این آتش‌سوزی سیزده مغازه و کارگاه و انبار طعمۀ حریق شده و حتماً باید به حریق زدگان که غالباً پیشه‌وران بی‌بضاعت هستند کمک شود.
سال گذشته کارخانه نیریز که یک کارخانه قند خصوصی است ۳% عواید خود را برای کمک به مستمندان تخصیص داد این مبلغ در اختیار استانداری تهران گذاشته شد که به شهرداریهای استان مرکزی تخصیص داده شود. فرمانداری قزوین از استانداری تقاضا نموده است یک درصد این سه درصد را به خود قزوین اختصاص دهند یقین دارم جناب آقای دکتر شادمان که شخصاً محل را دیده و لزوم کمک به آسیب دیدگان را تأیید نموده‌اند هرچه زودتر اقدام مساعد نسبت به تقاضای فرمانداری قزوین خواهد نمود تا از ان محل کمک به آسیب دیدگان بشود.
از طرف دیگر اطمینان دارم که پیشه وریکه چون بازوی نیرومند خویش سرمایه دارد حاضر نخواهد شد وجهی به عنوان کمک بلاعوض دریافت دارد و مسلماً مبلغ مزبور را به عنوان وام دریافت خواهد نمود تا پس از استطاعت وام را مسترد دارد و مبلغ جمع‌آوری شده از طریق استرداد وام با باقیمانده یک درصد مزبور برای انجام طرحهایی که توسط کمیته حزب ایران نوین شهرستان قزوین پیشنهاد شده با طرحهای مفید دیگر اختصاص داده شود.
- ۳- بازار قزوین تشکیل شده است از مقداری تیر و سیم برق که هرآن بیم آتش‌سوزی در آن می‌رود. این بازار فقط از طرف شمال به خیابان راه دارد ولی از طرف جنوب تا فاصله بسیار زیادی خیابان وجود ندارد و جنوب بازار تشکیل شده است از مقداری خرابه که تمام مالکان و ساکنان محل مدتی است تقاضا دارند آنجا خراب و خیابان شود. چنین خیابان هم در نقشه جامع شهر پیش‌بینی شده بنده هم با شورای عالی شهرسازی مذاکره کرده‌ام قبول کرده‌اند که اگر تأسیس خیابانی فوریت داشته باشد و پیشنهاد شود با آن پیشنهاد موافقت نمایند.
استدعا دارم هرچه زودتر این خیابان باز شود تا اگر خدای نکرده در بازار چنین حادثه‌ای روی داد امکان داشته باشد وسائل موتوری را به محل ببرند.
- ۴- یکی از اتومبیل‌های آتش‌نشانی درجاده تهران قزوین یعنی همان جاده‌ای که به نام جاده مرگ خوانده شده واژگون گردیده است چون این جاده شاهراهیست برای شهرستانهای شمال و شمال غربی کشور، از دولت تقاضا دارم هرچه زودتر فکری برای این جاده مرگ بنمایند. (صحیح است)
- اعلام وصول گزارش کمیسیون عرایض برای چاپ در صورت جلسه
۱۳- اعلام وصول گزارش کمیسیون عرایض برای چاپ در صورت جلسه
رئیس- گزارش ماهیانه کمیسیون عرایض رسیده است با اجازه خانمها و آقایان در آخر صورت جلسه امروز چاپ خواهد شد.
- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
۱۴- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
رئیس- چون فعلاً مطالب دیگری در دستور نداریم بااجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه هفته آینده خواهد بود و دستور جلسه بعداً به اطلاع همکاران خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.
-گزارش کمیسیون عرایض به مجلس شورای ملی
۱۵-گزارش کمیسیون عرایض به مجلس شورای ملی
با نهایت احترام به عرض می‌رساند پس از انتخاب اعضاء کمیسیون عرایض در شعب شش‌گانه اولین جلسه برای انتخاب هیئت رئیسه تاریخ ۱۳۴۶/۷/۲۵ تشکیل گردید و کمیسیون آغاز به کار کرد که گزارش آن به موقع خود به عرض رسید.
در آغاز به‌منظور احتراز از شیوه بوروکراسی «به‌اصطلاح کاغذبازی» نمایندگانی از وزارتخانه و مؤسسات وابسته به دولت طلبیده شد تا با شرکت خود در جلسات کمیسیون و بررسی به شکایات، مسائلی را که فی‌المجلس قابل حل باشد فیصله دهند و در غیر آن صورت اجرای توصیه‌های قانونی کمیسیون را در سازمانهای متبوعه خود مستقیماً تحت نظر گرفته و به نتیجه رسانده و چگونگی را در اسرع وقت گزارش کنند.
پس از وصول معرفی نامه‌های نمایندگان وزارتخانه‌ها و سازمانهای وابسته، جلسات تشکیل و رسیدگی به نامه‌های واصله شروع شد.
- ۱- طی ده جلسه عادی به تعداد ۱۱۵۳ فقره شکایت و تقاضانامه که بعضاً به امضاء بیش از ده نفر شاکی یا متقاضی رسیده بود رسیدگی شد. شکایات و تقاضاهایی که فی‌المجلس فیصله یافت نتیجه‌اش به شاکیان اعلام گردید و آنچه که قابل رسیدگی بیشتر و مراجعه به سوابق امر بوده است، در اختیار سازمان ذیربط گذاشته شد تا قضیه را در حوزۀ عمل خود دنبال کرده نتیجه را برای اعلام به شاکی یا متقاضی گزارش کند.
- ۲- چهار جلسه نیز جهت بحث درباره یافتن طرقی که اجرای انقلاب اداری را در سطح عالی‌تری تسهیل کند تشکیل یافت و از کلیه نمایندگان وزارتخانه‌ها و مؤسسات که حاضر در جلسه بودند خواسته شد هر یک با استفاده از تجاربی که در سازمانهای مربوط به خود دارند نظرات خویش را درباره نارسائیها و موارد آن و طریقه اصلاح جهت بهتر کردن شرایط کار اظهار نمایند تا زمینه‌ای برای جمع نظرات اصلاحی و مباحثه و نتیجه‌گیری و عرض گزارش و جلب توجه مجلس محترم فراهم گردد.
- ۳- دو جلسه فوق‌العاده یکی به‌منظور رسیدگی به شکایت صیادان با حضور مدیر عامل شرکت شیلات و نمایندگان شاکیان با شرکت بعضی نمایندگان مناطق ساحلی گیلان و جلسه دیگر جهت رسیدگی به شکایت ساکنین خیابان ری در مورد تأمین پاره‌ای ضروریات مسجد حاج ابوالفتح وسیله سازمان اوقاف تشکیل گردید.
در قسمت اول بین نمایندگان صیادان و شرکت سهامی شیلات ایران قرار مرضی‌الطرفین داده شد و اجرای آن توصیه و رفع شکایت شد، درقسمت دوم با حضور نمایندگان ساکنین محل و نماینده سازمان اوقاف ترتیب رضایت‌بخش برای تأمین حوائج مورد نظر داده شد که دستور اجرا نیز صادر گردید.
سایر شکایات و تقاضاها را می‌توان در نکات زیر خلاصه کرد:
- ۱- تبدیل بخش به شهرستان و استفاده از مزایای شری.
- ۲- الحاق شهرستان به مراکز نزدیک‌تر استان مجاور.
- ۳- درخواست درمانگاه- دادگاه- دبستان- کلاس معلم- راه- آسفالت.
- ۴- تقاضای خانه و خانه‌سازی، اینگونه تقاضاها را می‌توان نشانه پیشرفت فکری و جستجوی شرایط بهتر و بهره‌مندی افوزن‌تر از مواهب انقلاب دانست که تدارک اسباب و عوامل آن مطمح نظر است.
- ۵- شکایت از عدم اجرای قانون جدید استخدام درباره کارمندان غیر رسمی.
- ۶- تقاضای اصلاح بعضی از مواد قانونی جدید استخدام، به سود شاغلین.
- ۷- درخواست تجدید نظر در قانون به‌منظور افزایش حقوق بازنشستگی.
- ۸- تقاضای مستقیم یا غیر مستقیم ((وسیله اقارب کارمند)) جهت انتقال کارمندان از شهرستان‌ها به مرکز.
- ۹- شکایت از تبعیض در اعطاء رتبه، حقوق، پاداش و سایر امتیازات به کارمندان شاغل در مشاغل و مسئولیت‌های مشابه و مطالبات مربوط به اشتباه محاسبه.
- ۱۰- تقاضای کار در دستگاههای دولت یا مؤسسات وابسته به دولت ((مسائل فوق بی‌شبهه در جریان تنظیم برنامه انقلاب اداری و اجرای آن مورد توجه خواهد بود)).
- ۱۱- شکایت از مشکلات ترافیک.
- ۱۲- شکایت از تسامح شرکت سهامی تلفن در ایفای وعده و دادن شماره به کسانی که چند سال است حق اشتراک خود را پرداخته‌اند.
- ۱۳- شکایت از بعضی سازمانها و وزارتخانه‌ها درباره اینکه قطعاتی از اراضی را به کارمندان یا اشخاص عادی فروخته یا بصورتی واگذار کرده‌اند و از تحویل اراضی خودداری یا معامله معارض نموده‌اند و همچنین ایجاد زحمت برای صاحبان اراضی که دو سند صادر کرده‌اند.
- ۱۴- شکایت از مسامحه برخی از مأمورین در مورد اجرای قانون اصلاحات ارضی و اعتراض بر نحوه اجرا یا تضاد عمل در موارد مشابه.
- ۱۵- شکایت از مطالبه عوارض بدون مجوز یا مالیات زائد بر میزان قانونی.
- ۱۶- شکایت از بطوء جریان رسیدگی به تقاضاها و ادعاها در ادارات و سهل‌انگاری‌ها و بی‌توجهی نسبت به ارباب رجوع، که این قسمت از شکایات حکایت از نارسائی‌هائی می‌کند که در روابط ارباب رجوع و مراجع محسوس است، با التفات به این معنی که قوانین و مقررات در بسیاری امور روزمره مردم را ناچار به مراجعه به سازمانهای مختلفه می‌کند. لازم می‌داند مادام که طرح کلی انقلاب اداری به مرحله عمل گذاشته نشده مسائل زیر مورد توجه قرار می‌گیرد:
- الف- شیوه‌های سودمندی که ضرورت مراجعه به ادارات را کمتر کند و در عین حال تشریفات زائد و طولانی اداری را بکاهد، جستجو شود.
- ب- تشکیل کمیسیون و کمیسیون بازی در ساعات مراجعه مردم به سازمانها منع گردد و مهمانداری و پذیرائی به چای و شربت در ساعات رسیدگی به کار مراجعین نهی شود.
- ج- قوانین موجود از مواد منسوخه‌ای که غالباً موجب گمراهی مسئولین در اظهار نظر می‌شود پاک و منقح شود.
- د- در پاره‌ای آئین‌نامه‌ها و موازین، ضوابط روشن و صریح جایگزین مبهمات و جملات کش‌دار گردد تا تضاد تعابیر، فرصت دخالت سلیقه شخصی به مأمور یا متصدی نداده باشد.
- ه- مراقبت تام بعمل آید که آئین‌نامه‌های مربوط به هر یک از قوانین، خارج از چهارچوب قانون تنظیم نشده و به مرحله اجرا گذاشته نشود.
- و- با توجه به آنکه دولت و اجزاء آن می‌باید از لحاظ پاسداری حدود و حقوق سرمشق جامعه باشند جداً توصیه شود که سازمانهای دولتی به احکام و اسناد و مدارکی که از طرف مأموران و مسئولین دولتی در اختیار کسان قرار گرفته و می‌گیرد احترام گذارده و اجرای تعهداتی که دولت یا نمایندگان دولتی را ضامن درک می‌شناساند به شرحی که در ردیف دوازده و سیزده آمده است پیش از آنکه کار به محاکم قضائی کشانده یا موجب تزلزل اعتماد گردد عهده کنند.
- ز- به موازات هر گونه اصلاحاتی که در سازمانها بعمل خواهد آمد زمینه تشکیل شورای عالی دولتی و اجرای قانون مربوط به آن فراهم گردد تا مرجعی عالی قانونی برای فیصله اختلافات بین مردم و دولت و سازمانهای آن بوجود آید که وجود شورای مزبور قهراً در تقلیل سهل‌انگاریهای مقدر مسئولان همچنین تقلیل اختلافات و شکایات نتیجتاً افزایش اعتماد مؤثر خواهد بود. با تقدیم احترامات فائقه
رئیس کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی- سرتیپ‌پور.