مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ اسفند ۱۳۴۷ نشست ۱۰۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱ اسفند ۱۳۴۷ نشست ۱۰۸
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۱۰۸
| مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین بااجازه
- آقایان مهندس معتمدی- کریم بخش سعیدی- دکتر غنی- مریدی- مانی- مهندس عطائی- مروتی.
غائبین مریض
- آقایان فیاض- دکتر قهرمان- دکتر متین- سلیمانی کاشانی- سعید وزیری- فروتن- دکتر اسفندیاری- بختیاریها- بوشهری- محمد اسدی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس ارفع- محمد اسدی- پرفسور مخبر فرهمند
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس ارفع- محمد اسدی- پرفسور مخبر فرهمند
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای مهندس ارفع بفرمایید.
مهندس ارفع- در جلسه قبل همکار ارجمند ما آقای پروفسور مخبر فرهمند مطلبی درباره نطق وزیر علوم در شیراز در اینجا مطرح کردند که قابل توجه بود در موقعی که این نطق بیان می‌شد برای بنده وضع خاصی به وجود آمده بود زیرا از یک طرف ناطق کسی بود که به هیچ وجه شائبه سوء نیت یا بدبینی یا تحریک درباره او نمی‌رفت (صحیح است) آقای پروفسور مخبر فرهمند یکی از افرادی است که با تمام قلب در جهت پیشرفت کارهای آموزشی و دانشگاهی این مملکت است و علاقه و حسن نیت دارد (صحیح است) مخاطب ایشان هم شخصی است مثل رهنما وزیر علوم که همه ما به خوبی ایشان را می‌شناسیم و به طرز فکر و اطلاعات وسیع و جامع این مرد آشنائی داریم بنابراین محیط خاصی در این مسئله به‌وجود آمده بود و من چون شخصاً نه نطق آقای رهنما را که در شیراز ایراد کرده بودند مطالعه کرده بودم و نه از مطالب مصاحبه‌ای که به عمل آمده بود اطلاع لازم را داشتم در آن موقع ساکت ماندم ولی علاقمند بودم که در این موضوع تحقیق کاملی بکنم و نتیجه را به عرض همکاران عزیز برسانم متأسفانه در طول این مدت به علت مسافرت آقای رهنما به خارج برای بنده توفیق حاصل نشد که شخصاً با ایشان تماس بگیرم و مذاکره کنم ولی نطق ایشان را در دانشگاه شیراز و همچنین مصاحبه‌ای که با ایشان به عمل آمده و سؤالاتی که از ایشان شده بود و عیناً از روی نوار پیاده شده در اختیار من قرار گرفت و خوشبختانه متوجه شدم به اینکه به کلی مسئله با آنچه در اینجا مطرح شده مغایرت دارد قبل از اینکه در مورد بیانات ایشان و سؤالاتی که مطرح شده بود توضیحاتی بدهم بی مناسبت نیست عرض کنم که آقای مجید رهنما از افرادیست که درباره مسئله بزرگ فرار مغزها در مجامع جهانی بحث کرده و دو سال پیش در سازمان ملل این موضوع برای نخستین بار به وسیله نماینده ایران و نطق مبسوط و مستدل رهنما عنوان شد و توجه نمایندگی‌های ملل مختلف را به خود جلب کرد و در این اواخر در کنفرانس وزیران علوم آسیا که در دهلی نو تشکیل شده بود رهنما مطالب مفصلی درباره فرار مغزها ایراد کرد و برنامه سودمندی در این زمینه تسلیم آن مجمع نموده در مقاله‌ای که تحت عنوان ارزش اجتماعی فرار مغزهای خلاق به قلم رهنما نوشته شده و این مقاله از هر حیث جالب و خواندنی است شخص ایشان معتقد است که هر جریانی که مانع پیدایش و رشد مغزهای متفکر بشود و یا به از دست دادن یکی از آنها منتهی بشود به یکی از مهمترین منابع تولیدی لطمه می‌زند بنابراین ذکر این مطالب مختصر به این هدف بود تا توجه کنیم به اینکه طرز فکر و قبول این ایده از طرف کسی که نطقش در دانشگاه شیراز ایراد شده و متأسفانه به کلی قلب ماهیت پیدا کرده و در روزنامه‌ها انعکاس پیدا کرده قبولش تا چه حد است مسئله‌ای که مورد بحث اساسی آقای پروفسور مخبر فرهمند قرار گرفت عنوانی بود که در یکی از روزنامه به صورتی که در نطق ایشان منعکس است بیان شده و آن این بود که به این مغزها احتیاج نداریم و توضیح داده بودند این مغزها همان دیپلمه‌هایی هستند که در کنکور کشور ما مردود و در خارج استاد شده‌اند بیان آقای پروفسور مخبر فرهمند مبتنی بر مقالاتی بود که در یکی دو روزنامه به این طریق منتشر و منعکس شده بود (مهندس بهبودی- خبر بود) خبر بود و بنده صد در صد حق می‌دهم به جناب آقای پروفسور مخبر فرهمند که با خواندن یک چنین تیتری و یک چنین مطلبی ناراحت بشوند و موجبات ناراحتی ایشان فراهم گردد ولی بعد از اینکه به متن بیانات آقای رهنما مراجعه شد معلوم گردید آقای رهنما در جواب سؤال یکی از سؤال کنندگان گفته‌اند بسیاری از دانش‌آموزان ما که همین دبستانها و دبیرستانهای ما را تمام کرده و حتی در کنکور عمومی مردود شده‌اند وقتی که به خارج رفته‌اند و در یک محیط مساعد دانشگاهی قرار گرفته‌اند از چنان کسانی شده‌اند که از هر جهت موفق بوده و تحقیقات برجسته‌ای کرده‌اند و عده‌ای از آنها در حال حاضر استادهای اکثر دانشگاه‌های ما هستند بنابراین ملاحظه می‌فرمائید که تفاوت سخن از کجاست تا به کجا (دکتر بهبودی- ایشان این عبارت را اصلاح کردند آنچه را که در شیراز حقیقتش را نوشته‌اند) عرض کنم بیان بدون منطق و دلیل به هر نحوی که جناب دکتر بهبودی مایل باشند می‌شود ادا کرد ولی اصل مسئله این است که این بیانات در روی نوار ضبط شده بود و از نوار پیاده شده (دکتر طالع- نوار که سند نیست) و بنابراین بنده نمی‌دانم چرا شما همیشه اصرار بر مجرم بودن اشخاص دارید در حالی که باید اصل به برائت باشد آقای دکتر بهبودی به جای اینکه اصل را برائت قرار بدهیم و فرع را تغییر جمله و یا تغییر عبارت یا سوء استفاده استنباط خبرگزار یک روزنامه‌ای در هر صورت بنده مجاز هستم که اینجا عرض کنم که وزیر علوم اظهاراتش بر این زمینه است و به هیچ وجه دولت و حزب ما در دنبال این مسئله نیست که ارزش افراد تحصیل کرده و جوانان آتیه را ناچیز بگیرد دولت با تمام قوا سعی کرده که بتواند وسائلی فراهم کند که موجب جلب این مغزهای متفکر یعنی موجب جلب سرمایه‌های اساسی مملکت بشود ما معتقدیم آتیه مملکت و بار ساختمانی و بار رشد اجتماعی آتیه مملکت به دوش آنهاست باید به این مملکت برگردند و خدمتگزاران مملکت باشند (صحیح است) ولی در عین حال ما معتقد هستیم که به هیچ وجه تحصیلکرده‌های داخلی این مملکت کمتر از تحصیلکرده‌های خارج نیستند اگر ما محیط دانشگاهی مستعد بکنیم اگر محیط دانشگاهی را از لحاظ وسائل لازم مجهز نمائیم این جوانان به هیچ وجه دست کمی از افرادی که در خارج تحصیل کرده‌اند ندارند در خیلی از رشته‌ها همانطور که آقای فرهادپور می‌فرمایند قدرت دانشگاهی ما طوری است که می‌تواند اساتید بزرگی را تربیت کند که حتی ممالک دیگر هم استفاده کنند در رشته فلسفه در رشته تاریخ در رشته ادبیات از این مملکت می‌توانیم به دانشگاهها و جامعه فرهنگ دنیا افراد دانشمندی گسیل داریم اگر از لحاظ تکنیکی امروز ما کمی عقب هستیم ولی امیدواریم که با همین جوانان و همت کسانی که در خارج تحصیل کرده‌اند بتوانیم جبران این نقیصه را بکنیم و دانشگاه‌های ما در آتیه بتوانند مربی کسانی باشند در رشته‌های علوم به مقام استادی به مفهوم کلمه برسند مطلبی که در اینجا بنده ناگزیرم اشاره کنم این است که جلب این مغزهای متفکر و سبک و سنگین کردن این کلمه متفکر باید مورد توجه باشد دولت در این زمینه از نظریات افرادی ذی علاقه و آگاه استفاده کرده و اقدامات مؤثر نموده ولی در عین حال جوانان عزیز ما که در خارج از کشور به سر می‌برند باید توجه کنند که اینها مدیون این مملکت هستند و اینها باید خدمتگزار واقعی این مملکت باشند اینها باید دین خودشان را به این کشور به عنوان انجام وظیفه ادا کنند نباید انتظار داشته باشند که با التماس و التجاء آنها را به برگشت به کشور دعوت کنند ما به افرادی در این کشور احتیاج داریم که خودشان را خادم واقعی مملکت بدانند و از صمیم قلب با تحمل ناروائی‌ها با تحمل ناراحتی‌های اولیه زندگی بیایند و داوطلبانه در طریق خدمت به این مملکت قدم بردارند اگر بنا باشد جوانهای ما فکر کنند که تمام ممکنات و وسائل آسایش و راحتی آنها یک دفعه در این مملکت فراهم می‌شود و بعد منتی سر ما می‌گذارند و قدم رنجه می‌فرمایند این دور از انصاف و انتظار است اگر اینطور باشد بیگانه‌ای هم که برای او همه وسائل زندگی در این مملکت فراهم می‌شود او هم حاضر است در این مملکت خدمت کند پس چه فرق است بین این بیگانه و خودی؟ پس چه فرق است بین کسی که استخوانهای اجدادش در زیر خاک این مملکت مدفون است و به این مملکت مدیون است با کسی که بیگانه است برای این مملکت؟ (احسنت) بنده از آقای پرفسور مخبر فرهمند بسیار متشکرم که این مسأله را جلسه پیش مطرح کردند و موجب شد که در این مورد توضیح کافی در مجلس داده شود و اگر انعکاسی بر خلاف این در روزنامه‌ها پیدا شده رفع این سوء تفاهم بشود و امیدوارم اولیای این افراد و این جوانان عزیز ما که در مملکت و در خارج از مملکت هستند بدانند که این مملکت امروز مهیای پذیرش آنهاست امروز با آغوش باز این جوانها را می‌پذیرد و وسایل آسایش و رفاه آنها را تا جائی که مقدورات مملکت اجازه می‌دهد فراهم می‌کند اگر آنها هم متقابلاً ابراز علاقه‌ای بکنند و وظیفه وجدانی خودشان را حس بکنند ما با آغوش باز آنها را می‌پذیریم و مقدم آنها را گرامی می‌داریم (احسنت).
رئیس- آقای اسدی تشریف بیاورید.
محمد اسدی- چون بودجه مملکتی در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح است این است که بنده نمی‌خواهم مزاحم خانمها و آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی بشوم (احسنت) و دلم می‌خواهد که هر چه زودتر این کار بودجه شروع بشود و آقایان موافقین و مخالفین نظر خودشان را در این مورد اعلام دارند ولی چون مشکلی در منطقه انتخابیه بنده پیش آمده و من ناچار بودم خودم را پشت تریبون برسانم و درد مردم مغان را به ساحت مقدس مجلس شورای ملی عرض کنم لذا از موقعیت یک استفاده کوچک می‌کنم بنده افتخار عضویت در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی را داشته و دارم راجع به مشکلی که فعلاً دامنگیر دامداران مغانی شده برای دولت تذکرات مفصلی دادم و توجه دولت را به این موضوع حیاتی جلب کردم ولی چون موضوع از لحاظ مردم مغان جنبه زندگی و در حقیقت جنبه حیاتی را دارد این بود که خواستم مجدداً توضیحاتی به عرض نمایندگان محترم دولت برسانم و خوشوقتم جناب آقای وزیر کشور تشریف دارند و مطالبی که عرض خواهم کرد در هیئت دولت مطرح خواهند کرد و یک اقدام خیلی فوری به عمل خواهند آورند همانطور که آقایان استحضار دارند و در روزنامه‌ها خوانده‌اند به علت سرمای خیلی سخت امسال دامداران مغانی و احشام آنها بدون علوفه مانده‌اند و الان در معرض خطر مرگ و نیستی قرار گرفته‌اند احشام برای زارع و حشم برای کشاورز جنبه حیاتی دارد بنده از جناب آقای نخست وزیر خواهشی کردم ایشان هم محبتی کردند و وزارت کشاورزی به سهم خود اقداماتی کرد ولی اطلاعاتی که دارم و تلگرافاتی که رسیده و مطالبی که در روزنامه نوشته شده و کاملاً صحیح است متأسفانه این کمک برای مغان کافی نیست اگر دولت همت بکند می‌تواند مردم مغان را و احشام مغانی را نجات بدهد. الان در حدود ۴ یا ۵ میلیون حشم ما در مغان داریم ولی متأسفانه دارند اعلام می‌کنند که اینها در معرض خطر و در انهدام و نابودی قرار گرفته‌اند آنچه که جو و سبوس یا علوفه آنجا رسیده کم است برای اینکه دولت به موقع اقدام نکرده و جاده فرعی را درست نکرده الان احشام مغانی دارند از بین می‌روند (صحیح است) بنده خواستم اینجا تذکر بدهم هر فرد ایرانی الان مورد عنایت و توجه شاهنشاه آریامهر است اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر می‌خواهند مردم در کمال رفاه و راحتی بسر ببرند و دولت باید توجه فوری بکند که هرچه زودتر مشکل مغانی را به پایان برساند بنده ضمن سپاسگزاری از اقداماتی که شده عرض می‌کنم این کمک رسا نیست و برای مغانی با این وضع دردی را دوا نمی‌کند (صحیح است) صدهزار تومان پول فرستاده‌اند در صورتی که ضرر مردم از این رهگذر در حدود ۲۰ میلیون تومان است آقایان ملاحظه بفرمایند چقدر از ثروت ملی برای این امر باید صرف شود و چقدر باید خسارت کشید من خواستم پشت این تریبون بیایم و این موضوع بسیار پر اهمیت و قابل توجه را به عرض نمایندگان محترم برسانم و از دولت خواهش کنم اقداماتی بکنند که این اقدام جنبه فوریت و سرعت را در بر داشته باشد مبادا دست به اقدامی بزنید که دچار سرنوشت مقررات اداری بشود و در پشت مقررات خشک اداری معطل بماند و یک روز بیدار بشوید و ببینید نوشدارو پس از مرگ سهراب بوده بنده توجه نمایندگان محترم را به این موضوع جلب می‌کنم و انتظار اقدام فوری را دارم (احسنت).
رئیس- آقای پروفسور مخبر فرهمند تشریف بیاورید.
پروفسور مخبر فرهمند- با اجازه مقام محترم ریاست و همکاران عزیزم بی‌نهایت خوشحالم که جناب مهندس ارفع رفع ابهام را فرمودند نظر بنده هم همین بود که حقایق همانطور که هست در این ساحت مقدس بیان بشود و از همه مهمتر فرزندان ما، عزیزان ما، فرزندان ایران در هر نقطه از جهان هستند اینها با امیدواری، با پشتکار خودشان را برای خدمت به این آب و خاک آماده کنند و مراجعت کنند البته گذشته از این سوء تفاهم قصور جزئی هم شده است در همان روزی که مقام وزارت علوم ملاحظه فرمودند که مندرجات روزنامه‌ها آنطور که نوشته شده با واقعیت گفته‌های ایشان تطبیق نمی‌کند حق بود که این را تصحیح و تکذیب می‌فرمودند و خود بنده چون در کمیسیون علوم هستم و برای سایر همکارانم، دستور می‌فرمودند که نطق شیراز را پلی کپی کنند و برای ما بفرستند که به ما این موقعیت داده نشود که اجباراً پشت تریبون مجلس بیاییم و این قضیه را مطرح کنیم در هر حال بنده سپاسگزارم از همکار عزیزم که رفع ابهام کردند و این تذکر را دادند و تا اندازه‌ای رفع نگرانی شد.
- تصویب صورت جلسه
۳- تصویب صورت جلسه
رئیس- نسبت به صورت جلسه دفعه قبل نظری نیست؟
دکتر دادفر- اصلاحات مختصری در عرایض بنده هست که به اداره تندنویسی می‌دهم.
رئیس- اصلاح می‌شود، نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ
رئیس- وارد دستور می‌شویم تیمسار کاتوزیان بفرمائید.
کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست طبق ماده ۵۶ قانون استخدام نیروهای شاهنشاهی حقوق سرباز وظیفه ۲۰ ریال و سرباز یکم وظیفه ۵۰ ریال و سرجوخه یک ۱۰۰ ریال بود استدعا شده است که اجازه بفرمائید از اول فروردین ۴۸- ۵۰ ریال به حقوق سرباز وظیفه و ۷۵ ریال به سرباز یکم وظیفه و ۱۵۰ ریال به حقوق سرجوخه یکم اضافه شود (نمایندگان- مبارک است).
رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کار و امور اجتماعی
۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کار و امور اجتماعی
رئیس- آقای معتمدی بفرمائید.
معتمدی (معاون وزارت کار)- با اجازه مقام محترم ریاست ماده واحدهای است راجع به پرداخت حق عضویت دولت شاهنشاهی ایران به مؤسسه آموزش حرفه‌ای وین وابسته به مؤسسه بین‌المللی کار تهیه شده که تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش شور دوم تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۸ /۱۱ /۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۹۶۸۷ مورخ ۲۲ /۱۱ /۱۳۴۷ دولت، راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور را که گزارش شور اول آن به شماره ۷۰۲ چاپ شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد. ماده واحده مصوب شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود به منظور تقویت نیروهای دفاعی کشور تا هم ارز مبلغ بیست میلیارد ریال یک جا یا به دفعات از هر منبع یا منابعی که به مصلحت تشخیص دهد در هر مورد با بهره‌ای که از بهره متداول تجاوز نکند وام یا اعتبار تحصیل نماید. قرارداد راجع به مدت یا سایر شرایط وام یا اعتبار پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود. مصرف وام یا اعتبار مزبور مشمول قانون محاسبات عمومی و آئین‌نامه معاملات دولتی نمی‌باشد.
مخبر کمیسیون دارائی- خسروی کردستانی.
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.
رئیس- ماده واحده مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- ما به هیچ وجه عقیده نداریم و معتقد نیستیم که برای حل مسائل بین‌المللی به قدرت زور و به راه حل جنگ متوسل شویم (صحیح است) سیاست خارجی مملکت ایران مبتنی بر اصول سازمان ملل متحد آن چنان سیاستی است که اساس صلح را در جهان تبلیغ و تجویز می‌نماید و مجال هیچگونه شک و تردیدی برای هر کشوری که صاحب حسن نیت باشد در این مورد باقی نمی‌گذارد (صحیح است) ولی بزرگترین مشکلی که امروز بشر با آن روبرو است پیدا کردن فرمول صلح، پیدا کردن فرمول تقلیل سلاح و پیدا کردن راه جلوگیری از جنگ است و تا روزی که این مشکل در دنیا حل نشود تقویت کامل نیروهای دفاعی را ما از دولت می‌خواهیم (احسنت) متأسفانه هنوز ضعف بشری تا بدانجا است قبل از آنکه به نعمت صلح توجه کند به خرابی جنگ متوسل می‌شود و اگر راه و رسم چنین است ما از این راه نباید عقب بمانیم هنوز زمزمه فریادهای خیابانی از گوش ما خارج نشده که فرهنگ مقدم بر بودجه وزارت جنگ است، بهداشت مقدم بر خلع سلاح است، این صحیح است ولی بهتر است به ندا دهندگان خارجی آن سر و صداها نگاه کنیم و ببینیم در کشور خودشان بودجه دفاعی و خرج تسلیح خودشان چند درصد از بودجه مملکتشان را تشکیل می‌دهد آیا این زمزمه‌ها فقط برای ما خوب بود یا ناوگان دول متقابل را در گردش‌های دوستانه در آبهای آزاد ببینیم و ببینیم که خرج این ناوگان از کجا تأمین می‌شود بودجه دفاعی ما بر اساس بودجه کل مملکتی که ۳۳ میلیارد تومان است کمتر از ۱۳ درصد می‌باشد بهتر بود معاون وزارت جنگ اینجا توضیح می‌فرمودند ممالکی که از ما خیلی کمتر احتیاج دارند که به این نکات توجه کنند بودجه نیروی دفاعی آنها چند درصد بودجه کل کشورشان است؟ من اینجا به چند نکته محتاجم که اشاره کنم ارتش ما تنها وظیفه دفاعی را انجام نمی‌دهد سازمانهای مختلفی از قبیل سپاه دانش و سپاه بهداشت و سپاه عمران همه از این بودجه استفاده می‌کنند من نمی‌دانم این چه سیاستی است که دولت بودجه دفاعی را در جزو بودجه‌های عادی مملکت تلقی می‌کند ما اگر در جنوب امنیت نداشته باشیم برنامه‌های پتروشیمی را می‌توانیم اجرا کنیم؟ ما اگر در شمال امنیت نداشته باشیم تأسیس کارخانجات را می‌توانیم شروع کنیم؟ پس بودجه عمرانی و عادی هیچیک از بودجه دفاعی نمی‌تواند خارج باشد (صحیح است) این چند کلمه را بر سبیل احساس افراد ملت خدمتتان عرض کردم ولی بر سبیل وظیفه نمایندگی چند نکته دارم شما این ۲۰ میلیاردی را که احتیاج دارید حساب کرده‌اید که چند درصد درآمد ناخالص ملی ما است؟ حساب کرده‌اید چند درصد بودجه ما است؟ و حساب کرده‌اید که جمع اینکه یک جزء از این باید صرف دفاع منابع نفت ما در جنوب بشود چند درصد درآمد سالیانه ما است؟ من برایتان حساب کرده‌ام و بی توجهی دولت شما را یادآور می‌شوم. این ۲۰ میلیارد یا ۲ میلیارد تومان فقط ۴ درصد درآمد ناخالص ملی ما است شما اگر توفیق پیدا کرده بودید آن نیروی ایمانی را که ایران به آن احتیاج دارد و یا به پای خواسته‌های شاهنشاه باید دولت در ملت ایجاد می‌کرد به‌وجود بیاورید کدام فرد ایرانی بود که ۴ درصد خرجش را حاضر نباشد با میل کنار بگذارد تا حیثیت، زندگی، آینده‌اش و همه چیزش در تأمین باشد و امروز ما احتیاج به قرض نداشته باشیم (مهندس ارفع- جناب آقای رامبد اصلاح بفرمائید که این فکر در ملت ایران به وجود آمده و همه دنبال برنامه‌های شاهنشاه هستند) همه ملت ایران دنبال برنامه‌های شاهنشاه بوده‌اند و هستند و خواهند بود و سپاسگزار و متشکرند (صحیح است) ولیکن به ریخت و پاش‌های دولت اعتقاد ندارند و این مسائل باعث سلب ایمان و اعتقاد در پرداخت‌ها می‌شود دوست عزیز برگردیم به مطلب لایحه این ۲۰ میلیارد ریال عبارت است از ۶ درصد بودجه مملکتی که چند روز قبل جناب آقای نخست وزیر تقدیم مجلس کرده است نمایندگان محترم شما را به وجدانتان قسم می‌دهم کدام دستگاهی است که اگر مدیریت صحیح در کارها اعمال بشود و جلو هوسرانی‌ها گرفته بشود ۶ درصد نشود در آن صرفه‌جوئی کرد اگر ما آن ۶ درصد را صرفه جوئی کرده بودیم امروز ما ۴۰ میلیارد ریال به قوای دفاعی خود کمک می‌کردیم و بالاخره توجه کنیم به مطلب دیگر گویا تیمسار سپهبد کاتوزیان قبل از شهریور بیست جزو افسران ارشد ارتش بودید یا سروان بودید در هر حال یک سروان تا این حد از بودجه دفاعی کشور اطلاع دارد که تا قبل از شهریور ۲۰ تمام درآمد منابع نفت ما وارد بودجه مملکتی می‌شد یا به حساب مخصوصی برای تقویت نیروی دفاعی و ذخائر ارتش و کشور می‌رفت و امروز شما فقط برای ربع درآمد یک سالش از ما قانون می‌خواهید که بروید و وسائلتان را فراهم بکنید و از تمام این منابع دفاع کنید پس من لازم می‌دانستم به شما توجه بدهم شما به آن چیزی که منبع اصلی توسعه اقتصادی ماست یعنی نفت، در چنین روزهایی که زمزه‌های جاهلانه عربی شدن خلیج فارس از طرف کسانی که مملکت خودشان را به ورشکستگی کشیده‌اند شنیده می‌شود، شما بیش از این باید توجه می‌کردید (صحیح است) اما شما اهل فن هستید تشخیص و صلاح به عهده شما است آنچه که مورد توجه همه است حتی در گزارش آقای نخست وزیر در مورد دیگری بدان اشاره شده بود ما در تمام امور معتقدیم نیروی ایمان و تعلیمات نظامی و قوای روحی و بالاخره انتظامات لازم پا به پای تسلیحات نه امروز بلکه در گذشته و آینده تا روزی که بشر سلاح به دست می‌گیرد در ارزش ارتشها تأثیر بسزائی دارد ما بودجه را تصویب می‌کنیم شما که مسئول اجرا هستید از آن غافل نباشید شبه جزیره سینا برای تمام نسل و عصر حاضر بهترین سرمشق و تجربه می‌تواند باشد بر اساس تعلیمات و قوای روحی و ارزش ارتشها نه تنها سلاح‌ها، عرایضم را با یک جمله ختم می‌کنم شرایطی که شما در این لایحه به اختیار هیئت دولت خواسته‌اید بگذارید من شخصاً با آن مخالفم فقط یک مطلب به ما جرأت می‌دهد که به این لایحه شما تمام افراد فراکسیون حزب مردم رأی موافق بدهند این رأی برای این نیست که شرایط وام دفاعی را به عهده تصویب‌نامه هیئت دولت بگذارید بلکه فقط برای اینکه فرمانده کل قوای ما رهبر عزیز ما است و به او اعتماد داریم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای مهندس ارفع بفرمائید.
مهندس ارفع- بیانات همکار ارجمند ما جناب آقای رامبد بار دیگر تجلی بسیار روشنی از احساسات مشترک احزاب و ملت ایران بود (صحیح است) شاید احتیاج به بیان نداشته باشد که ملت ایران در هر حال و در هر زمان از فلسفه‌ای پیروی می‌کرده و پیروی می‌کند که خلاصه و چکیده آن از زبان شعرای بزرگ ایران در قالب:
- میازار موری که دانه کش است
- که جان دارد و جان شیرین خوش است
و یا:
- بنی آدم اعضای یک پیکرند
- که در آفرینش ز یک گوهرند
بیان شده است. بنابراین فلسفه اساسی زندگی ما بر اساس نوع دوستی، بشر دوستی، طرفداری از صلح و صفا و آرامش و بالاخره در کلمه محبت و علاقه به افراد و جوامع خلاصه می‌شود اما متأسفانه درنده خوئی که در طبیعت بشر به نحوی مخمر است که با وجود تلاش‌های پیگیری که در جوامع بین‌المللی از طرف متفکرین، از طرف دوستداران بشر به عمل می‌آید، آن امکانی که برای در صلح زیستن می‌تواند فراهم بکند تا امروز توفیق حاصل نکرده و از این لحاظ است که ملتها ناگزیرند برای حفظ و بقای خود و برای زیستن در صلح و آرامش ضرب‌المثل قدیمی را بکار ببرند که اگر می‌خواهی در صلح زیست کنی آماده جنگ باش هنوز این ضرب المثل قدیمی بر افکار حکم روائی می‌کند و جای بسی افسوس است که امروز منابع مالی یا منابع اقتصادی و افکار و نیروهای انسانی که باید در راه ساختن دنیایی بهتر و زندگانی مرفه تر برای جوامع به مصرف برسد در راه تسلیحات مصرف می‌شود آرزوی ما این است که روزی واقعاً این حس خودبینی و خودخواهی از خوی بشری رخت بربندد و افراد انسانی در همه جای جهان مرفه و آسوده و در صلح و سلم به سر ببرند. با توجه به این اصل که رهبر عالیقدر کشور ما به عنوان یکی از مصلحین جامعه بشریت و یکی از پیشوایان بشر دوست شناخته شده و با توجه به روش و فلسفه زندگی ایرانی برای ما بسیار ناگوار است که بخواهی مبالغی از انرژی یا سرمایه‌های مملکتی را در این راه و بر خلاف میل باطنی خود مصرف کنیم بنده نسبت به ایراداتی که جناب آقای رامبد راجع به مبلغ این اعتبار وارد کردند قلباً موافقم بنده هم معتقد هستم که کشور ما باید آنقدر نیرومند باشد که کسی جرأت نکند در افکار مالیخولیائی خود خیال چشم دوختن به یک وجب از خاک این مملکت بپروراند (صحیح است) ما بید چنان قدرتی به دست بگیریم که مسخره‌های تئاترهای سیاسی دنیا از کرانه نیل نتوانند بلاطائلات خودشان ادامه بدهند و نتوانند چشمی به یک وجب از خاک مملکت بدوزند (دکتر حکیم شوشتری- چشمشان را در می‌آوریم) ما در وضع کنونی جهان موقعی می‌توانیم در رفاه کامل بسر ببریم که همسایه‌های و کلیه کشورها اعم از کوچک یا بزرگ همه و همه بتوانند بر روی قوای دفاعی این مملکت حساب بکنند و بنابراین بنده با نظریات دوست عزیز که این مبلغ اعتبار برای نیرو و قدرت کافی نیست موافقم ولی و در عین حال معتقدم این راهی نیست که به انتها رسیده باشد همه کار باید تدریجی پیش برود و دولت به رهبری شاهنشاه بزرگ همیشه مترصد و با چشم باز متوجه این امور بوده و هست ما قدم‌هایی را برمی‌داریم و به دنبال آن با استفاده از منابع داخلی و با استفاده از تمام مقدورات سعی می‌کنیم که روز به روز بر این قدرت و نیرومندی خودمان بیفزائیم (صحیح است) بنابراین از این حیث نگران نباشید من به شما قول می‌دهم تا زمانی که یک چنین رهبر روشن بین هدایت سیاست این کشور را به عهده دارد و دولتی علاقمند مسئولیت را به عهده دارد اجرای این برنامه‌ها هیچگونه جای نگرانی نخواهد بود (صحیح است- احسنت).
رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی (خانم ابتهاج سمیعی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).
- آقایان دکتر کلالی- دکتر عدل- دکتر یزدان پناه- خواجه نوری- مهندس ارفع- دکتر الموتی- دکتر نجیمی- مرتضوی- مهندس اخوان- رضوی- مهندس کیاکجوری- بوشهری- دکتر ناصر بهبودی- جوانشیر- مهندس برومند خانم سعیدی- دیهیم- پوربابائی- دکتر سبزواری- مصطفوی نائینی- مهندس فروهر- دکتر ضیائی- خانم جهانبانی- کورس- دکتر غنی- محدث زاده- دکتر عدل طباطبائی- محمد ولی قراچورلو- دکتر خزائلی- سرتیپ پور- مهندس اسدی سمیع- عباس میرزائی- خانم بزرگ نیا- مسعودی- دکتر رشتی- روستا- موسوی- صائب- دکتر بیت منصور- دانشمند- معزی- موسوی ماکوئی- مهندس زرآور- توسلی- مهندس یارمحمدی- مهندس ریاحی- دکتر کیان- مهندس جلالی نوری- دکتر زعفرانلو- دکتر عظیمی- خانم تربیت- مهندس معینی- مهرزاد- مهندس پروشانی- ثامنی- شهرستانی- دکتر کفائی- مافی- اولیاء- کاسمی- دکتر وفا- دکتر حکیم شوشتری- فرهادپور- مهندس کیا- فهیمی- مهندس بریمانی- ارسنجانی- دکتر حبیب اللهی- بختیاری پور- فولادوند- دکتر درودی- ملک افضلی- عامری- قراچورلو- رضازاده- حق شناس- دکتر صالحی- سلیمانی- قاضی زاده- عجم- تیمسار حکیمیان- امام مردوخ- دکتر رضوانی- دکتر برومند- بدرصالحیان- جهانشاهی- تیمسار نکوزاد- انشاء- دکتر ملکی- مهندس فیروز عدل- دکتر خیراندیش- دکتر رفیعی- دکتر دادفر- مهندس زنجانچی- جوادی- کلانتری- پاینده- فضائلی- جاماسبی- رسول پرویزی- دکتر امامی خوئی- حی- مروتی- روحانی- دکتر پرتو اعظم- دکتر اسدی- دکتر صفائی- صدقیانی زاده- دکتر ضیائی- دکتر میرعلا- خسروی کردستانی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- شیخ الاسلامی- دکتر وحیدنیا- خانم زاهدی- اصولی- دکتر شفیع امین- مهاجرانی- امیر احمدی- دکتر موثقی- دکتر صاحب قلم- تیمسار همایونی- معیری- صائبی- مبارکی- پورساطع- صالحی- پدرامی- امامی رضوی- دکتر یگانگی- صادق سمیعی- محسنی مهر- دکتر مدنی- دکتر متین- ابوذر- اسدی- پروفسور مخبر فرهمند- ماهیار- پزشکی- مانی- دکتر فربود- دکتر مهدوی- مهندس اردلان- ایلخانی پور- دکتر محققی- دکتر اعتمادی- غلام نیاکان- دکتر هواگیمیان- ملک زاده آملی- موقر- مدرسی- مؤید امینی- موسوی- پردلی- دکتر فریور- پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر صدر- دکتر طالع- دکتر سعید حکمت- مافی- کلانتر هرمزی- دکتر بهبهانی- خزائلی- دکتر ستوده- دکتر رهنوردی- مهندس ریاضی- خانم ابتهاج سمیعی- صدری کیوان- دکتر سعید- آموزگار- بهادری- دکتر شریعت- شکیبا- زرگرزاده- خانم دکتر دولتشاهی- دیهیم- دکتر مهذب- یوسفی- دکتر صفائی- صادقی- دکتر رفعت- مهندس بهبودی- قهرمان- رامبد- جهانشاهی- کمالوند- ملکشاه ظفر- دکتر خطیبی- شیخ بهائی- مجد- ساکینیان- مهندس عطائی- مهندس معینی زند.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید.)
- آراء موافق ۱۸۳ رأی
رئیس- لایحه با ۱۸۳ رءی موافق به اتفاق آراء تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
موافقین
- آقایان دکتر برومند- بدر صالحیان- جهانشاهی- تیمسار نکوزاد- انشاء- دکتر ملکی- مهندس فیروز عدل- دکتر خیر اندیش- دکتر رفیعی- دکتر دادفر- مهندس زنجانچی- جوادی- کلانتری- پاینده- فضائلی- جاماسبی- رسول پرویزی- دکتر امامی خوئی- حی- مروتی- روحانی- دکتر پرتو اعظم- دکتر اسدی- دکتر صفائی- صدقیانی زاده- دکتر ضیائی- دکتر میرعلا- خسروی کردستانی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- شیخ الاسلامی- دکتر وحیدنیا- خانم زاهدی- اصولی- دکتر شفیع امین- مهاجرانی- امیر احمدی- دکتر موثقی- دکتر صاحب قلم- دانشمند- معزی- موسوی ماکوئی- مهندس زرآور- توسلی- مهندس یارمحمدی- مهندس ریاحی- دکتر کیان- مهندس جلالی نوری- دکتر زعفرانلو- دکتر عظیمی- خانم تربیت- مهندس معینی- مهرزاد- مهندس پروشانی- ثامنی- شهرستانی- دکتر کفائی- مافی- اولیاء- کاسمی- دکتر وفا- دکتر حکیم شوشتری- فرهادپور- مهندس کیا- فهیمی- مهندس بریمانی- ارسنجانی- دکتر حبیب اللهی- بختیاری پور- فولادوند- دکتر درودی- ملک افضلی- عامری- قراچورلو- رضازاده- حق شناس- دکتر صالحی- سلیمانی- قاضی زاده- عجم- تیمسار حکیمیان- امام مردوخ- دکتر رضوانی- دکتر کلالی- دکتر عدل- دکتر یزدان پناه- خواجه نوری- مهندس ارفع- دکتر الموتی- دکتر نجیمی- مرتضوی- مهندس اخوان- رضوی- مهندس کیاکجوری- بوشهری- دکتر ناصر بهبودی- جوانشیر- مهندس برومند خانم سعیدی- دیهیم- پوربابائی- دکتر سبزواری- مصطفوی نائینی- مهندس فروهر- دکتر ضیائی- خانم جهانبانی- کورس- دکتر غنی- محدث زاده- دکتر عدل طباطبائی- محمد ولی قراچورلو- دکتر خزائلی- سرتیپ پور- مهندس اسدی سمیع- عباس میرزائی- خانم بزرگ نیا- مسعودی- دکتر رشتی- روستا- موسوی- صائب- دکتر بیت منصور- تیمسار همایونی- معیری- صائبی- مبارکی- پورساطع- صالحی- پدرامی- امامی رضوی- دکتر یگانگی- صادق سمیعی- محسنی مهر- دکتر مدنی- دکتر متین- ابوذر- اسدی- پروفسور مخبر فرهمند- ماهیار- پزشکی- مانی- دکتر فربود- دکتر مهدوی- مهندس اردلان- ایلخانی پور- دکتر محققی- دکتر اعتمادی- غلام نیاکان- دکتر هواگیمیان- ملک زاده آملی- موقر- مدرسی- مؤید امینی- موسوی- پردلی- دکتر فریور- پزشکپور- دکتر عاملی- دکتر صدر- دکتر طالع- دکتر سعید حکمت- مافی- کلانتر هرمزی- دکتر بهبهانی- خزائلی- دکتر ستوده- دکتر رهنوردی- مهندس ریاضی- خانم ابتهاج سمیعی- صدری کیوان- دکتر سعید- آموزگار- بهادری- دکتر شریعت- شکیبا- زرگرزاده- خانم دکتر دولتشاهی- دیهیم- دکتر مهذب- یوسفی- دکتر صفائی- صادقی- دکتر رفعت- مهندس بهبودی- قهرمان- رامبد- جهانشاهی- کمالوند- ملکشاه ظفر- دکتر خطیبی- شیخ بهائی- مجد- ساکینیان- مهندس معینی زند- مهندس عطائی.
رئیس- تیمسار کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمائید.
تیمسار کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- بنده خواستم از نمایندگان محترم تشکر کنم برای تصویب این لایحه ضمناً به استحضار برسانم که نیروهای مسلح شاهنشاهی شبانه‌روز در اجرای وظایفی که به عهده‌شان محول شده کوشا بوده و وظیفه خودش را به نحو احسن انجام می‌دهد حال بر حسب وسائلی که متناسب با بودجه‌ای که آقایان تصویب می‌فرمایند و به عهده ارتش می‌گذارند این وظیفه را بهتر می‌تواند انجام بدهد بنده باز نهایت تشکر را می‌کنم از لطف و محبت آقایان، ضمناً اینجا به ارقامی اشاره شد بنده چند مطلبی به عرض می‌رسانم جمع کل بودجه ارتش در سال ۴۸ بالغ بر ۴۴ میلیارد و ۹۷۵ میلیون ریال است که از این مبلغ رقم ۷ میلیارد و ۴۵۲ میلیون ریال بابت دیون و سررسید اقساطی است که در بودجه امسال است وقتی که این وجوه سررسید اقساط و رقم مالیات را از بودجه ارتش کسر کنیم ۳۷ میلیارد ریال از این ۴۴ میلیارد ریال که در اینجا اشاره شد می‌ماند که چون اینجا بودجه ارتش را نسبت به کل بودجه بیست درصد گفتند خواستم به عرض برسانم که این بودجه در حدود ۱۳ درصد است اگر این رقم مالیات و دیون را کم کنیم بودجه ارتش در سال ۴۸ به نسبت ۱۱ درصد بودجه کل کشور می‌رسد و همانطور که استحضار دارید کشورهای همجوار ما مبلغ بیشتری صرف نیروهای مسلح خودشان می‌کنند ولی اعلیحضرت همایونی از لحاظ اینکه به بنیه اقتصادی کشور توجه دارند و اهمیت بیشتری قائل هستند قسمت اعظم بودجه صرف نیروی اقتصادی کشور می‌شود در صورتی که ارتش همانطوری که استحضار دارید قسمتی از بودجه‌اش را صرف سپاهیان دانش و بهداشت و آبادانی و مسکن می‌کند و اعتبارات آنها را تأمین می‌نماید چون ارتش شاهنشاهی ما همیشه در خدمت مردم است در جریان زلزله خراسان و سیل خوزستان و شیراز ملاحظه فرمودید که ارتش شاهنشاهی ما با تمام قوا به یاری مردم شتافت و همه نیروی خودش را صرف کمک مردم کرد این بود که بنده خواستم این مراتب را به عرض نمایندگان محترم برسانم و مجدداً از مراحم آقایان تشکر کنم (احسنت).
- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور و مذاکره در کلیات آن
۷- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور و مذاکره در کلیات آن
رئیس- گزارش یک شوری بودجه کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
بررسی لایحه بودجه کل کشور سال ۱۳۴۸ که در تاریخ ۱۳ /۱۱ /۴۷ از طرف دولت به مجلس شورای ملی تقدیم گردیده بود از تاریخ ۱۹ لغایت ۲۷ بهمن ماه طی جلسات متشکله صبح و عصر در کمیسیون بودجه با حضور جناب آقای نخست وزیر و وزیر دارائی و مسئولین دفتر بودجه و معاونین پارلمانی و وزارتخانه‌ها و همچنین سایر وزیران و کارشناسان هنگام طرح بودجه وزارتخانه مربوطه انجام گردید.
رسیدگی به لایحه بودجه اعم از تبصره‌ها و ارقام درآمد و هزینه با امعان نظر و دقت کافی مورد نقد و مطالعه قرار گرفت و در هر مورد با توجه به توضیحاتی که از طرف اعضاء محترم کمیسیون بودجه از مسئولین امر خواسته می‌شد با اصلاحاتی که در متون تبصره‌ها و یا حذف تبصره‌های غیر لازم و همچنین اصلاحاتی که در ارقام و اعداد هزینه و درآمد به عمل آمد به تصویب کمیسیون رسید و اینک که گزارش کار کمیسیون تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد اجازه می‌خواهد توجه مجلس محترم را به نکات زیر درباره بودجه تقدیمی معطوف دارد:
به طور کلی کوشش دولت از هنگامی که بودجه بر اساس برنامه تقدیم مجلس شورای ملی گردیده است همواره مصروف این مهم بوده که بودجه تقدیمی از نظر کیفیت تنظیم هرسال نسبت به سال گذشته کاملتر باشد و توضیحات کافی در کلیه زمینه‌های فعالیت وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی بر اساس ارقام و گزارشات توجیهی در اختیار نمایندگان محترم قرار داده شود تا امکان بررسی همه جانبه و دقیق آن از طرف نمایندگان محترم فراهم باشد. در مورد بودجه سال ۴۸ علاوه بر رعایت روش مذکور دو نکته مهم نیز قابل توجه می‌باشد:
اول- بودجه تقدیمی نسبت به بودجه سال ماقبل ۱۶ روز زودتر تقدیم مجلس شورای ملی شده و در نتیجه فرصت بیشتری برای بررسی آنچه در کمیسیون بودجه و چه در مجلس شورای ملی فراهم گردیده است.
نکته دیگر که بسیار شایان توجه است تعادل بودجه تقدیمی است، منظور از بودجه متعادل در حقیقت به مفهوم قدیم آن یعنی توازن ارقام درآمد و هزینه نیست بلکه با بررسی بودجه این حقیقت آشکار می‌شود که دولت کوشیده است این تعادل در کلیه زمینه‌ها وجود داشته باشد به این معنی که هدف دولت این است که در سال آینده کلیه هزینه‌های پیش‌بینی شده بر اساس برنامه‌ها و وظایف و فعالیتهای مورد نظر از محل درآمدهائی که تحصیل خواهد گردید چه از طریق درآمدهای عمومی یا درآمدهای برنامه به نحوی به مصرف برسد که رشد مداوم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور تأمین و با حفظ موازنه ارزی کشور و تحکیم ثبات پولی و جلوگیری از افزایش بی تناسب قیمتها رشد ۱۲ % اقتصادی که نتیجه مورد نظر از فعالیتهای همگانی کشور است تأمین گردد.
گزارش جناب آقای نخست وزیر و همچنین گزارش عملکرد بودجه سال ۴۷ مبین آن است که دولت موفق گردیده است بر اساس موازینی که بودجه سال ۴۷ بر انقلاب ضوابط تنظیم و راهنماییهای ارزنده‌ای که از طرف نمایندگان محترم مجلس شورای ملی بعمل آمده است بودجه مذکور را به مرحله اجرا درآورده و حتی با تحصیل درآمدهای بیشتر توفیق حاصل نماید که امکانات افزونتری را برای اجراء برنامه‌های مملکتی فراهم آورد و این خود مبشر آن است که دولت در سال آینده نیز با اجرای کامل و دقیق بودجه تقدیمی به اهداف مورد نظر نایل خواهد آمد.
بودجه کل کشور در سال ۴۸ از حیث درآمد و هزینه بالغ بر سیصد و سی میلیارد (۳۳۰) ریال است که به طور کلی یکصد و بیست و چهار (۱۲۴) میلیارد ریال از محل درآمدهای عمومی و ۹۷ میلیارد ریال از محل درآمد برنامه و ۱۰۸ میلیارد ریال درآمد مؤسسات انتفاعی و بازرگانی و عام‌المنفعه می‌باشد. به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند در طول برنامه چهارم مبلغی معادل ۴۸۰ میلیارد ریال به منظور اجرای برنامه‌های عمرانی کشور در بخش عمومی پیش‌بینی شده است که از این مبلغ مقرر است معادل ۸۷ میلیارد ریال آن طبق بودجه تقدیمی در سال ۱۳۴۸ به مصرف برسد و همچنین طبق برنامه عمرانی چهارم برای بخش خصوصی معادل ۳۶۳ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در رشته‌های مختلف تولیدی پیش‌بینی شده که میزان این سرمایه گذاری در سال ۴۸ با رقمی در حدود ۶۰ میلیارد ریال برآورد شده است و با توجه به ۱۱۲ میلیارد ریال بودجه عادی مملکت که ضمن آن مبلغی معادل ۵ /۱۱ میلیارد ریال صرف اجراء برنامه‌های عمرانی خواهد شد ملاحظه خواهند فرمود که تناسب این ارقام در مجموع که نمودار فعالیت کلی اقتصادی مملکت می‌باشد به ترتیبی تنظیم گردیده است که بتواند در عین تأمین رشد اقتصادی به میزان ۱۲% فشار تورمی احتمالی را پیشگیری نماید.
با توجه به اینکه تأمین احتیاجات روز افزون و برآوردن انتظارات ملی در یک فاصله زمانی کوتاه یک ساله مسلماً مقدور نخواهد بود معذلک اجرای کامل بودجه سال آینده بدون تردید در وصول به اهداف ملی سهم مؤثری خواهد داشت. بیان جناب آقای نخست وزیر در ضمن تقدیم گزارش لایحه بودجه به مجلس و تأیید و تکرار آن در کمیسیون مبنی بر اختصاص اضافه درآمدها در سال ۴۸ به اجرای برنامه‌های عمرانی و اعمال رویه تخصیص اعتبار در نحوه مصرف اعتبارات موجب آن خواهد شد که تعادل لازم در کلیه زمینه‌های اقتصادی- اجتماعی و تولیدی که هدف غایی اجرای این بودجه است بدست آید و رشد اقتصادی مورد نظر تأمین گردد.
به منظور استحضار مجلس محترم از هزینه‌هائی که با اجرای بودجه ۱۳۴۸ در نظر است در زمینه فعالیتهای مختلف مندرج در جداول تقدیمی به مصرف برسد خلاصه‌ای از بودجه عادی و عمرانی کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد:
درآمدهای دولت در بودجه تقدیمی به شرح زیر به دو قسمت تقسیم شده است:
الف- درآمد برنامه به مبلغ ۱۰۹۰۰۰ میلیون ریال که معادل ۱۱۴۱۱ میلیون ریال برای اجرای طرحهای مستمر عمرانی در قالب درآمدهای عمومی منظور شده است.
ب- درآمدهای عادی جمعاً به مبلغ ۱۲۴۲۶۷ میلیون ریال می‌باشد که به نوبه خود به درآمدهای عمومی و اختصاصی به شر زیر تقسیم می‌گردد:
- ۱- درآمدهای عمومی به مبلغ ۱۱۲۸۳۷ میلیون ریال.
- ۲- درآمدهای اختصاصی به مبلغ ۱۱۴۳۰ میلیون ریال.
در مورد درآمدهای اختصاصی باید خاطر نشان گردد که مبلغ ۷۴۸۶ میلیون ریال آن مربوط به درآمدهای مؤسسات عام‌المنفعه است که شرح آن در جدول ضمیمه لایحه بودجه کل کشور منعکس می‌باشد.
درآمدهای عمومی از محل پنج بخش زیر پیش بینی شده است:
- ۱- بخش مالیاتهای مستقیم.
- ۲- بخش مالیاتهای غیر مستقیم.
- ۳- بخش درآمدهای حاصل از انحصارات و اعمال تصدی دولت.
- ۴- درآمدهای حاصله از خدمات دولت.
- ۵- سایر منابع تأمین اعتبار.
بخش اول مالیاتهای مستقیم به مبلغ ۱۷۰۳۲ میلیون ریال که نسبت به پیش‌بینی سال ۱۳۴۷ بالغ بر ۲۱ درصد افزایش نشان می‌دهد با توجه به اصلاحاتی که در سیستم وصول مالیاتها به وجود آمده و توسعه اقتصادی کشور دولت امیدوار است که بتواند رقم پیش‌بینی شده را به حیطه وصول درآورد.
بخش دوم مالیاتهای غیر مستقیم به مبلغ ۴۳۶۸۷ میلیون ریال است که نسبت به سال ۱۳۴۷ در حدود ۱۷ درصد بیشتر پیش‌بینی شده. که بیش از نیمی از این افزایش پیش بینی مربوط به درآمد حاصل از عواید گمرک و ثبت سفارش کالا می‌باشد. با توجه به اینکه در نتیجه اجرای برنامه توسعه اقتصادی در دوران برنامه سوم و چهارم هم‌اکنون قسمت اعظم واردات مملکت را کالاهای سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد از این رهگذر از نظر مفهوم ذهنی مالیات غیر مستقیم، بر طبقات غیر مرفه مملکت تحمیلی نگردیده است خصوصاً اینکه کالاهای مورد مصرف این طبقات اکثراً در داخل کشور تهیه و می‌توان پذیرفت که افزایش عواید حاصله از درآمد فوق منطقاً در جهت اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور قرار گرفته و بر کالاهای مصرفی وارداتی فشاری وارد نیامده است. نکته‌ای که در مورد افزایش پیش‌بینی شده از منابع مالیاتی شایان توجه است این است که در بودجه سال ۱۳۴۸ اتکای دولت برای تحصیل درآمد مبتنی بر منابع موجود بوده و هیچگونه منبع جدیدی برای ایجاد درآمد پیشنهاد نگردیده است و اطمینان دولت به وصول درآمدها ناظر بر بهبود و اصلاح سیستم وصول مالیاتها و قدرت خرید عمومی و افزایش محسوسی است که نصیب درآمد ملی گردیده است.
بخش سوم- درآمدهای حاصله از انحصارات و اعمال تصدی دولت.
رقم درآمد از منبع انحصارات و اعمال تصدی دولت با مقایسه با رقم پیش‌بینی شده در بودجه سال ۱۳۴۷ به میزان تقریبی ۳ درصد افزایش یافته که با توجه به بالا رفتن میزان مصرف و با توجه به افزایش جمعیت و بالا رفتن قدرت خرید عمومی منطقی به نظر می‌رسد.
بخش چهارم- درآمدهای حاصله از خدمات دولت که صورت تفکیک آن در جدول مربوط به روشنی منعکس گردیده نمودار افزایشی به میزان تقریبی ۱۵ درصد می‌باشد. این افزایش درآمد نشانه بالا رفتن نیاز عمومی به انجام پاره‌ای از خدمات دولتی است که خود زاده بالا رفتن فعالیتهای عمومی در رشته‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی می‌باشد.
بخش پنجم- سایر منابع تأمین اعتبار.
درآمدهای پیش‌بینی شده در این بخش با مقایسه به بخش مشابه بودجه در سال ۱۳۴۷ گویای افزایشی از مبلغ ۱۵۰۷۵ میلیون ریال به ۲۱۹۵۲ میلیون ریال به میزان تقریبی ۴۵ درصد می‌باشد که عمده این افزایش متکی به رقم ده میلیارد ریال استفاده از اوراق قرضه دفاعی بالمقایسه با ۵ /۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۴۷ است که با توجه به پادار کردن اعتباری به مبلغ ۲۰ /۴ میلیارد ریال بابت بازپرداخت اصل و بهره و سایر هزینه‌های مربوط به اوراق مزبور که در سالهای قبل مورد استفاده قرار گرفته است اضافه درآمد از این منبع بالمآل رقمی معادل ۱۴۸۰ میلیون ریال خواهد بود و نیز ذکر مبلغی به میزان ۱۳۳۶ میلیون ریال اضافه اعتبار طرحهای مستمر در بودجه سال ۱۳۴۸ که از محل درآمد برنامه تأمین می‌شود در تکوین این افزایش قابل توجه می‌باشد.
در پایان این بحث توجه نمایندگان محترم را به قسمت نهم مربوط به اعتبار طرحهای مستمر عمرانی که طی آن نحوه تقسیم اعتبارات مذکور را در سطوح مختلف نیازمندی‌های عمومی تشریح نموده است معطوف می‌دارد و با مطالعه تقسیم‌بندی‌های مندرج در این قسمت توجه حاصل خواهند فرمود که اجرای برنامه‌های عمرانی که در محتوای بودجه عمومی منظور گردیده به چه کیفیتی انجام می‌پذیرد و استقرار این اعتبارات در جوار اعتبارات مصوبه که از طریق سازمان برنامه به مصرف خواهد رسید به ضابطه کلی مجموع فعالیتهای عمرانی توجه خواهند فرمود.
ب- هزینه:
هزینه‌های پیش بینی شده از محل درآمد عمومی که جمعاً بالغ بر ۱۱۲۸۳۷ میلیون ریال در پنج بخش: امور عمومی- امور دفاع ملی- امور اجتماعی- امور اقتصادی و دیون و تعهدات و هزینه‌های متفرقه به مصرف خواهد رسید با امعان نظر در بودجه تقدیمی دولت ملاحظه خواهند فرمود که هزینه‌های مربوط به بخش‌های پنج گانه تحت عناوین برآورد هزینه دستگاهها- برآورد هزینه وظیفه بر حسب برنامه- برآورد هزینه بر حسب مواد تفکیک گردیده است و این تقسیم بندی مجال مداقه و مطالعه کامل برای اطلاع از کیفیت هزینه‌های مختلف پیش بینی شده در بودجه سال ۱۳۴۸ را به دست می‌دهد و در حقیقت یکی از مختصات تنظیم بودجه بر اساس برنامه امکانی است که از این طریق نمایندگان ملت برای بررسی و تدقیق در نوع هزینه‌ها به دست خواهند آورد تا از هر جهت موجبات ارشاد و راهنماییهای لازم فراهم گردد و حق این است که تلاش تنظیم کنندگان بودجه بر این اساس ملحوظ نظر نمایندگان محترم قرار گیرد.
ج- بودجه مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت به مبلغ ۱۰۸۵۳۱ میلیون ریال و همچنین مؤسسات عام المنفعه به مبلغ ۸۷۶۶ میلیون ریال بخشی از بودجه کل کشور را در سال ۱۳۴۸ تشکیل می‌دهد که با توجه به نقش حیاتی و وظیفه خطیری که از نظر اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی بر عهده این مؤسسات محول است به حق در تلو بودجه مملکتی در معرض دید و قضاوت نمایندگان محترم و ملت ایران قرار گرفته است و بدین‌گونه است که بودجه سال ۱۳۴۸ را با توجه به ضمائم تقدیمی آن می‌توان آئینه تمام نمای فعالیتهای یکساله کشور در شئون مختلف اقتصادی- اجتماعی- دفاعی دانست و از پایه‌گذاری سازندگی‌های آتی مملکت مستحضر گردید و بالاخره مطالعه ضمائم شماره ۱ و ۴ تحت عناوین شرح فعالیتهای دولتی و گزارش پیشرفتهای یکساله گذشته مقیاسی از میزان توفیق دولت در اجرای بودجه‌های گذشته و اطمینانی نسبت به موفقیت دولت در اجرای بودجه سال آتی تواند بود.
د- تغییرات در ارقام درآمد و هزینه:
ارقام جزء درآمد و هزینه مندرج در بودجه تقدیمی دولت با دقت کافی و امعان نظر کامل جزء به جزء در کمیسیون مورد بررسی و اظهار نظر قرار گرفت و با توجه به توضیحاتی که از طرف مسئولین مربوط داده شد و بر اساس پیشنهاداتی که از طرف اعضاء محترم کمیسیون مطرح گردید تغییراتی در ارقام درآمد و هزینه بودجه کل کشور به عمل آمد که صورت ریز آن به ضمیمه گزارش تقدیم می‌گردد.
اعضاء محترم کمیسیون لزوم صرفه جوئی در اعتبارات را ضمن اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده مستمراً به دولت توصیه و مورد اقبال و تأیید دولت قرار می‌گرفت و بر همین اساس مبلغ قابل توجهی که در ضمیمه منعکس است از پاره‌ای از اقلام کسر و به پیشنهاد دولت به اعتبارات ضروری در ردیفهای دیگر هزینه افزوده گردید.
- تبصره‌ها:
از مجموع ۲۰ تبصره مندرج در لایحه بودجه سال ۱۳۴۸ تقدیمی دولت.
تبصره‌های ۱۵- ۱۷و ۲۰ حذف گردید و تبصره‌های ۱۴- ۱۵و۲۰ که بعداً از طرف دولت تقدیم مجلس شورای ملی گردیده و مقام ریاست برای رسیدگی به کمیسیون بودجه ارجاع فرموده‌اند و همچنین بقیه تبصره‌های مندرج در بودجه با امعان نظر کامل و اصلاحات لازم به تصویب رسیده‌اند.
نظرات و توصیه‌های کمیسیون بودجه ضمن بحث در کلیات و هم چنین اقلام درآمد و هزینه و بررسی تبصره‌های پیشنهادی و با توجه به نامه‌های
واصله به کمیسیون بودجه نظراتی از طرف اعضاء محترم کمیسیون عنوان و مطرح گردید که عیناً مورد تأیید و اقبال دولت قرار گرفت و اکنون اهم این نظرات را به عنوان توصیه‌های کمیسیون به استحضار نمایندگان محترم می رساند.
- ۱- با توجه به ضرورت نتایج حاصله از اجرای بودجه کل کشور که مآلا ضامن حفظ تعادل و نیل به اهداف مورد نظر است کمیسیون لازم می‌داند که از طرف دولت حداکثر کوشش به منظور مراقبت در اجرای بودجه تقدیمی به عمل آید تا نظر دولت در تأمین رشد اقتصادی به مأخذ ۱۲ درصد توأم با حفظ موازنه ارزی کشور و تحکیم ارزش پول و ثبات نسبی قیمتها و بالاخره استقرار تعادل در کلیه رشته‌های فعالیت مملکتی تأمین گردد و بدون تردید از جمله عوامل اصلی حصول این موفقیت، کارائی هرچه بیشتر دستگاههای مسئول اجرای بودجه و رعایت صرفه جویی ضمن اجرای کامل برنامه‌ها است و همچنین بر دولت لازم است که در امر سرمایه‌گذاری خصوصی که در برنامه چهارم نقش عمده‌ای را بر عهده خواهد داشت وظیفه ارشادی خود را معمول و از طریق اعمال نظارت در صنایع داخلی و کالاهای مصرفی سیاستی اتخاذ نماید که در عین تشویق سرمایه‌گذاران به مشارکت در امر توسعه اقتصادی مملکت رعایت حال مصرف کنندگان نیز به نحو مطلوبی ملحوظ نظر قرار گیرد.
- ۲- به دولت توصیه می‌گردد مبلغ ده میلیون ریال در سال ۱۳۴۸ اضافه بر اعتباراتی که برای مؤسسه رازی منظور گردیده در اختیار مؤسسه مذکور قرار دهد تا تجهیزات لازم را برای تهیه واکسن سرخک فراهم آورد.
- ۳- با توجه به نامه‌های عدیده‌ای که در زمینه پادار کردن اعتبار جهت پرداخت اشتباه محاسبه حقوق کارمندان دولت و ترمیم حقوق بازنشستگان شهربانی کل کشور به کمیسیون عرایض و بودجه مجلس شورای ملی رسیده است و طرح موضوع در کمیسیون و توضیحاتی که از طرف دولت به نمایندگان عضو کمیسیون داده شد. به دولت توصیه گردید که نسبت به پرداخت تفاوت حقوق بازنشستگان شهربانی اقدام لازم به عمل آورد و در مورد اشتباه محاسبه حقوق کارمندان دولت نیز طبق نظر کمیسیون موافقت گردید موضوع با مشارکت نمایندگان دولت به منظور اتخاذ راه حل مناسبی در کمیسیون بودجه مورد بررسی بیشتر واقع شود.
در خاتمه بیان این مطلب را لازم می داند که اعضای کمیسیون با هماهنگی کامل و ابراز علاقه‌مندی و با توجه به اهمیتی که اجرای بودجه در نیل به اهداف ملی در بر دارد مسائل مختلفه را مورد نقد و بررسی قرار داده و انتظار دارد مسئولین دولت که در جلسات کمیسیون حضور داشته‌اند نظرات ارشادی و راهنماییهای اعضاء محترم کمیسیون را مد نظر قرار دهند.
مخبر کمیسیون بودجه- دکتر سید یحیی بهبهانی.
بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور
ماده واحده- بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور شامل درآمدها و هزینه‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه کلاً از حیث درآمد بالغ بر ۳۳۰۳۸۶۵۹۹۰۰۰ ریال (سیصئ و سی میلیارد و سیصد و هشتاد و شش میلیون و پانصد و نود و نه هزار ریال) و از حیث هزینه بالغ بر ۳۳۰۳۸۶۵۹۹۰۰۰ ریال (سیصد و سی میلیارد و سیصد و هشتاد و شش میلیون و پانصد و نود و نه هزار ریال) می‌باشد. درآمدهای عمومی مبلغ ۱۱۲۸۳۶۸۶۹۰۰۰ ریال (یکصد و دوازده میلیارد و هشتصد و سی و شش میلیون و هشتصد و شصت و نه هزار ریال) و هزینه‌های از محل این درآمدها به مبلغ ۱۱۲۸۳۶۸۶۹۰۰۰ ریال (یکصد و دوازده میلیارد و هشتصد و سی و شش میلیون و هشتصد و شصت و نه هزار ریال) تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود درآمدهای مزبور را وصول و در حدود درآمدهای وصول شده هزینه‌های مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و همچنین کمکها و اعتبارات سایر دستگاهها و ردیف‌هایی را که در جداول منضم به این قانون از محل درآمدهای عمومی منظور شده است بر اساس تخصیص اعتبار تعهد و با رعایت مقررات و قوانین مربوط و تبصره‌های زیر پرداخت نماید.
درآمدهای برنامه عمرانی کشور و هزینه‌هایی که از محل آن تأمین می‌شود و همچنین درآمدها و هزینه‌های مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه به موجب قوانین و مقررات و اساسنامه مربوط به خود قابل وصول و مصرف خواهد بود.
- تبصره ۱-
- الف- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی در صورتی می‌توانند درآمدهای اختصاصی خود را به مصارف مربوط برسانند که ضمن درآمدهای اختصاصی در بودجه کل کشور منظور و در حسابهای خزانه متمرکز شده باشد. وجوه درآمدهای مزبور به هر مبلغ که وصول شود طبق مقررات مربوط قابل مصرف خواهد بود و خزانه مکلف است بلافاصله پس از وصول درخواست از وزارتخانه یا مؤسسه ذیربط مبلغ لازم را در اختیار بگذارد.
- ب- تمرکز وجوه حاصل از بابت سهم آموزش و پرورش و سهم بهداری و سهم کتابخانه‌های عمومی از درآمد شهرداریها و درآمد اختصاصی دانشگاهها و دانشکده‌ها و بیمارستانهای تابعه و مؤسسات آموزشی و کتابخانه‌ها و موزه‌ها و بناهای تاریخی و درآمدهای محلی که به وسیله انجمن‌های بهداری از منابع غیر دولتی تحصیل می‌شود و همچنین درآمد حق‌السهم صاحبان دفاتر اسناد رسمی در خزانه الزامی نیست. دستگاهها و مؤسسات موضوع این بند موظفند برای وجوه مزبور در یکی از بانک‌های دولتی و در صورت نبودن بانک دولتی در یکی از بانک‌های دیگر حساب باز و درآمد حاصله را به حساب مزبور بلافاصله منتقل نمایند.
- پ- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند حساب کلیه درآمدهای اختصاصی خود را از هر منبعی که باشد و هزینه‌هایی را که از محل آن صورت می‌گیرد طبق دستورالعمل وزارت دارائی به وزارت مذکور و دفتر بودجه ارسال دارند.
- تبصره ۲-
- الف- نقل و انتقال اعتبار مواد هزینه و یا برنامه‌های هر دستگاه از محل درآمدهای عمومی تا میزان ده درصد با موافقت نخست وزیر و نسبت به مازاد آن فقط برای یکبار با موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز است.
- ب- در مورد اعتبارات وزارت جنگ نقل از فعالیت اصلی یک برنامه به فعالیت اصلی دیگر همان برنامه تا میزان ده درصد در اختیار وزارت جنگ و نقل از فعالیت اصلی یک برنامه به فعالیت اصلی دیگر همان برنامه زائد بر ده درصد و همچنین نقل از برنامه‌ای به برنامه دیگر موکول به پیشنهاد نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد بود.
- پ- نقل و انتقال اعتبار مواد هزینه و برنامه‌های مربوط به سپاهیان ترویج و آبادانی فیمابین وزارتخانه‌های کشاورزی- آبادانی و مسکن و اصلاحات ارضی و تعاون روستائی برای یک بار با موافقت نخست وزیر مجاز خواهد بود.
- تبصره ۳- تنخواه گردان خزانه نزد بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۴۸ تا میزان شش هزار میلیون ریال خواهد بود.
- تبصره ۴- دیون بلامحل هریک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که ضمن مبلغ مندرج در بودجه مؤسسات فوق تحت عنوان دیون منظور است و همچنین مبلغ مندرج در ردیف ۵۹۰۱ بخش پنجم هزینه تحت عنوان هزینه‌های پیش بینی نشده پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی با رعایت مقررات قابل پرداخت است.
- تبصره ۵- اوراق قرضه دفاعی موضوع تبصره ۳۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور و قانون اصلاح تبصره ۳۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۶ مصوب ۱۴ آبان ۱۳۴۷ که به منظور تأمین قسمتی از هزینه‌های وزارت جنگ در سال ۱۳۴۸ انتشار خواهد یافت تا میزان ده میلیارد ریال خواهد بود.
- تبصره ۶- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود مطالبات پیمانکاران ساختمان‌هایی که اعتبار اولیه آنها از محل پذیره نفت و صدی سه فرهنگ و بهداشت و وجوه اهدائی نیکوکاران تأمین شده و تا آخر سال ۱۳۴۷ پرداخت نگردیده و همچنین مطالبات پیمانکاران ساختمان‌هایی که از محل اعتبارات اختصاصی سازمانهای دولتی احداث گردیده و به علت انتقال درآمدهای منابع اختصاصی نامبرده به درآمد عمومی کل کشور تا آخر سال مزبور پرداخت نشده است از محل اعتبار ردیف ۵۱۰۳ بخش پنجم هزینه بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور پرداخت نماید.
- تبصره ۷- مفاد تبصره ۱۳ قانون متمم بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور تا پایان سال ۱۳۴۸ قابل اجرا است.
- تبصره ۸- به وزارت راه اجازه داده می‌شود مبلغ شش میلیون و هفتاد و چهار هزار و یکصد و نود ریال اضافه کارکرد مربوط به تکمیل پل‌های بزرگ آذربایجان موضوع قرارداد شماره ۱۸۰۷۸ مورخ ۱۳ /۱۱ /۱۳۳۶ را که از مبلغ قرارداد و بیست و پنج درصد آن تجاوز شده است از محل اعتبار دیون بودجه خود بپردازد.
- تبصره ۹- به دفتر بودجه اجازه داده می‌شود اعتبارات مربوط به آن قسمت از دستگاههای پخش صدا را که در سال ۱۳۴۸ از وزارت پست و تلگراف و تلفن به وزارت اصلاعات منتقل می‌شود از بودجه وزارت پست و تلگراف و تلفن کسر و به بودجه وزارت اطلاعات اضافه نماید. دفتر بودجه موظف است این نقل و انتقالات را بلافاصله به اطلاع کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی برساند.
- تبصره ۱۰- وزارت اطلاعات مجاز است در مورد آگهی‌های تجارتی شبکه رادیویی کشور بدون رعایت مقررات آئین‌نامه معاملات دولتی طبق آئین‌نامه‌ای که با موافقت وزارت دارائی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید عمل نماید و در سال ۱۳۴۸ آن قسمت از درآمدهای مربوط را که علاوه بر یکصد و سی میلیون ریال منظور در ردیف ۳۴۰۶ قسمت درآمد عمومی عاید شود جزء درآمد اختصاصی منظور و طبق آئین‌نامه و بودجه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به مصرف برساند.
- تبصره ۱۱- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شـود مبلغ ۱۱۵۰۰۰۰۰۰ ریال اعتبارات برنامه ۲۱۴۰۰ (ساختمان) را که تا آخر سال مالی ۱۳۴۷ قرارداد آن را با پیمانکاران منعقد نموده تا آخر اسفند ماه ۱۳۴۸ مصرف و پرداخت نماید.
- تبصره ۱۲- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود اسناد هزینه مربوط به مبلغ سیصد و هفتاد میلیون ریال (۳۷۰۰۰۰۰۰۰) که طبق قرارداد منعقده با شرکت ساختمانی ریما از محل اعتبارات ساختمانی بودجه سال ۱۳۴۶ وزارت جنگ پرداخت شـده و انجام کـار تا پایان سال ۱۳۴۷ صورت خواهد گرفت به حساب هزینه قطعی منظور نماید.
- تبصره ۱۳- اعتبار ردیف ۵۹۱۱ قسمت هزینه قانون بودجه سال ۱۳۴۷ کل کشور تا پایان سال ۱۳۴۸ قابل تعهد و پرداخت است.
- تبصره ۱۴- به دولت اجازه داده می‌شود از طریق تخصیص اعتبارات در مورد هزینه‌های سال ۱۳۴۸ مذکور در بودجه (به ترتیبی که دفتر بودجه و وزارت دارائی تعیین خواهند کرد) تا پانصد میلیون ریال تأمین اعتبار نموده و طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به مصرف وام و کمک به آسیب دیدگان سیل خوزستان و فارس و سایر نقاط کشور که در زمستان ۱۳۴۷ از نظر حوادث جوی دچار خسارت شده‌اند برساند.
- تبصره ۱۵- شهرداریهای مشمول ماده ۲ قانون نوسازی موظفند سهم بهداری و تربیت بدنی را از درآمدهای مستمر خود به همان میزانی که در سال ۱۳۴۷ تأمین و پرداخت نموده‌اند در سال ۱۳۴۸ نیز تأمین و پرداخت کنند.
- تبصره ۱۶- به اداره کل گمرک اجازه داده می‌شود از محل بودجه سال ۱۳۴۸ خود اعتبار تهیه دو دست لباس تابستانی و زمستانی متحدالشکل و اجرت دوخت آن را تأمین و در اختیار کلیه کارکنان مربوط بگذارد که در موقع خدمت الزاماً از لباس متحد الشکل استفاده نمایند.
«تبصره‌هایی که تا ملغی نشده به قوت خود باقی است»
- تبصره ۱۷- آن دسته از درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که ضمن درآمدهای اختصاصی بودجه منظور نمی‌شود جزء درآمدهای عمومی محسوب می‌گردد.
- تبصره ۱۸- وزارت دارائی مکلف است در اجرای قانون شمول مأمورین شهربانی کل کشور به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱ /۴ /۱۳۴۴ اعتبار تفاوت حقوق و حقوق سنواتی بازنشستگان و موظفین و مستمری بگیران شهربانی کل کشور موضوع ماده ۱۰۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۳۰ تیر ماه ۱۳۳۶ و ماده واحده قانون بازنشستگی افسران و هم ردیف افسران مصوب ۱۶ مهر ماه ۱۳۴۳ را همه ساله از محل صندوق بازنشستگی کشوری تأمین و در سال ۱۳۴۸ طبق تشخیص دفتر بودجه از بودجه شهربانی کل کشور کسر و به اعتبار صندوق بازنشستگی کشوری اضافه نماید.
- تبصره ۱۹- اجازه داده می‌شود وجوه حاصله از محل فروش اماکن سازمان اطلاعات و امنیت کشور که با تصویب نخست وزیر به فروش خواهد رسید برای خرید ابنیه- زمین و یا ایجاد ساختمان و تأسیسات و سایر هزینه‌های ضروری مربوط پس از تأیید نخست وزیر به مصرف برسد.
- تبصره ۲۰- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود بقیه اعتبار لازم برای خرید سه فروند ناوچه گشت زنی را اصلاً و فرعاً در بودجه خود در سالهای ۱۳۴۹، ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ منظور و تأمین نماید.
بانک مرکزی اجازه دارد در قبال تضمین وزارت دارایی تعهدات وزارت جنگ را بابت خرید سه فروند ناوچه فوق که معامله آن بدون رعایت آئین‌نامه معاملات دولتی انجام می‌پذیرد ضمانت نماید.
تغیرات حاصله در ارقام درآمدها و هزینه‌ها و همچنین تغییرات حاصله در عناوین لایحه بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور منضم به گزارش کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی.
- الف- تغییرات در درآمدها (مبالغ به هزار ریال)
- ۱- مالیات بر ارث (ردیف ۱۱۱۰ بند اول بخش اول) ستون ۵ از ۲۹۴۰۰۰ به ۳۷۹۲۵۰ افزایش می‌یابد.
- ۲- اعتبار طرحهای مستمر (ردیف ۵۵۰۲ بند پنجم بخش پنجم) ستون ۵ از ۱۱۴۱۱۷۹۷ به ۱۱۴۱۰۷۹۷ کاهش می‌پذیرد.
- ب- تغییرات در هزینه‌ها.
- ۱- اعتبار اداره کل ثبت اسناد و املاک (ردیف ۱۱۳ قسمت چهارم. برآورد هزینه دستگاهها) ستون ۵ از ۶۵۰۰۰۰ به ۶۴۹۷۰۰ کاهش می‌یابد.
- ۲- اعتبار سازمان امور اداری و استخدامی کشور (ردیف ۱۱۸ قسمت فوق) ستون ۵ از ۱۳۸۴۵۰ به ۱۳۷۹۵۰ کاهش می‌پذیرد.
- ۳- اعتبار ژاندارمری کل کشور (ردیف ۱۲۳ قسمت فوق) ستون ۵ از ۵۲۵۵۰۰۰ به ۵۲۵۸۰۰۰ افزایش می‌یابد و مواد هزینه آن از ترتیب مندرج در صفحه ۲۰ قسمت ششم به ترتیب مندرج در فهرست پیوست تغییر می‌کند.
- ۴- اعتبار وزارت علوم و آموزش عالی (ردیف ۱۲۹ قسمت فوق) ستون ۵ از ۱۸۵۰۰۰ به ۱۸۴۵۰۰ کاهش می‌یابد.
- ۵- اعتبار وزارت فرهنگ و هنر (ردیف ۱۴۴ قسمت فوق) ستون ۵ از ۵۱۴۰۰۰ به ۵۱۲۸۸۷ کاهش می‌یابد.
- ۶- اعتبار وزارت کار و امور اجتماعی (ردیف ۱۵۵ قسمت فوق) ستون ۵ از ۳۹۱۹۲۵ به ۳۹۱۲۲۵ کاهش می‌یابد.
- ۷- اعتبار وزارت آبادانی و مسکن (ردیف ۱۵۷ قسمت فوق) ستون ۵ از ۴۸۴۰۴۳ به ۴۸۳۷۴۳ کاهش می‌یابد.
- ۸- اعتبار وزارت منابع طبیعی (ردیف ۱۶۰ قسمت فوق) ستون ۵ از ۴۰۰۳۶۵ به ۳۹۹۳۶۵ کاهش می‌یابد.
- ۹- اعتبار وزارت تولیدات کشاورزی (ردیف ۱۶۱ قسمت فوق) از ترتیبی که در صفحه ۵۵ قسمت ششم (برآورد هزینه دستگاه بر حسب مواد هزینه) منعکس است به ترتیب مندرج در جدول ضمیمه تغییر می‌کند.
- ۱۰- اعتبار هواپیمائی کشوری (ردیف ۱۸۲ قسمت فوق) ستون ۵ از ۳۷۰۹۴۶ به ۳۷۰۴۴۶ تقلیل می‌یابد.
- ۱۱- اعتبار سازمان جلب سیاحان (ردیف ۱۸۵ قسمت فوق) ستون ۵ از ۸۰۰۰۰ به ۷۹۵۰۰ تقلیل می‌یابد.
- ۱۲- ارقام تقلیل یافته از ردیفهای ۱- ۲- ۴- ۵- ۶- ۷- ۸- ۱۰- ۱۱ بالا کلاً از اعتبار ماده ۸ (هزینه‌های سری) مندرج در جداول مربوط در قسمت ششم کسر شده است.
- ۱۳- اعتبار هزینه‌های پیش‌بینی نشده (ردیف ۵۹۰۱ بخش پنجم قسمت چهارم) ستون ۳ از ۱۹۳۸۰۰ به ۱۹۵۲۱۳ افزایش می‌یابد.
- ۱۴- اعتبار هزینه‌های متفرقه عمرانی (ردیف ۵۹۱۲ قسمت فوق) ستون ۴ (از محل درآمد برنامه) از ۹۵۰۰۰۰ به ۹۵۱۰۰۰ افزایش می‌یابد.
- ج- تغییرات در عناوین
- ۱- در صفحه ۷ قسمت سوم (پیش‌بینی درآمدهای عادی) بعد از ردیف ۱۱۱۱ (سایر مالیاتها) در مقابل عناوین مذکور در سطور بعدی ستون ۲ ردیفهای ۱۱۱۲ و ۱۱۱۳ در ستون ۱ آورده می‌شود.
- ۲- عنوان مذکور در مقابل ردیف ۴۳۳۲ قسمت سوم صفحه ۳۵ از:
- «وزارت کار (درآمد صدور و تمدید پروانه کار)» به: «وزارت کار (درآمد صدور و تمدید پروانه کار- درآمد حاصل از مراکز تعلیمات حرفه‌ای وزارت کار- درآمد حاصل از جرائم نقدی وزارت کار)» اصلاح می‌شود.
- ۳- در صفحه ۱ قسمت چهارم در مقابل ردیف ۱ /۱۰۲ قبل از عنوان پرداخت «قسط اول زمین خریداری در نیاوران» عبارت «اداره بیوتات سلطنتی» علاوه می‌شود.
- ۴- عنوان مذکور در مقابل ردیف ۱ /۱۰۹ قسمت چهارم صفحه ۳ و همچنین سطر چهارم صفحه ۹ قسمت پنجم ذیل ردیف ۱۶۱۰۰ (داخل پرانتز) و نیز سطر اول صفحه ۷ قسمت ششم از «هیئت بازرسی عالی مرزی» به «هیئت عالی بازرسی مرزی» اصلاح می‌گردد.
- ۵- در صفحه ۲۵ قسمت چهارم (ردیف۳۵۰) بعد از عنوان «شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران» کلمه «کمک» علاوه می‌شود.
- ۶- در صفحه ۲۷ قسمت چهارم (ردیف ۱ /۴۷۱) بعد از عنوان «جمعیت شیر و خورشید ایران بابت ساختمان بیمارستانهای دوبی- عجمان- فجیره» کلمه «اعانه» علاوه می‌شود.
- ۷- در صفحه ۲۹ قسمت چهارم (ردیف ۴۴۰) عنوان «هزینه‌های نظام پزشکی» به «نظام پزشکی» اصلاح می‌شود.
| مبالغ به هزار ریال | |
|---|---|
| ماده ۱- حقوق و دستمزد | ۲۴۳۱۸۰۴ |
| ماده ۲- مزایا و فوق العاده‌ها و کمک به کارکنان | ۱۶۶۱۵۳۳ |
| ماده ۳- هزینه سفر، حمل و نقل و ارتباطات | ۱۰۶۴۱۳ |
| ماده ۴- اجاره | ۲۷۱۲۹ |
| ماده ۵- خدمات قراردادی | ۶۳۹۹۷ |
| ماده ۶- سوخت، برق و آب | ۱۲۰۲۱۴ |
| ماده ۷- مواد و لوازم مصرف شدنی | ۳۶۶۸۰۳ |
| ماده ۸- هزینه‌های سری | ۶۰۰۰۰ |
| ماده ۹- مطالعه برای ایجاد ساختمان و تأسیسات | --- |
| ماده ۱۰- خرید ساختمان، زمین و حقوق انتفاعی | ۹۷۰ |
| ماده ۱۱- ساختمان | ۱۲۵۱۷۵ |
| ماده ۱۲- ماشین آلات و تجهیزات عمده | ۱۰۲۵۹۵ |
| ماده ۱۳- سایر کالاهای مصرف نشدنی | ۳۳۴۸۵ |
| ماده ۱۴- وام یا مشارکت در سرمایه- بخش عمومی | --- |
| ماده ۱۵- وام یا مشارکت در سرمایه- بخش خصوصی | --- |
| ماده ۱۶- کمک و اعانه- بخش عمومی | ۵۸۰ |
| ماده ۱۷- کمک و اعانه- بخش خصوصی | --- |
| ماده ۱۸- بازپرداخت وام و پرداخت بهره | --- |
| ماده ۱۹- پرداختهای انتقالی به کارکنان | ۸۳۱۴۵ |
| ماده ۲۰- دیون | ۷۴۱۵۷ |
| مبالغ به هزار ریال | |
|---|---|
| ماده ۱- حقوق و دستمزد | ۳۵۶۷۰ |
| ماده ۲- مزایا و فوق‌العاده‌ها و کمک به کارکنان | ۳۱۳۶۱ |
| ماده ۳- هزینه سفر، حمل و نقل و ارتباطات | ۳۹۶۳ |
| ماده ۴- اجاره | ۶۶۰۰ |
| ماده ۵- خدمات قراردادی | ۳۵۶۰ |
| ماده ۶- سوخت، برق و آب | ۲۵۰۶ |
| ماده ۷- مواد و لوازم مصرف شدنی | ۳۶۲۴ |
| ماده ۸- هزینه‌های سری | ۱۵۰۰ |
| ماده ۹- مطالعه برای ایجاد ساختمان و تأسیس | --- |
| ماده ۱۰- خرید ساختمان، زمین و حقوق انتفاعی | --- |
| ماده ۱۱- ساختمان | --- |
| ماده ۱۲- ماشین‌آلات و تجهیزات عمده | ۷۲۰۰ |
| ماده ۱۳- سایر کالاهای مصرف نشدنی | ۴۳۲۶ |
| ماده ۱۴- وام یا مشارکت در سرمایه- بخش عمومی | --- |
| ماده ۱۵- وام یا مشارکت در سرمایه- بخش خصوصی | --- |
| ماده ۱۶- کمک و اعانه- بخش عمومی | ۱۰ |
| ماده ۱۷- کمک و اعانه- بخش خصوصی | --- |
| ماده ۱۸- بازپرداخت وام و پرداخت بهره | --- |
| ماده ۱۹- پرداختهای انتقالی به کارکنان | ۲۴۸۰ |
| ماده ۲۰- دیون | --- |
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای پزشکپور به عنوان مخالفت صحبت می‌کنند، بفرمائید.
پزشکپور- همکاران گرامی باز هم امروز و در مورد بحث بودجه سال ۴۸ سرنوشت چنین بود که به عنوان اولین مخالف با بودجه سال ۴۸ دولت صحبت کنم ولی خوب سرنوشت هم زیاد چنین نخواهد بود و خواهد رسید روزی که شاید جناب آقای مهندس ارفع اینجا بجای من به عنوان اولین مخالف بودجه صحبت بفرمایند (خنده نمایندگان) هر چند یکی از دوستان بسیار عزیز گرامی من نکته‌ای را فرمودند و آن این است که به هر حال برای ما جای نگرانی نیست و گفتند که ما عادت کردیم که همیشه عضو حزب اکثریت باشیم ولی خوب معلوم نیست که آن وقت حزب اکثریت چنین عادتی را بپذیرد (رضوی- عجیب است) زیاد عجیب نیست برای شما از مسائل باور نکردنی است و برای برخی خلاف عادت ولی یک حقیقت و واقعیتی است که به هر حال باید در نظامات حزبی این مملکت و در مبارزات حزبی و در کار حزبی جایگزین بشود، آنچه مسلم هست و در این بحث و بررسی پیرامون بودجه از این اصل گروه پارلمانی پان ایرانیست تبعیت کرده است مثل موارد دیگر این هست که واقعاً رهبر ملت ما و ملت ما می‌خواهند که یک مبارزات اصیل و پابرجا و ریشه دار و حزبی گسترش پیدا کند و واقعاً در این راه تکامل لازم به‌وجود بیاید، نکته‌ای را که اگرمن به عنوان یک مطایبه کوچکی بیان کردم واقعاً درش حقیقتی است و به این مناسبت است که ما بحث بودجه و بررسی پیرامون بودجه را به عنوان برخورد عقاید و آراء احزاب می‌شناسیم و از این دریچه می‌بایست مورد بررسی قرار بگیرد و فکر می‌کنم ایرادی ندارد اگر همکاران گرامی که حالا عضو حزب اکثریت هستند در شرایطی از زمان دیگر عضو حزب اکثریت نباشند و عضو حزب اقلیت باشند و اگر این را به عنوان یک اصل و به عنوان گسترش مبارزات و کوششهای حزبی بپذیریم پس مآلاً چنین خواهد شد، مقدمتاً باید عرض کنم که در حدود یک سال و چند ماه است که گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست در مجلس شورای ملی یه ایفای وظایف ملی و نمایندگی خود مبادرت کرده است در نخستین جلسه به خاطرم هست هنگامی که اینجا پشت این میز آمدم و برای همکاران گرامی مطالبی را عرض کردم ابتدا توضیح دادم که کار ما و روش ما، نحوه انجام وظایف گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست بر اساس چه اصول و مبادی هست و عرض کردم ما از نظر فکری و عقیدتی متکی بر مکتب ناسیونالیسم ایران هستیم، این مکتب تاریخی و اجتماعی دارای مقاصد و هدفهای مشخصی است که زائیده ذهن کسی نیست بلکه بنا به همان اصول تاریخی و اجتماعی از نیازمندی‌های بی چون و چرای ملت ماست، بنابراین هم مبادی فکر ما مشخص است هم مقاصد و هدفهایی که به سوی آن حرکت می‌کنیم، همچنان که طی ۲۷ سال مبارزه خود آموخته‌ایم و سعی کرده‌ایم از این اصل تبعیت کنیم هر ارزیابی و هر سنجش و هر بررسی ما متکی است بر آن اصول و بر آن اهداف و بر آن آداب و هرگز این یک جمود فکری نیست ما اگر بخواهیم به عنوان نداشتن جمود فکری مجاز بدانیم خود را که از اصول مبادی چنین افکار و اندیشه‌ها یا طرز فکری که به آن معتقد هستیم عدول بکنیم آن وقت است که نظم عقیدتی لازم را انتخاب نکرده‌ایم و کوششها و سازمانهایی که به‌وجود می‌آوریم بر اساس یک نظم عقیدتی استوار نخواهد بود برای یک فرد، برای یک جامعه، برای یک ملت و بالاخره برای یک حزب، به خصوص برای یک حزب که خود را بنای نظم اجتماعی می‌داند، خودش را سازنده نظم اجتماعی می‌شناسد ضرورت دارد که این پی‌های فکری را داشته باشد که این اصول و مبادی عقیدتی را داشته باشد تا تمام مسائل اجتماعی را بر اساس آن بررسی کند آنهایی را که با اصول تطبیق نمی‌کند نفی کند و آنها را که با آن اصول و اهداف تطبیق می‌کند تأیید کند. همکاران گرامی اگر ما، درباره تاریخچه احزاب متعددی که می‌آمدند و می‌رفتند بررسی کنیم می‌بینیم دلیل این تشتت و نابسامانی جز این نیست که این احزاب به یک نظم مشخص فکری متکی نبودند و یک اندیشه‌های مشخص را به جامعه ارائه نمی‌کردند و یک هدف مشخص سیاسی و اجتماعی نداشتند تا یک اصول فکری راهنمای آنها باشد و نمی‌دانستند جامع را به چه اندیشه و اصول و عقیدتی دعوت بکنند و بدیهی است چون نمی‌توانستند یک میدان مشخص فکری را به وجود بیاورند اینها بنا به جهات و شرایطی می‌آمدند و وقتی آن شرایط منتفی می‌شد وقتی دفتر موجودیت آن حزب نیز بسته می‌شد و من در این مورد هیچ تردیدی ندارم و فکر می‌کنم که هیچیک از ما این تردید را نداریم، آنچه که در دوران انقلاب به طور قطع و یقین زیربنای یک نظم واقعی انقلابی خواهد بود آنست که یک سیستم اصیل مبارزات حزبی به‌وجود بیاید و هرچه بیشتر گسترش پیدا بکند (صحیح است) تا بشود معیارهایی پیدا کرد، تا بشود بررسی کرد، تا بشود داوری کرد، تا بشود تعلل‌ها و تسامح‌هایی که می‌شود پیدا کرد، تا مسئولیت احساس بشود و ببینیم مسئولیتها تا چه حد مورد توجه قرار گرفته یا مورد توجه قرار نگرفته بنابراین این نکات را در نخستین جلسه دوره بیست و دوم مجلس شورای ملی که کار خود را آغاز کرد من به عرض همکاران گرامی رساندم و عرض کردم که در خدمتتان بر اساس این اصول و مبادی کار خواهیم کرد این ممکن نخواهد بود برای حزب پان ایرانیست، یک زمانی برسد که به آن اصول و مبادی که مورد اعتقادش هست نتواند خدمات لازم را انجام بدهد و آن وقت یک پایگاهی را در اختیار بگیرد چنین چیزی نخواهد رسید، هر زمانی در هر موقعیت اجتماعی یا اداری، در هر شرایطی که ما قرار بگیریم به طور قطع آن شرایط برای ما به منزله سنگری است که ما در آن سنگر بتوانیم خدمات را در راه آن اصول و اهداف و اندیشه‌های مقدس ایفا کنیم من حدس می‌زنم همکاران گرامی این داوری را می‌فرمایند که در این یک سال و چند ماه کار گروه پارلمانی پان ایرانیست در مجلس شورای ملی بر این اساس متکی بوده، ممکن است در موارد بسیار برخورد افکار و آراء بوده و همکاران عضو حزب اکثریت با نظریاتی که حزب پان ایرانیست عنوان می‌کرد گهگاه موافقت نمی‌داشتند ولی مطمئناً این داوری را دارند که در هیچ موردی سوای پیروی از این اعتقاد به اصول به راهی دیگر نرفتیم هر راه نظریاتی بیان می‌شد، پیشنهادی مطرح می‌شد و مسائلی عنوان می‌شد بر این اساس بود در بودجه سال گذشته هم بر همین اساس بررسی‌هایی کردیم و بر همین اساس تذکراتی دادیم، امسال هم به همین کیفیت و این نکته را عرض کنم به طور اشاره در آغاز سخنم بیان کردم که به واقع بودجه دولت به خصوص وقتی که دولت، دولت حزبی باشد مشخص کار اوست، مشخص برنامه‌های اوست و در اینجا وقتی ما بودجه را بررسی می‌کنیم یا به قول جناب آقای نخست وزیر که هنگام تقدیم بودجه در سال گذشته فرمودند که مثل یک جراح کالبد بودجه را بررسی کردیم و شکافتیم وقتی این کار را انجام می‌دهیم در واقع مثل اینست که ما برنامه حزبی را که دولت حزبی بر آن متکی است مورد سنجش قرار می‌دهیم برای ما این اقلام، این جدولها، این کتابهای قطور یک اقلام خشک و جامد نیست برای ما این اقلام حاکی از روش و طرز کاری است که حزب اکثریت داشته و دارد (صحیح است) بررسی این اقلام، شکافتن این فصول، توضیح درباره آنچه در این مجلاات است نشان می‌دهد که حزب اکثریت، حزبی که به هر حال مهمترین وظیفه را در مقابل انقلاب اجتماعی ایران داشته است تا چه حد توانسته است به وظائف تاریخی‌اش عمل کند یا عمل نکند (صحیح است) پس بحث و بررسی بودجه برای ما بخصوص در این شرایط بحث و بررسی درباره بودجه دولت به معنای محض و مطلقش نیست، بحث درباره برنامه حزبی است، حزبی که اکثریت مطلق را در مجلس دارد بحث درباره برنامه حزبی است که مهمتریت امکانات تاریخی و اجتماعی را به چنگ آورده، درباره برنامه حزبی است که در تاریخ مشروطیت هیچگاه حزبی با یک چنین تعداد نماینده و اکثریت و امکانات تاریخی و اجتماعی در مجلس و مملکت ما نبوده. حال ما می‌خواهیم بدانیم این حزب توانسته وظابف خودش را انجام بدهد (عده‌ای از نمایندگان – بله) (قراچورلو – شک نداشته باشید) این بررسی را ماده خواهیم کرد جناب آقای قراچورلو، این بررسی‌ها خواهد شد و من به تمام این گزارش استناد می‌کنم، من در سال گذشته از تقدیم کنندگان بودجه تشکر کردم که بودجه‌ای با آن اقلام و با آن جدول‌بندی‌ها لطف کرده‌اند که بهر حال بتواند ما را حتی به اقلام ریز هدایت کند و بررسی لازم را بکنیم امسال هم سپاسگزاری می‌کنم از بابت اینکه این گزارش درباره پیشرفتهای یک سال گذشته داده شده که مطالعه بکنیم و بررسی بکنیم ببینیم که این پیشرفتها چگونه بوده.
(صدری کیوان – عالی بوده)
آنوقت ملاحظه خواهید فرمود و به این نتیجه خواهیم رسید، متأسفم باید عرض کنم که حزب اکثریت نتوانسته است در سال گذشته وظایفی را که در پیشگاه انقلاب و رستاخیز تاریخی و اجتماعی ملت ایران داشته است ایفا کند (عده‌ای از نمایندگان- صحیح نیست) (نمایندگان اقلیت- صحیح است) (یک نفر از نمایندگان- نظر شخص شما اینطور است) البته می‌توانید بفرمائید نظر گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست نه نظر شخص من ولی این نظر گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست است که حزب اکثریت نتوانسته وظائفش را در پیشگاه انقلاب اجتماعی ایران در سال گذشته انجام بدهد (همهمه نمایندگان) (دکتر بهبودی- ما هم فرمایش شما را تأیید می‌کنیم) مقصودم از بیان این نکته این بود که من خواستم ضوابط بحث و بررسی را که نسبت به بودجه و منضمات بودجه عرض خواهم کرد به اطلاع همکاران گرامی برسانم که معلوم بشود بر چه اساسی قرار دارد، و من نمی‌دانم همکاران گرامی چه نگرانی دارید چرا نمی‌خواهید درباره برنامه‌های حزبی که حکومت دارد صحبت بشود (همهمه نمایندگان) شما هم تشریف بیاورید مطالب را بگوئید البته که صحبت می‌شود ولی چرا نمی‌توانید بشنوید، عجیب است به محض اینکه درباره برنامه حزبی صحبت می‌شود تشنج تمام مجلس را دربر می‌گیرد (رضوی- دلیلش این است که پیشوای مملکت این حزب را تأیید می‌فرمایند) شما چنین مسئله‌ای را نفرمائید به هیچ وجه به این کیفیت نفرمائید تمام احزاب بر حسب قوانینی فعالیت دارند و بر حسب مقررات و اصولی مجلس شورای ملی هست اکثریت و اقلیت هست و لابد همه اینها از نظر طرز کار خودشان در نظم مملکت پذیرفته شده‌اند (رضوی- واقعیات است) جنابعالی نفرمائید، همکاران گرامی من در اینجا و در بودجه سال ۴۸ و گزارش‌هایی که داده شده است درباره برنامه‌های حزب و طرز کار حزب سخن می‌گویم چون من عقیده دارم اگر تزلزل و فتوری که هست در هر قسمتی از سازمانهای اداری که هست مسئولیت این فتور و تزلزل‌ها با حزبی است که حکومت را در اختیار دارد (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است) (عده دیگر از نمایندگان- صحیح نیست) (عباس میرزائی- این چه فرمایشی است که می‌کنید مسئول شخصی است که کارش را انجام نداده ممکن است عضو حزب پان ایرانیست هم باشد و در دستگاه دولت کار بکند) باید این مسائل را بررسی کنیم و دریابیم که اگر مسئولیت برای حزبی که بیش از ۱۸۰ نماینده در مجلس دارد نیست پس با کیست که از خود سلب مسئولیت کند (دکتر پرتو اعظم- درباره بودجه صحبت بفرمائید) من درباره هر آنچه مقتضی می‌دانم صحبت می‌کنم (مافی- هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو) بنابراین همکار گرامی که می‌گویند درباره بودجه صحبت کن مثل اینکه به این نکته اساسی عنایت ندارند که بحث بودجه یک بحث مختصر درباره لایحه بودجه نیست بحث بودجه بحث درباره تمام شئون اداری و اجتماعی مملکت است، بحث بودجه بحثی است که تمام مسائل را که به هر نحوی مربوط با جامعه ما یا سازمانهای اداری و امور اقتصادی و سرنوشت ایران بشود و در بر بگیرد این را باید بیان کرد من استدعایم این است همکاران گرامی عضو حزب اکثریت که تشریف می‌آورند توضیح بدهند چون توضیحاتی که من عرض خواهم کرد، بررسی‌هایی که می‌کنم انتقادهایی که می‌کنم مواردی را که عرض می‌کنم اینها مواردی است که بر اساس یک اصول فکری قرار دارد اگر می‌فرمائید این طور نیست ما بسیار مایل هستیم که شما تشریف بیاورید اینجا و بر اساس اصول فکری دیگر و بر اساس یک نظم عقیدتی بیان کنید که درست نیست که بودجه را از این نظر بررسی کنیم. وقتی از این نظر بودجه بررسی بشود آن وقت مردم ایران دقیقاً درمی‌یابند که احزاب چه می‌گویند، چه اندیشه‌هایی را بیان می‌کنند و چه اصول فکری را مورد اعتقاد و اتکاء قرار می‌دهند، به همین مناسبت است که موقع سخن گفتن در بودجه که دفعه قبل هم عرض کردم وقت نامحدود است، به طوری که حتی اساسی‌تر و مهمتر از بحث درباره برنامه دولت است چون هنگام بحث درباره برنامه دولت وقت محدود است و هنگام بحث درباره برنامه بودجه هست که وقت بی‌پایان است. بر اساس آنچه که عرض کردم وقتی هر برنامه‌ای هر فعالیتی، هر کوشش حزبی و اداری می‌بایست معطوف به هدف مشخصی باشد بودجه هم باید از این خصوصیت برخوردار باشد، بودجه باید نمایشگر هدفها و مقاصد بزرگی باشد که تقدیم کنندگان بودجه، حزبی که دولت تقدیم کننده بودجه بر آن اتکاء دارد این هدفها و مقاصد را از نظر اجتماع و از نظر رسالت تاریخی که به عهده دارد از نظر آینده‌ای که برای ملت در نظر می‌گیرد تجسم بکند و نشان بدهد در این مورد بی‌شک به خاطر همکاران گرامی هست که در موقع طرح لایحه برنامه چهارم همین مسائل را من اینجا عرض کردم و جای خوشوقتی است که لایحه برنامه چهارم تا حدی به پاره‌ای از این مقاصد اشاره کرده بود یعنی توضیح داده شده بود در آن لایحه که بعد از اینکه برنامه چهارم پیاده بشود سازمانهای اجتماعی و مملکتی ما را یک جا می‌خواهند ببرند و به طرف چه هدفها و مقاصدی می‌خواهند ببرند بعد هم با تذکراتی که داده شد و پیشنهاداتی که داده شد به کیفیتی شد که هدفهای برنامه‌های چهارم را در متن قانون برنامه چهارم آوردند. اولین و مهمترین ایرادی که من به این بودجه دارم این است که از این نظر این بودجه بودجه گویا یا به اصطلاح ما یک بودجه آرمان خواه نیست یعنی اقلام و جداولی را کنار هم قرار داده‌اند ولی این بودجه ما را یک جا می‌خواهد ببرد؟ (عباس میرزائی- ترقی و سعادت) به طور کلی بله، این مسائلی است که گفته می‌شود، هدفهای این بودجه چیست؟ (پوربابائی- برای زندگی بهتر) (رضوی- ۱۲ درصد درآمد رشد ملی که در دنیا بی نظیر است) من منتظر هستم آقایان سخنانشان را بفرمایند تا من عرایضم را بکنم. این بودجه تشکیل شده است یکی از خود لایحه بودجه که متشکل است از ماده واحده و چند تبصره و بعد جدول‌های پیوست که البته وقتی من با جدول‌های سال گذشته تطبیق کردم دیدم درست همان جدولها حفظ شده و اقلام یک کمی با کاهش و افزایش گذاشته شده، به این کیفیت من فکر می‌کنم اگر به آن کیفیت که جناب آقای نخست وزیر فرمودند چندین سال پیاپی بخواهند بودجه را لطف بفرمایند.
(چند نفر از نمایندگان- مطمئن باشید)
ما تقریباً یک طرح واحدی از بودجه ۴-۵ سال بعد را هم خواهیم داشت.
(روستا- حساب ۱۲ سال را داشته باشید)
ولی همکاران گرامی این نمی‌تواند بودجه‌ای باشد و بودجه دولت حزبی باشد که وظایف بزرگ و مقاصد درخشان اجتماعی را باید قبول کنند، این بودجه سمت ندارد، هدف ندارد، این بودجه حاکی از این نیست که تقدیم کنندگان بودجه حزب اکثریت برنامه یک ساله خود را بررسی کرده باشند و با توجه به اوضاع و احوال مختلف برنامه‌های سال آتی را در نظر گرفته باشند، چنین خصوصیاتی در این بودجه نیست بودجه فاقد آرمان خواهی است من مایل هستم اگر هر یک از همکاران توانستند در این لایحه بودجه و جداول پیوست آن یک سطر نشان بدهند که توضیح داده شده باشد این بودجه با این اساس تأمین شده یا با توجه به مقاصد اجتماعی معینی تنظیم شده لطفاً نشان بدهند (مهندس ریاحی- اقلام گویای واقعیات هستند) (دکتر یزدان پناه- در گزرش جناب آقای نخست وزیر توجه داده شده) یکی از همکاران گرامی نامه‌ای فرستادند که انشاء‌الله روزنامه‌ها بحث بودجه را منعکس می‌کنند و رادیو هم قسمتی را برای انعکاس بحث بودجه در نظر خواهند گرفت لابد چنین است چون بحث مسائل مهم مملکتی ما هست (مهندس فروهر- هدفها در برنامه عمرانی کشور تشریح شده جهت استحضار عرض کردم جناب آقای پزشکپور) بله هدفهای برنامه چهارم در برنامه چهارم عمرانی کشور توضیح داده شده ولی بودجه‌ای که دولت به خصوص دولت حزبی تقدیم می‌کند... اگر دولت دولت حزبی نبود زیاد به این کیفیت بحث و بررسی لزومی نداشت، اما دولت، دولت حزبی است و مآلا باید برنامه حزبی را اجرا کند و حزبی که حکومت را در دست دارد باید مشخص باشد که برنامه اش برای یک سال بودجه‌ای چه هست بنابراین باید این برنامه در بودجه منعکس بشود نه اینکه همینطور بر حسب یک روالی که به‌وجود آمده اقلامی را کنار هم قرار بدهیم، وقتی برسیم به مورد بررسی گزارش که نسبت به پیشرفتهای یک ساله عنوان شده است و گزارش به این کیفیت تنظیم نشده آن وقت ملاحظه خواهید فرمود که نداشتن مقاصد و هدفهای معین برای بودجه سال گذشته چه تالی فاسدی ایجاد کرده و چگونه بسیاری از سازمانها نتوانستند وظایف خود را انجام بدهند به هر حال بودجه امسال هم همینطور است (دکتر ضیائی- مثل بزنید) من هیچ کجای این بودجه را نمی‌بینم که خالی از عیب باشد چی را مثل بزنم؟ الان عرض می‌کنم این کتابی است که در ۹ قسمت تنظیم شده و هر قسمت مشتمل بر چندین صفحه است جمعاً نزدیک به ۳۰۰ صفحه است و در این ۳۰۰ صفحه شما فقط با یک ارقامی روبرو هستید و بعد عرض خواهم کرد که این ارقام و جداول به چه کیفیت است و چگونه نه تنها در بسیاری از موارد نمی‌تواند هماهنگی کامل را با اصول انقلاب اجتماعی پیدا کنند بلکه جنبه‌های معارض هم دارد مسأله انقلاب اداری مطرح است چطور ممکن است تمام بحث مربوط به مؤسسات اداری و اجتماعی با اصول انقلاب تطبیق کند اگر هدفها در نظر گرفته نشود اگر مسأله تحقق بخشیدن به انقلاب اداری آن طور که باید مورد بررسی قرار نگیرد؟ در برنامه حزب اکثریت برای سازمان اداری و استخدامی کشور برای همکاری‌های مشترک مربوط به انقلاب اداری تازه از اواسط سال ۴۸ یک مبلغی را پیش‌بینی می‌کنند. یک سال و اندی از تشکیل کنگره اداری می‌گذرد و سازمان امور اداری و استخدامی کشور را مسئول انقلاب اداری کردید، بعد بحث می‌کنم ولی هنوز قسمتی که پیش‌بینی شده این کار را بکند و ۲۹ کارمند باید داشته باشد هنوز یک کارمند ندارد (مهندس ریاحی- وظایف را قسمت دیگری انجام می‌داده) اگر وظایف را قسمت دیگری انجام می‌داده واگذاری وظایف انقلاب اداری به سازمان امور استخدامی از نظر حزب اکثریت چه بوده است؟ اگر او وظیفه دار انجام انقلاب اداری بوده چرا هنوز یک ارگانیسم کوچکی برایش به‌وجود نیاورده‌اید و بعد عرض خواهم کرد چرا اینطور است دلیل این است که مقاصد و هدفها در نظر گرفته نشده است از انقلاب اداری سخن گفته می‌شود، همه سخن می‌گویند، از انقلاب تاریخی و اجتماعی ایران سخن گفته می‌شود ولی مسئله این است که باید واقعاً این اصول انقلابی درک بشود مسئولیتهای انقلابی احساس بشود انقلاب اداری احساس بشود من یک بار دیگر عرض کردم اگر حزب اکثریت که خود را حزب پاسدار انقلاب می‌داند (صحیح است) به این وظایف توجه می‌کرد و انقلاب اداری را تحقق بخشیده بود ضرورتی احساس نمی‌شد که فرمان انقلاب اداری از سوی رهبری مملکت داده بشود (صحیح است) شما که حکومت داشتید و اکثریت داشتید (چند نفر از نمایندگان- و داریم) و دارید اما متأسفانه چون این موارد و وظایف بررسی نشده چون این موارد به صورت یک برنامه‌های مشخص حزبی درنیامده یا لااقل این برنامه‌های به سازمانهای اداری که امروز بر حزب اکثریت اتکاء دارد توجیه نشده است. هنوز در بسیاری از موارد که وظیفه حزب اکثریت هست ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم، من این نکته را توضیح می‌دهم و بارها عرض کردم انقلاب اجتماعی ایران را باید به مراحل خاص تقسیم کنیم، یک مرحله از انقلاب هست که در سطح رهبری انقلاب است، در سطح فرماندهی شاهنشاهی ایران است تمام پیروزیهای انقلاب آن اقداماتی است که در سطح رهبری انقلاب و سطح رهبری شاهنشاهی ایران بوده (صحیح است) (ایلخانی پور- تمام ملت ایران اذعان دارند) ولی آنجا که وظایف منتقل می‌شود به حزب اکثریت آنجایی که وظایف منتقل می‌شود به سازمانهای اجرا کننده انقلاب متأسفانه اصول انقلاب اجتماعی ایران نتواسته آنطور که باید و شاید اجرا بشود (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است) (بانو جهانبانی- اشتباه می‌کنید) اشتباه نمی‌کنم خانم، هر یک از افراد حزب اکثریت را من می‌دانم که در اعماق قلبشان یک چنین داوری و بررسی دارند (عباس میرزائی- سال دیگر قطب دین حیدر می‌شود) اینطور هست برای اینکه هنوز آنچه مسلم است انقلاب اداری تحقق پیدا نکرده، اینطور هست برای اینکه بسیاری از سازمانهای اداری حتی وظایف ابتدائی و قانونی خودشان را انجام نداده‌اند، اینطور هست برای اینکه متأسفانه در گزارش پیشرفتهای یک ساله با موردی روبرو می‌شویم که یک گزارش وزارتخانه‌ای می‌دهد که من این کارها را انجام داده‌ام و عیناً همان گزارش را یک سازمان انتفاعی مربوط به آن وزارتخانه می‌دهد که من آن کارها را انجام داده‌ام، اینطور هست برای اینکه مسائل آموزشی مسائل برنامه‌های عمران روستائی ما واقعاً آنگونه که باید و شاید و منطبق با اصول انقلاب باشد گسترش لازم را پیدا نکرده این بررسی‌ها را همکاران گرامی صرفاً ضرورت ندارد که من از نظر عضو گروه اقلیت بیان کنم به هر حال در این تردید نیست که ما همه معتقد به این هستیم که جامعه ما نیرومندی لازم را پیدا کند واقعاً اصول انقلاب در دورترین و ژرف ترین شئون اجتماعی و اداری ما رسوخ بکند همه معتقد هستیم که یک جامعه منضبط، متحرک و خروشان و پر کوشش و آماده برای زندگی بزرگ داشته باشیم، در این تردیدی نیست که وقتی این بیان اعتقاد همه ما بود پس باید ما ببینیم آن مواردی که تعلل شده است با آن مواردی که اصول به طور دقیق مورد عنایت قرار گرفته کدام هست به هر حال با این ضوابطی که عرض کردم بودجه و منضمات بودجه بررسی می‌شود و من واقعاً باز سپاسگزاری می‌کنم از اینکه چنین منضماتی برای بودجه در نظر گرفته شده است، به هر حال از نظر بودجه نویسی این روش درستی است که ما امروز در برابر گزارش یک ساله گذشته دولت حزبی قرار گرفتیم و از نظر سال آینده بتوانیم که بدانیم چه روشی خواهد بود چون درست نحوه تنظیم بودجه همانطور که عرض کردم با جزئی افزایش و کاهش اقلام در همان استخوان بندی و چهارچوبی است که سال گذشته داده شده بود پس معلوم است که ما به هرحال بودجه سال گذشته را مشخص برنامه یک ساله دولت حزبی می‌شناسیم و این گزارش پیشرفتهای یک ساله را گزارشی از کوششها و فعالیت‌هایی که حزب اکثریت معتقد است دولت حزبی او انجام داده است بشناسیم، بنابراین سال آینده هم بر این اساس خواهد بود، پس ما می‌توانیم که روش حزب برنامه‌های حزب اکثریت را سال آینده همین مجموعه‌ای که هست بدانیم بنابراین بحث و بررسی را ادامه می‌دهیم در مورد لایحه بودجه و ماده واحده و تبصره‌ها سخنهایی است که برادر ارجمندم سرور دکتر عاملی بیان خواهند کرد، همانطور که عرض کردم مهمترین منضمه یا پیوستی که برای بودجه سال ۴۸ هست به نظر من این گزارش پیشرفتهای یک ساله گذشته است که در این گزارش فعالیت‌هایی را که سازمانهای مختلف اداری انجام داده‌اند منعکس کرده‌اند و در نتیجه فعالیت‌هایی را که حزب اکثریت معتقد است در زمینه‌های مختلف یک فعالیتهای دقیق و یک پیشرفتهای مشخص منطبق بر اصول انقلاب بوده است در این مجموعه می‌باشد و این گزارش اساس بسیار خوبی هست برای مطالعه و بررسی‌هایی که می‌بایست صورت بگیرد البته همانطور که بارها عرض کردم و رویه ما هرگز این نیست که ما تنها از پشت عینک عیب جوئی مسائل را بررسی کنیم ما در آنجا که کارهای شایان ستایش انجام می‌شود واقعاً ستایش می‌کنیم و در آنجا که گامی برداشته می‌شود در سمت اصول انقلاب یا ما چنین اندیشه می‌کنیم که گامی در سمت اصول انقلاب برداشته شده است، ما آن گام را تأیید می‌کنیم (آفرین) و صدائی که برداشته شود در راه گسترش سرود انقلاب ما آن صدا را تقویت می‌کنیم و هم گامی می‌کنیم (عباس میرزائی- ما هم به شما احسنت می‌گوئیم) ولی وقتی ببینیم مواردی هست که اینجا با برنامه‌های انقلابی تطبیق نمی‌کند این موارد را بازگو می‌کنیم (روستا- مواردی یافت نمی‌شود) ممکن است ما این کار مشکل را به آسانی انجام داده باشیم در این گزارش مقدمه کوتاهی است که جناب آقای نخست وزیر مرقوم فرموده است. در این مقدمه به دو قسمت اساسی اشاره شده در یک قسمت کاملاً من با نظر ایشان هماهنگ هستم و در یک قسمت خیر، در یک قسمت چنین می‌نویسند: «از نظر خارجی ادامه سیاست مستقل ملی جلب اعتماد و احترام جهانیان به ما می‌باشد» من فکر می‌کنم همه نمایندگان محترم و به طور قطع همه ملت ایران به این مسئله از اعماق دل باور دارند و اتفاقاً یک مسأله اساسی همین موضوع است که هیچگاه نشده است در طی ۲۰۰ سال اخیر که ملت ما در پهنه سیاست جهانی از چنین موقعیت ممتاز و پر از سرفرازی برخوردار شده باشد (صحیح است) هیچ وقت نشده است که ما از چنین موقعیت ممتاز برای اجرای برنامه‌های وسیع ملی خود برخوردار باشیم اما این پیروزی پیروزی کیست؟ این پیروزی، پیروزی رهبر انقلاب است (صحیح است) این پیروزی، پیروزی آن فرمانده دلیری است که در ششم بهمن ۴۱ علیرغم مقاومت دستگاههای حاکمه، علیرغم مقاومت فئودالیسم در هر لباس برای شکستن زنجیرهای بردگی قیام کرد (دکتر بهبهانی- افتخار نگاهداری آنها با حزب ایران نوین است) این پیروزی آن پیروزی است، این پیروزی فرمانده دلیری است که واقعاً بار دیگر رسالت شاهنشاهی ایران را در پهنه جهان احساس کرد، آن وظیفه بزرگ تاریخی را درک کرد و این وظیفه بزرگ و رسالت بزرگ تاریخی را به صورت اعلام اصل سیاست مستقل ملی به پهنه سیاست جهانی کشانید این پیروزی بزرگ تنها پیروزی ملت ایران نیست پیروزی جهان ضد استعمار است (صحیح است) پیروزی همه ملتهایی است که آزادگی می‌خواهند، پیروزی ملتهایی است که نمی‌خواهند شانه‌های آنها زیر تازیانه استعمار باشد (صحیح است) (عباس میرزائی- پاسداری هم با حزب ایران نوین است) خوب این پیروزی برای ما موقعیت ممتازی پیش آورده، از جهات مختلف موقعیت ممتاز به‌وجود آورده، ما کی امنیت این چنین داشتیم، کی با چنین تدبیرهایی به این میزان از اعماق سرزمین خود درآمدهای ملی را بیرون می‌کشیدیم و آن را پایه و متکای برنامه‌های خود می‌کردیم؟ من می‌خواهم ببینم دیگر برای دولت حزبی، برای حزب اکثریت چه امکاناتی بهتر از این ممکن بود به وجود بیاید؟ (پوربابائی- رشد ۱۲%) چه امکاناتی بهتر است که به‌وجود بیاید؟ (پوربابائی- همه امکانات) موقعیت جهانی بی‌مانند، امنیت بی‌مانند (صحیح است) درآمد مملکت بی مانند (صحیح است) امکاناتی که حزب اکثریت در اختیار دارد بی‌مانند، پس چرا سازمانهای اداری وظایفی را که مربوط است به حزب اکثریت با آن سرعت لازم به سوی هدفهای انقلاب نمی‌برد چرا؟ (دکتر بهبهانی- نسبت به گذشته‌ها بی‌مانند است) در چه سطحی؟ در سطح فرماندهی انقلاب بی‌مانند ولی در سطح مسئولیتهای حزب اکثریت خیر (یک نفر از نمایندگان- اشتباه می‌کنید) بحث و بررسی ما برای همین است (دکتر بهبهانی- یک مورد همانند هم نشان بدهید) مورد همانند برای چه جناب دکتر آن را شما تشریف بیاورید بیان کنید گاه در بعضی موارد بوده است که ما کوششهای حزب اکثریت را هم تأیید کرده‌ایم و من به خاطرم هست که در موقعی که حزب اکثریت سمیناران اداری را برگزار کرد و آرمان انقلاب اداری در جلسات حزب اکثریت مطرح شد حتی پشت همین میز من آمدم و به شدت تأیید کردم. واقعاً ما از اعماق دل می‌خواستیم که شما در کوششهایتان در راه انقلاب به راستی موفق باشید در تمام زمینه‌ها، برای اینکه این موفقیت‌ها برای جامعه ما است برای ملت ما است (دکتر بهبهانی- و در این راه موفق شدیم) (دکتر طالع- متأسفانه موفق نشدید) این دگمانیسم و خودخواهی برای هیچ یک از ما وجود ندارد اگر آن وظایف و رسالتهایی را که حزب اکثریت دارد اگر واقعاً در آن وظایف و رسالت‌ها موفق بشود یعنی چه؟ یعنی انقلاب دقیقاً اجرا شده است کدام ایرانی است که نخواهد؟ کدام ایرانی است که از دل و جان نخواهد؟ پس اگر اینجا بررسی می‌کنیم، توضیح می‌دهیم برای اینکه واقعاً احساس می‌کنیم که وظایف شما پیروزیهای شما، پیروزیهای برنامه‌های انقلابی خواهد بود از این دریچه بررسی بفرمائید که اگر ما مسائلی را توضیح می‌دهیم واقعاً نه من باب این است که چون گفتند حزب اکثریت و در گروه پارلمانی پان ایرانیست ۵ نفر هست و به اصطلاح اقلیت است این مسائل را بیان می‌کنم در همان ابتدا عرض کردم به آن معنی از نظر ما اکثریت و اقلیت وجود ندارد در آن موقع که ببینیم گام درست برداشته می‌شود، کوشش درست انجام می‌گیرد، کوشش اکثریت را تأیید می‌کنیم در آن مورد که اگر گامی درست نباشد همگام با برنامه‌های انقلابی اگر خدای نکرده از طرف یکی از گروههای اقلیت باشد با همان هم مبارزه می‌کنیم پس این وظایف متأسفانه در آنجائی که منتقل شده است به سطح وظایف و مسئولیت‌هایی که حزب اکثریت بر عهده دارد در بسیاری از موارد نتوانسته آنطور که سنت انقلابی ایجاب می‌کند انجام بشود من در موارد متعدد که سخنان جناب آقای نخست وزیر را وقتی می‌خواندم یا می‌خوانم یک تکیه کلامی می‌بینم و آن این است که ما دیگر فرصت نداریم، وقت تنگ است، به آهستگی نمی‌توانیم حرکت کنیم، راههای طولانی را باید طی کنیم که دیگران در زمانهای طولانی طی کردند، برنامه‌های بزرگی را باید اجرا کنیم که دیگران طی زمان طولانی اجرا کردند. خوشوقتم از اینکه آقای خسروانی در جلسه حضور دارند. اکنون می‌خواهم پشت میز حزبی مسائل را بررسی کنم نه یکی در پشت میز نمایندگی و دیگری پشت میز وزارت. اولاً بنده در مورد فعالیتهای حزبی ایشان و فعالیت‌هایی که در حزب و برای حزب اکثریت می‌کند من تا آنجائی که دیدم واقعاً ایشان را فرد کوشنده و صدیقی از این نظر تشخیص دادم (صحیح است) ولی یک مسئله هست و واقعاً اینطور است که می‌بینم به یک مبارزات حزبی علاقه و اعتقاد دارند به همین دلیل است می‌خواهم تذکر بدهم وظایف جنابعالی آقای خسروانی بسیار سنگین است شما در مقام و در صندلی دبیر کل حزب ایران نوین وظیفه‌تان از جناب آقای نخست وزیر بسیار سنگین‌تر است (معزی- با یک شانه اهنین تمام وظایف را تحمل می‌کنند) متأسفم که بررسی‌هایی که من کردم به این نتیجه رسیدم که در این یکسال گذشته حزب اکثریت حزبی که جنابعالی دبیر کلش هستید و به کار حزبی‌تان هم علاقه بسیار هم دارید نتوانسته است در این سنگر تاریخی وظایف خودش را دقیق و خوب انجام بدهد (همهمه نمایندگان) (عباس میرزایی- اینجا را برادر، عوضی می فرمائید) آقای عباس میرزایی اینها لحظات مغتنمی است یک نوع تحول در وضع زندگی و اجتماع ما هست که با رهبری‌های خردمندانه رهبر انقلاب اجتماعی در تاریخ مشروطیت ایران فرصتی پیش آمده است که وقتی بودجه دولت مطرح می‌شده چند مباحث و مسائلی در مورد بررسی‌های برنامه‌های احزاب عنوان بشود این فرصت مغتنم و این بحث‌های اساسی را درست نیست که از حد خود پایین بیاوریم.
دکتر خزائلی- می‌شود حرارت را از آتش گرفت وقتی کوشش دولت را قبول دارید وقتی اجرای نظریات رهبر عالیقدر را هم به وسیله این حزب قبول دارید نتیجه خود به خود واضح است.
پزشکپور- بنابراین اینها مسئولیت‌هایی است که متوجه حزب هست اصولاً به عقیده من این دفتر باید بسته بشود که ما بگوئیم مسئولیتهای سازمانهای اداری و سازمانهایی که وظایفشان را انجام ندادند، دقیقاً عمل نکردند، یا هر نوع تسامحی داشتند، از مسئولیت حزب جداست، این درست نیست. امروز حزب ایران نوین حکومت دارد، اکثریت در مجلس دارد. در هر گوشه نابسامانی باشد مسئول حزب ایران نوین است (صحیح است) حزبی است که این موقعیت را دارد (مصطفوی- اگر نابسامانی وجود داشته باشد) (دکتر فریور- شهردای‌های ایران نوین نمونه‌اش است) نمی دانم عقیده دارید که هیچ نیست بنابراین من به عنوان یک عضو گروه ۵ نفری نسبت به تمام برنامه‌های سازمانهای اداری نسبت به تمام امور مربوط به شئون اداری و اجتماعی، حزبی را مسئول می‌شناسم که این حزب موقعیت لازم را برای اداره امور اجتماعی و اداری به عهده دارد اگر این وظایف در هر مرحله‌ای به خوبی انجام شد مسلماً این افتخار با حزب ایران نوین هست (دکتر بهبهانی- و دولت) عرض کردم دولت حزبی است اگر در مواردی این وظایف انجام نشد آن وقت مسئول حزب اکثریت است. حال وارد بحث و بررسی درباره اصول این گزارش می‌شویم که ببینیم این قسمتهای مختلف در عصر انقلاب وظایف خود را اجرا کرده‌اند؟ ما متأسفانه میراث غفلت و تعلل چند نسل گذشته را با خود داریم ولی به این دلیل نمی‌توانیم به سرنوشت نسل‌های آینده فکر نکنیم، به این دلیل نمی‌توانیم وظایف بزرگ را ندیده بگیریم پس واقعاً یک کار انقلابی لازم است واقعاً ایجاد یک نظم انقلابی ضرورت دارد، واقعاً باید تمام باروری‌های لازم، نیرومندی لازم، قدرت لازم را به ملت ایران ببخشیم. آقایان شما بزرگترین مسئولیت را به عهده دارید حزب اکثریت بزرگترین مسئولیت را به عهده دارد در اینجا گذرگاه تاریخ (خانم دکتر دولتشاهی- متوجه است و به خوبی احساس می‌کند) من این مسائلی را که عرض می‌کنم فقط به عنوان یک عضو گروه پارلمانی پان ایرانیست نیست، به عنوان یک ایرانی است که واقعاً می‌خواهد مثل هر ایرانی دیگر وطنش آباد ملتش هرچه نیرومندتر سرزمینش هر چه بارورتر و برای مقابله با آینده مجهزتر باشد (صحیح است) این مسائل به این کیفیت حل نمی‌شود که هنوز یک سال و چند ماه از تاریخ تشکیل کنگره انقلاب اداری می‌گذرد و در طول یک سال و چند ماه برای سازمانی که مسئول اجرای انقلاب اداری کرده‌اید، تازه در بودجه سال ۴۸ در شرح اجرای برنامه‌های دولتی فعالیتهای دولتی ۲۹ کارمند برای آن قسمت در نظر گرفته شده که آن هم تشکیل نشده البته آقای دکتر کاظم‌زاده آمدند اینجا در قبال پرسشی که یکی از همکاران عضو فراکسیون حزب مردم کرده بودند درباره انقلاب اداری توضیحاتی که ایشان دادند چنین بود که اصول انقلاب اداری از همان ابتدا در جریان بوده است.
(فرهادپور- چند آیه هم خواندند)
این طرز فکر درست نیست این طرز فکر سبب می‌شود که ما مسئولیتها را نشناسیم موقعیتها را نشناسیم و اقدامات لازم و قاطع را انجام ندهیم و تحول لازم را آنطور که باید و شاید به وجود نیاوریم اما آن قسمت دیگر از مقدمه‌ای که آقای نخست وزیر در ابتدای این گزارش یک ساله مرقوم داشته‌اند که به آن قسمت موافق نیستیم از ته قلب موافق نیستم یعنی بنابر یک استنباط‌های قلبی یک محسوسات عینی یک دلایل غیر قابل تردید، بنابر دلایلی که در خود این گزارش هست و عرض خواهم کرد با این قسمت نمی‌توانم موافق باشم (چند نفر از نمایندگان- صحیح است) و آن این است که مرقوم داشته‌اند از نظر داخلی با بکار بستن روشهای متناسب با اصل اصیل انقلاب اداری وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی برای نیل به هدفهای ملی آماده‌تر و مجهزتر شدند من واقعاً چنین آمادگی چنین تجهیزی از وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی به طور کلی برای نیل به هدفهای ملی نمی‌بینم، سازمانهای اداری به همان وضع دیرین خود هست البته در مواردی تحولاتی صورت گرفته و موقع بررسی عرض خواهم کرد اما این تحولات، آن تحولات انقلابی به مفهوم اساسی خود نیست، آن جامعیت لازم را پیدا نکرده، آن کلیت لازم را ندارد و واقعاً سازمان انقلابی را میان سازمانهایی که هست من آن سازمانهایی می‌شناسم که به راستی مولود انقلاب هستند از جمله سازمان سپاهی دانش است. سازمان سپاهی دانش را وقتی می‌بینید معلوم است که اینها سازمانهای انقلابی هستند خود مسئولین دولت هر یک کم و بیش در محیط کار خودشان برخورد دارند تماس دارند با این سازمانهای انقلابی همچنین با سازمانهای دیرین دستگاهها و این را کاملاً می‌توانند تشخیص بدهند و دیده‌اند که چقدر اختلاف هست بین این دو سازمان و بین سازمانهای انقلابی و آن سازمانهای دیرین. انجام وظایف انقلاب اداری در سازمانها با این تغییرات سطحی و جزئی با رنگ و روغن زدن ممکن نیست برنامه انقلاب اداری باید از بن و ژرفا باشد (صادقی- قلباً مخالفید یا ظاهرا) من نه عنوانی از قلباً کردم و نه از ظاهراً و من دقیقاً این گزارش را که نزدیک ۳۰۰ صفحه است مطالعه کردم هم این گزارش را هم تمام منضمات دیگر بودجه را و متأسفم که باید عرض کنم به دلیل همین گزارش و فصول این گزارش نمی‌توانم این قسمت را قبول داشته باشم و آرزوی ما این بود که این قسمت تحقیق پیدا کرده باشد که سازمانهای اداری ما برای اجرای اصل اصیل انقلاب اداری تجهیز شده باشد ولی متأسفانه نشده است و اینجا عرض می‌کنم همکاران گرامی جناب دبیر کل حزب ایران نوین (عباس میرزائی- احسنت) شما فقط بعضی مواقع خوب می‌شنوید آقای عباس میرزائی (عباس میرزائی- آنهایی را که جنابعالی خوب بفرمائید خوب می‌شنوم) من این جلسه را از این جهت مغتنم می‌شمرم که جناب آقای خسروانی تشریف دارند من از نظر بحث و بررسی خودم حضور ایشان را در اینجا به عنوان وزیر کشور و روی صندلی وزارت کشور فکر نمی‌کنم من بسیار خشنودم که در این جلسه تشریف دارند و به عنوان دبیر کل حزب ایران نوین به عنوان دبیر حزبی که به هرحال، به هر کیفیت که بوده امروز این حزب مسئولیتها و وظایف مهم تاریخی را به عهده دارد (صحیح است) این است که این مسائل و بررسی‌ها را بیان می‌کنم و چه خوب است وقتی درباره وزارت کشور بررسی داریم واقعاً ایشان خودشان را به عنوان دبیر کل حزب بدانند، که هرچند تکدر خاطر پیدا نخواهند کرد، به هرحال در واقع چه جور انجام دادند ببینیم همانطور که عرض کردم در عصری که احتیاج به سرعت، تحرک قاطعیت انقلابی هست این سازمانها به چه کیفیت عمل کردند این گزارش و فصولش به دو قسمت تقسیم شده بعضی از این فصول را من بررسی می‌کنم و بعضی دیگر را سرور دکتر عاملی، خوب می‌رسیم به وزارت کشور و این تذکر را عرض می‌کنم که برای ما این بحث نمی‌تواند مطرح باشد که وزارت کشور یا هر وزارتخانه دیگری سابق توسط کس دیگری اداره می‌شده امروز توسط چه کس دیگری وقتی دولت، دولت حزبی بود به هرحال مسئول است به هرحال حزب پاسخگو است به هرحال چه در مواردی همانطور که عرض کردم درست کار شده چه در مواردی که درست کار نشده حزب است که مسئولیت مستقیم را به عهده دارد.
(مهندس ارفع- صحیح است- حزب مسئولیت را به عهده می‌گیرد دولت هم به عهده می‌گیرد)
در مورد وزارت کشور من فکر نمی‌کنم تذکر به این مطلب ضرورت داشته باشد که نقش حساس وزارت کشور به خصوص در یک عصر انقلابی چیست؟ وزارت کشور وزارتخانه‌ای است که اصول کلی سیاست عمومی اصول کلی سیاستی را که یک ملت و یک حکومت، حکومتی که اینجا عرض می‌کنم مفهومی است که در ورای دولت دارد، و این در استانها و شهرستانها و دورترین نقاط مملکت باید اجرا بکند توده‌های مردم گروههای شهر نشین سازمانهای شهری سازمانهای بخشها و آنچه را که در محدوده داخل هست، وزارت کشور با ارشاد دقیق خود، با تحرک خود، با تجهیز کامل خود، می‌بایست در تمام مملکت پیاده بکند. پس یک چنین وظیفه مهم و اساسی را وزارت کشور به عهده دارد چون تنها وزارتخانه‌ای است که دارای یک معاون سیاسی هم هست خوب این معاون سیاسی یعنی چه؟ معاون سیاسی به این خاطر هست که در واقع اصول سیاست کلی مملکت، اصول و مقرراتی را که مملکت در آن قرار دارد در تمامی و در سطح مملکتی پیاده کند و به حساسیت‌ها و موقعیت‌های خاصی که مملکت، قشرهای مختلف اجتماع و منافع مختلف مملکت دارد و با توجه به آن اصول و با توجه به آن موقعیت خاص عنایت لازم را داشته باشد پس در واقع در یک چنین شرایطی که وزارت کشور از دستگاههای مهم اجرای اصول انقلاب شاه و مردم در سطح وسیع روستاها، استانها و بخشها می‌تواند باشد و یک چنین وظایفی هم البته در قانون برای وزارت کشور پیش‌بینی شده است و سازمان وزارت کشور منطبق بر این وظایف به وجود آمده، البته ضرورتی که بر آن همکاران گرامی آگاه هستند من گزارش کار مربوط به وزارت کشور را که مطالعه کردم در صفحه ۱ این مجموعه هست واقعاً متأثر شدم دیدم این وزارتخانه بسیار مهم و حساس به این وظایف مهم و اساسی خودش در عصر انقلاب توجه نداشته و عمل نکرده چرا عمل نکرده؟ به دلیل همین گزارشی که اینجا هست این گزارش از چند قسمت تشکیل شده یک قسمت گزارش امور اجتماعی وزارت کشور است مهمترین قسمت گزارش امور اجتماعی وزارت کشور مربوط به انتخابات انجمن‌های شهر است انتخاباتی که به آن کیفیت انجام شد انتخاباتی که حداقل به آن صورتی بود که آقای دبیر کل حزب ایران نوین و وزیر کشور کنونی معتقد شدند و معتقد هستند که به هر حال آن ضوابط و مقرراتی که بر اساس آن انتخابات انجمن‌های شهر صورت گرفت احتیاج به اصلاح زیاد داشت ولی یک نکته را من باید اضافه کنم به خصوص که حالا ایشان در وزارت کشور تشریف دارند. در وزارت کار بودند ما به هرحال فریادهایی داشتیم حالا که در وزارت کشور تشریف دارند، امیدواریم که چنین نباشد نکته‌ای که به هرحال گناه آن نابسامانیها را چندان نباید به عهده مقررات و قوانین وقت گذاشت و دستگاههای مجری قانون و متأسفم عرض کنم در بسیاری از موارد دستگاههای وابسته به حزب اکثریت که چنین فکر می‌کردند که به هرحال یک نوع سیستم واحد حزبی در این مملکت هست در اتخاذ آن وضع آگاهانه یا ناآگاهانه تأثیر داشته. همانطور که می‌دانید رهبر ملت ما تصریح فرمودند بر اینکه استقرار سیستم واحد حزبی، نمی‌تواند هماهنگ با اصول انقلاب اجتماعی ما باشد، آنچنان نابسامانی ایجاد خواهد کرد که مضر برای برنامه‌های اجتماعی خواهد بود. این مسئله سیستم یک حزبی، گاه ممکن است، و غالباً اینطور شد، در عمل اعمال و اجرا بشود وقتی که عملاً طوری باشد که در بسیاری از وزارتخانه‌ها به دست گرفتن پست‌های حساس منوط به این باشد که کسی عضو حزب اکثریت باشد این یعنی اجرای اصل سیستم یک حزبی در آن دستگاه است (معزی- اینطور نیست تا آنجائی که ممکن است بی طرفی اعمال می‌شود) وقتی قرار باشد ترقی در امور اداری منوط بر این باشد که جامه حزب اکثریت را به تن کنند، این یعنی اجرای اصل سیاست یک حزبی (یکی از نمایندگان- چنین نیست) (دکتر حکیم شوشتری- آقای پزشکپور اگر اینطور بود خود شما وکیل نبودید به دلیل اینکه اقلیت هستید) من بحث سازمانهای اداری و اجرائی را داشتم آقای دکتر، متأسفانه در بسیاری از موارد اینطور هست علی ایحال این طرز کار و روش سبب شد که در انتخابات انجمن‌های شهر که یک فرصت بسیار مناسبی بود آنطور که باید و شاید برای یک پرورش و تمرین کار وسیع و همگانی استفاده لازم صورت نگیرد من امیدوارم جناب خسروانی در مقام دبیر کل حزب ایران نوین و دبیر کل حزب اکثریت حزبی که دولت را دارد به این مسئله اساسی توجه کنید و واقعاً تعصبات و بعضی ملاحظات حزبی را از محیط سازمانهای اداری و کار دستگاههای اداری دور کنید. یکی از اصول قطعی برای تحقق انقلاب اداری این است که دستگاههای اداری، سازمانهای اداری، مسئولین اداری در آنجا که مربوط به وظایف اداری‌شان می‌شود واقعاً بر کرسی بی‌طرفی بنشینند این مسئله سبب می‌شود تا حد زیادی تبعیضات از بین برود و تا حد زیادی شایستگی فردی جانشین برخی ملاحظات برای احراز یک موقعیت گردد. و این مسئله سبب می‌شود که واقعاً یک مبارزه حزبی ریشه بگیرد این چه فایده دارد که کسی به خاطر اینکه در یک موقعیت خاص قرار بگیرد، در یک جایگاه اداری قرار بگیرد به یک حزبی روی کند واقعا از اعماق دل من آرزوی این را دارم که حزب اکثریت امروز حزبی باشد که اگر زمانی اکثریت نبود بتواند مبارزه را دنبال کند برای چه؟ برای اینکه این نشانه این است که جامعه ما آن تکامل و رشد اجتماعی را در مبارزه حزبی پیدا نکرده (معزی- جناب پزشکپور حزب ایران نوین حزب کشاورزان، کارگران، اصناف و روشنفکران است) پس همه آنجا هستند تا این طرز فکر هست عملاً سلیقه سیستم یک حزبی را اعمال خواهند کرد، آقای معزی (معزی- من عرض کردم طبقه‌ای که مانده‌اند اقلیت هستند یدالله مع الجماعه) از جمله موارد دیگری که در گزارش کارهای اجتماعی وزارت کشور قید شده است اگر وزارت کشور به این همه کارهایی که داشته است قناعت می‌کرد آن طرحی را که نمایندگان مجلسین تنظیم کرده و قانون شده این را هم جزو کارهای خودش نمی‌نوشت بهتر بود آن طرح تهیه بیمه اجباری دارندگان وسائط نقلیه در مقابل شخص ثالث که این طرح را نمایندگان مجلس تهیه کرده بودند و آقای دکتر وحیدنیا کوشش زیادی در مورد تنظیم این طرح نمودند (عباس میرزائی- عضو حزب ایران نوین هستند) من نمی‌دانستم که مجلس شورای ملی از نظر آقای عباس میرزائی وزارت کشور است این مطلبی بود که الان متوجه شدم علی ایحال پاسخ‌ها خیلی منطقی است خیلی متشکرم (عباس میرزائی- فرمایشات شما هم خیلی منطقی است متشکرم) اما مسئله دیگر در فصل دیگری به عنوان بند ب عمران بنادر و جزایر جنوب استان ساحلی است جنابعالی هم مثل اینکه مطالعه فرموده‌اید چون دیدم آن غمی را که من احساس کرده‌ام شما هم پیدا کرده‌اید (اشاره به آقای وزیر کشور) واقع جای تأسف است این قسمت را نمی‌خوانم، خواهش می‌کنم همکاران گرامی دوستان محترم مطالعه کنند، بند ب منطقه‌ای که حساسیتش، اهمیتش و ارتباطش با تمام مسائل ملی و مملکتی ما به آن حد از وضوح است که هر کس می‌داند باید بیشترین امکانات مملکتی، امکانات مالی، برنامه‌های مالی و عمرانی در آن منطقه اجرا بشود و وزارت کشور وظیفه‌دار اجرای اصول سیاست ملی است و وزارت کشور البته وظیفه دار بررسی نسبت به اصول سیاست ملی ما در برون مرزها نیست ولی وزارت کشور اصول سیاست ملی ما را در منطقه خلیج فارس می‌شناسد یعنی باید بشناسد و این اصول را در آن منطقه پیاده و اجرا کند و آن مناطق را باید تبدیل کند به کانون‌های پرخروش برنامه‌های عمرانی وسیع بیشتری و سرعت و تحرک انقلابی باید در چنین مناطقی واقعاً دیده شود من واقعاً دریغم می‌آید که در مجلس شورای ملی این قسمت از گزارش را قرائت می‌کنم (فرهادپور- اقدامات ذی قیمتی شده است) این است که من می‌گویم که حزب اکثریت حزبی که به هر حال مسئولیت دارد در اینگونه امور نمی‌تواند سلب مسئولیت کند (صحیح است) نمی‌تواند بگوید به من چه ارتباطی داشته، یا فلان کس متصدی بوده، به من چه ارتباطی داشته، این حزب باید پاسخگو باشد این حزب باید برنامه‌ها را اجرا بکند حزب پاسدار انقلاب و وزارت کشور این حزب باید برنامه‌های عمرانی آن در خلیج فارس و بنادر این باشد که اینجا ذکر شده؟
(دکتر صدر- بخوانید سرور پزشکپور)
به قسمتهای دیگر می‌رسیم سایر خدمات شما را به خدا آنچه را که اینجا ذکر شده می‌تواند برنامه یک وزارت کشور منظم انقلابی و دوران انقلابی باشد؛ انجام مقدمات امر نصب دستگاه سرعت سنج به کلیه اتوبوسها نمره ۱۳، تشکیل کلاس‌های کوتاه مدت و تعلیم ۶ نفر از باغبانان شهرداری کشور، غم‌انگیز است (دکتر صدر- ننگ است) غم‌انگیز است برنامه وزارت کشور در عصر انقلاب مطرح می‌شود کلاس‌های کوتاه مدت تشکیل شده که ۶ باغبان شهرداری تربیت بکند ما با این تحرک می‌خواهیم جلو برویم وقتی که عرض کردم مواردی هست که من از روی این گزارش دیدم که سازمانهای ادراری غالباً با تحرک انقلابی و قاطعیت انقلابی هم‌آهنگی ندارند علتش این بود و مواردی از این قبیل. اگر قرار باشد این پیشرفتها یک ساله باشد و این بودجه‌ها برای این برنامه‌ها باشد. شما را به خدا گواهی بدهید که آیا اصول انقلاب در سطح سازمانهای اداری اجرا خواهد شد؟ و ما باز باید یک سال دیگر شاهد این مسائل باشیم که وزارت کشور بنشیند کلاس تعلیمات مقدماتی تشکیل بدهد که شش نفر باغبان شهرداری تربیت کند (دکتر خزائلی- چقدر بودجه صرف کرده؟) (فرهادپور- پیش بینی سال آینده بهتر از این نیست) مسائلی را من عرض کردم قسمتهای دیگر را مطالعه بفرمایید تمام این مطالب ۱۷ رقمی که ذکر شده، حقاً و قلباً باور کنید از روی صداقت محض می‌گویم، هیچ یک از این موارد را از آن برنامه‌هایی نمی‌دانم که وزارت کشور انقلابی باید انجام داده باشد آخر فرق می‌کند ۱۷ رقم ملاحظه کنید به هرحال این ترتیبی نیست که بتواند رفع مسئولیت بزرگی را که متوجه حزب اکثریت، مسئولیت بزرگی که متو جه گروه پارلمانی حزب ایران نوین، متوجه دبیر کل حزب ایران نوین است رفع کند به این جهات است آن وقت می‌رسم به یکی دیگر از مواد این لایحه و آن خرید ۴۹% سهام شرکت واحد اتوبوسرانی است در واقع مسئول این نابسامانی در شرکت واحد اتوبوسرانی به طور کلی چه دستگاهی می‌تواند باشد جز وزارت مشور که آن وقت این لایحه را آورد، پاسخگوی این نابسامانی چه کسی می‌تواند باشد؟ پس نظارت‌های حزب اکثریت و حاکم کجا بود، به چه مناسبت می‌بایست چنین حوادثی رخ بدهد، به چه مناسبت می‌بایست وضعی پیش آید که مبالغی هنگفت از بودجه عمومی، از مالیاتی که مردم می‌دهند برای جبران این نابسامانی ها مصروف شود؟ از نظر نظم حزبی، حکومت حزبی حزب اکثریت مسئولیت حزبی دارد عرض می‌کنم مسئولیت حزبی، مسئولیت به نحو دیگری خیر، مسئولیت حزبی دارد این حزب باید آنچنان بیدار باشد آنچنان دستگاههای خودش را تنظیم کند آنچنان نظامات خودش را در همه دستگاهها اعمال کند که چنین ناروائی ها نتواند به وجود بیاید و حتی اینجا ما مدام سخن می‌گوییم که چرا نظم مالی را از بین بردند چرا هر تشکیلاتی برای خودش با یک روشی کار می‌کند چرا اصول کلی مالی و اصول کلی استخدامی بر همه سازمانها نظارت نمی‌کند هرکدام از آقایان تشریف آوردند اینجا به یک کیفیت استدلال کردند، دفاع کردند نتیجه آن چی است؟ نتیجه این نظم خاص مالی و اداری است که در بسیاری از سازمانهای ارگان حکومت به‌وجود آمده، سازمانهایی در دوران حکومت حزب ایران نوین به وجود آمد، تبدیل سازمانهای اداری به سازمانهای انتفاعی، تبدیل سازمانهای اداری به شرکت‌های سهامی بازرگانی دولتی را عرض خواهم کرد که در همین بودجه چه نمونه‌هایی از این سازمانها هست متأسفانه این نظم را حزب اکثریت پایه‌گذاری کرد.
(مصطفوی- دولت و حزب ایران نوین دزد را گرفته و تحویل دادگاه داده است)
(فرهادپور- ۷۲ میلیون تومان باج را هم می‌دهد)
فرمودند ۷۲ میلیون تومان از بودجه عمومی داده شده برای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران برای شهر تهران و من هیچ یادم بیشتر می‌شوند چون با آن استدلالی که آقای معزی کردند نمی‌رود موقعی که لایحه عوارض دروازه‌ای اینجا مطرح بود عرض کردم که حساسیت این مناطق حساسیت خوزستان و خرمشهر این مهمترین بندر ما یا بنادر دیگر از این قبیل ایجاب می‌کند که پولی که آنجا وصول می‌شود حداقل یک مقدار بیشتری به آن بدهند لابد همه همکاران گرامی یاد آن استدلالها هستند که گفته شد این عوارض که از کالاهای وارده گرفته می‌شود مال همه مملکت است گفتید تنها مال خرمشهر و خوزستان نیست به چه مناسبت فقط به آن شهر تخصیص داده شود پس من نمی‌فهمم به چه مناسبت ۷۲ میلیون تومان از مالیاتی که همه مردم می‌دهند به شرکت واحد اتوبوسرانی در تهران داده شده علی ایحال من که نتوانستم در آنچه که به نام برنامه پیشرفت کار وزارت کشور در این مجموعه منتشر شده است نشانه‌ها از پیشرفت کار وزارت کشور نشانه‌هایی در پیشرفت اهداف انقلابی ببینیم اگر هست هر یک از همکاران عضو فراکسیون اکثریت تشریف بیاورند و آن موارد پیشرفت را از روی گزارش بیان بفرمایند، تا اگر هست ببینیم. نکته‌ای را که در این بحث می‌خواستم مطرح کنم و جناب خسروانی هم تشریف دارند البته وارد بحث نمی‌شویم که واقعاً واحدهای وزارت کشور استانداریها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، این در قبال فعالیتهای احزاب باید به یک سازمانهای بی‌طرف تبدیل بشوند در این گزارش قسمتی هست مربوط به اداره ثبت احوال یک نکته‌ای که حائز اهمیت است و متأسفانه اداره ثبت احوال که وظیفه‌دار است قانوناً این کار را انجام دهد و توجه نکرده است این است که هنوز بسیار کسانی هستند در مناطق دور افتاده مملکت ما که اینها شناسنامه ندارند و این مسئله مهمی است که باید با نظارت خاص صورت بگیرد و باید این امر انجام بشود گروهی از اینها را خود من در خرمشهر می‌بینم و با همه سعی و کوششی که شده است این کار انجام نگرفته البته یک حسنی هم دارد که اگر شناسنامه بگیرند اعضای حزب ایران نوین چون عده‌ای هستند که عضو حزب ایران نوین هستند و شناسنامه ندارند (خسروی کردستانی- حزب ایران نوین به سیاهی لشکر احتیاجی ندارد) بعضی مسائل را جدی می‌فرمائید و خودتان عقیده دارید که زیاد جدی نیست، البته این نکته را هم تذکر بدهم که با تمام این تفاصیل مبلغ زیادی به بودجه وزارت کشور افزوده شده به هر حال اما گزارشی که از وزارت خارجه منعکس شده بدون هیچگونه مجامله در گزارش وزارت خارجه من اصول و نشانه‌های یک گزارش کامل، گزارش هدایت کننده، گزارشی که واقعاً پوششها و برنامه‌های مختلفی که انجام شده می‌بینیم. در این گزارش ابتدا بحثی کرده است پیرامون سیاست خارجی و روابط بین‌المللی با سازمانهای بین‌المللی که تمامی واقعاً مفاد این قسمت از گزارش به خصوص دلالت بر اجرای پیروزمندانه اصول سیاست مستقل ملی است. من احساس یک نوع بیداری، احساس یک نوع تحرک شایسته را می‌کنم وقتی که می‌بینیم در این قسمتهای گزارش وزارت خارجه به هرحال مسئله خلیج فارس مسائل مربوط به خلیج فارس اقدامات تحقیقی و بررسی‌هایی درباره خلیج فارس جمع‌آوری اسناد و مدارک راجع به مطالعات تاریخی و حقوقی ایران در خلیج فارس، تحقیق و بررسی مسائل مربوط به نفت و فلات قاره و گردآوری نشریات مربوط یک فصول خاصی پیدا کرده (دکتر صدر- برای اینکه وزارتخانه حزبی نیست) و این نشان می‌دهد که بسیاری از آن مسائل که تاکنون در پرده‌های ابهام قرار داشت بسیاری از این حقوق ملی ما که تاکنون تا قبل از این انقلاب شاه و مردم توجه و عنایت لازم نمی‌شد اکنون به صورت مسائل مشخص و مسائل بدیهی درآمده است (روستا- از برکت دولت حزبی است) (دکتر صدر- برای این است که وزارتخانه حزبی نیست) من در این مورد کوششها و پیروزیها را بیشتر مربوط و منوط به رهبر انقلاب اجتماعی ایران می‌دانم (احسنت) متأسفانه به یک نکته‌ای برخورد کردم و آن این است که بعضی از وزارتخانه‌هایی که زیاد روی برنامه حزبی بودن عمل نمی‌کنند در این گزارش دیدم که مثل اینکه کارهایشان چشمگیرتر است، این قسمت یک قسمتی است که صرفاً همانطور که عرض کردم منوط است به رهبری انقلاب و خوشبختانه کادرهای وزارت خارجه کوشش کرده‌اند برای اینکه خود را هماهنگ بکنند، فصول مربوط به مسائل کشورهای آفریقایی- فصول مربوط به کوششهای خلیج فارس و توجهی که به بسیاری از امور شده است به هرحال شایان توجه است (آفرین) (دکتر صدر- ولی نه حزب) در اینجا مسائلی هست که باید عرض بکنم من در فصول این گزارش جلوه و اثر و نشان از این مسائل می‌بینم مثلا وقتی می‌بینم که موردی ذکر شده است همکاری در امور مربوط به پارسیان مقیم هند، کمک به شیعیان لبنان این نشانه این است که خوشبختانه در اثر این تحولات و بر اثر این رستاخیز دگر بار شاهنشاهی ایران چنان شرایطی به وجود آمده که به مسائل حیاتی خود، به منطقه‌ای حیاتی ملت ایران و شاخه‌ها و ریشه‌های نژادی و فرهنگی وابسته به ملت ایران توجه پیدا کردیم بدون اغراق تا قبل اعلام آئین سیاست مستقل ملی جز در مواردی کوتاه سیاست خارجی ما و سیاست ملی ما به آن مفهوم اصیل تاریخی شناخته نمی‌شد ولی اکنون این تحولات به‌وجود آمده این نکته را باید عرض کنم که ما وقتی صحبت از ملت ایران می‌کنیم، وقتی صحبت از سیاست مستقل ملی ایران می‌کنیم بنا به وضع تاریخی نژاد ایرانی بنا به وضع تاریخی ملت ایران، بنا به موقعیت‌های جغرافیایی و سیاسی و تاریخی ملت ایران ما هرگز نمی‌توانیم از متعلقات فرهنگی و اقتصادی و نژادی که با ملت ایران پیوند دارند غافل بمانیم موجودیت ملت ایران دارای یک کلیتی است که این کلیت تنها در این شهرها و استانهای کنونی ما نیست ملت ایران نمی‌تواند فقط از زندگی خود سخن بگوید در حالیکه به مسأله خلیج فارس و به لزوم اعمال حاکمیت شاهنشاهی ایران بر خلیج فارس آن اعتقاد لازم را نداشته باشد (صحیح است) ملت ایران نمی‌تواند درباره کلیت و تمامیت خودش سخن بگوید در حالیکه به زندگی و سرنوشت میلیونها شیعه جهان توجه نداشته باشد اینها وابستگان به موجودیت ملی ما هستند، اینها شاخه‌های فرهنگی وابسته به ملت ما هستند ما نمی‌توانیم نسبت به آن ایرانی نژادانی که برون از مرزها هستند بی‌تفاوت باشیم اینها از اصول سیاست مستقل ملی ماست امروز در سرزمین‌هایی مثل سوریه نسبت به ایرانی نژادها نسبت به کردها نسبت به شیعیان ستمها و ظلمهای جانگدازی روا می‌دارند با نسبت به این مسائل بی‌تفاوت نمی‌توانیم باشیم حداقل با آن کیفیت که بنا به اصول و میثاق‌های بین‌المللی از حقوق انسانها دفاع می‌کنیم، حداقل با آن کیفیت که ما در برخی سرزمینهای آفریقا که زیر بار تعصبات نژادی هستند از مردم آن نقاط دفاع می‌کنیم به عنوان اینکه انسان هستند حقوق انسانی دارند و نباید حقوق انسانی آنها لگدمال بشود ما در منطقه آسیای میانه باید از این انسانهایی که از جهات فرهنگی و نژادی پیوندهایی با ما دارند دفاع کنیم (صحیح است) بی‌گمان نزدیک ۸۰ میلیون شیعه در جهان زندگی می‌کنند همه اینها ایران زمین را قبله آمال خود می‌دانند همه اینها شاهنشاهی ایران را و شاهنشاه ایران را مدافع دیرین خود و به حق خود می‌دانند ما نمی‌توانیم نسبت به این مسائل و نسبت به این موارد دیگر بی تفاوت باشیم زندگی ملت ایران و نژاد ایرانی به خصوص در دهه‌های آینده مبتنی بر این اصول است که ما تا چه میزان می‌توانیم این پیوندها را نگه داریم. ما وقتی صحبت از نژاد ایرانی و ملت ایران می‌کنیم چطور می‌توانیم از موجودیت ملت ایران جهان فرهنگ فارسی را جدا بدانیم و چطور می‌توانیم جهان فرهنگ فارسی را فقط مرتب با این ۲۷ میلیون جمعیتی بدانیم که در اینجا زندگی می‌کنند میلیونها ایرانی نژاد و غیر ایرانی نژاد هستند که اینها در جهان فرهنگ فارسی قرار دارند به طور قطع یکی از اصول سیاست مستقل ملی ما، یکی از اصول حفظ موجودیت ما در آن کلیتی که عرض کردم این است که ما به جهان فرهنگ فارسی، مصالح جهان فرهنگ فارسی توجه کنیم و من یک چنین بارقه‌هایی را در این گزارش می‌بینم و این اصولی را که عرض کردم تنها یک اصولی نیست که مطلقاً یا به طور محض از نظر ارگانهای وظیفه دار اجرای سیاست خارجی مؤثر باشد اینها اصولی است که به طور کلی سمت زندگی ملت ما را مشخص می‌کند، اینها اصولی است که به طور کلی راه همه دستگاهها را روشن می‌کند ما وقتی این اصول را دانستیم می‌دانیم که در این جهان تبلیغات ما باید چگونه باشد وقتی این اصول را دانستیم می‌دانیم که صدای ایران باید چه جور این منطقه را در زیر گفتار راستین و مؤثر خودش بپوشاند. ما وقتی این مطالب را دانستیم می‌دانیم تبلیغات ما در خارج باید به چه سمت معطوف بشود و باید شدیدتر به یک تبلیغات متحرک به یک تبلیغاتی که بتواند پیوند خودش را با همه این شاخه‌هایی که عرض کردم حفظ کند، تبدیل بشود وقتی این اصول را دانستیم می‌توانیم نمای آینده را از حال ببینیم من این نکته را باز عرض می‌کنم که ما برای آینده در این منطقه از جهان و برای حفظ همه میراث‌های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی خود مخاطراتی خواهیم داشت یعنی در دهه‌های ینده هر ملتی که بخواهد زنده باشد و به خصوص در این مناطق بخواهد زنده باشد با مخاطراتی روبرو و مواجه خواهد بود امروز راجع به تقویت نیروی دفاعی صحبت شد همه تأیید کردند و همه خواستار آن بودند که باید این تقویت بیشتر باشد برای چه؟ برای اینکه این آگاهی هست یعنی باید باشد که ما برای حفظ خود با چه مخاطراتی ممکن است روبرو باشیم و باید برای چنین آینده‌ای آماده بود وقتی عرض می‌کنم بودجه باید سمت هدفهای معینی داشته باشد برنامه‌های حزبی که حکومت می‌کند باید سمت و هدفهای مشخصی داشته باشد آن سمت و هدفهای مشخص که از یک نوع آینده نگری برخوردار باشد، آن سمت و هدف معینی که بتواند ده سال، بیست سال، سی سال بعد را مورد بررسی قرار بدهد. یکی از نکاتی که من ضمن بررسی این منضمات به آن برخورد کردم و خوشحال شدم این بود که مثل اینکه پیش بینی شده بود که یک برنامه عمرانی ۲۰ ساله تنظیم بشود و من مثل اینکه به کلمه ۲۰ ساله برخورد کردم این یک قدم است در این راه یعنی برای ۲۰ سال مسائل بررسی می‌شود (نخست وزیر- حداقل) بسیار خوب حداقل، به هر حال اگر در آن حد باشد که برای ۲۰ سال برنامه تنظیم بشود یک قدمی برداشته شده است و ما آن برنامه را بررسی خواهیم کرد ولی واقعاً باید این احساس وجود داشته باشد که ما مسائل ملتمان را مسائلی را که ملت ما برای نیم قرن آینده دارد پیش‌بینی بکنیم و من این طرز فکر را ستایش می‌کنم ولی عرض می‌کنم که آن وقت دستگاههای اجرائی ما با این طرز فکر تطبیق نمی‌کند آن وقت دستگاههای اجرائی جزئی‌ترین مسائل روزمره را واقعاً نتوانستند حل بکنند و آن وقت ما با این وضع نابسامان و غم انگیز آسفالت تهران متوجه می‌شویم به طرز کار سازمانهای دیگر. نکته‌ای را که در اینجا در این گزارش وزارت امور خارجه مورد اشاره قرار گرفته است و من توضیحی را در این زمینه لازم می‌دانم مسائل مربوط به خلیج فارس است و بعد نکته‌ای را که عرض می‌کنم و باز نمودار دیگری از پیروزیهای سیاست مستقل ملی ایران است ادعای صریح و قاطع ملت ایران، ادعا که جز حق طلبی ملت ایران نسبت به مالکیت بی‌چون و چرای ملت ایران در مورد جزائر بحرین است (صحیح است) در این مورد و در مورد و مسائل مربوط به خلیج فارس و مسائل مربوط به بحرین و مسائل مربوط به مناطق دیگر ملت ایران مسائلی که ما در مناطق دور از مرزها داریم سازمانهای مسئول می‌بایست کوشش مجدانه‌ای معمول بکنند مسلماً حاکمیت و مالکیت ملت ایران از آن خواهد گذشت و نه چیزی است که مردم بحرین از آن انصراف پیدا خواهند کرد همانگونه که شاهنشاه اعلام فرمودند در این تردیدی نیست که در یک انتخابات آزاد مردم بحرین آن آرمان دیرین قلبی خودشان را اعلام خواهند کرد که الحاق به ما در وطن و زندگی کردن در زیر درفش آسمانی رنگ شاهنشاهی ایران است اما ما باید آماده باشیم بدیهی است کوشش‌هایی که در زمینه‌هایی صورت می‌گیرد برای این آمادگی است ولی مسئولیت احزاب و سازمانهای کشوری و دیگر سازمانها در این مورد یک مسئولیت قطعی و مشخص است فرزندان ما باید بر این حقوق آگاهی کامل پیدا کنند سرودهای حق‌طلبی باید در مدارس و دانشگاهها طنین افکن بشود این آرمان‌های مشترک بیش از پیش باید ملت ایران را به هم فشرده کند و در یک مبارزه و جهاد بزرگ و کوشش وسیع قرار بدهد، دستگاههای تبلیغاتی به طور کلی اعم از دستگاههای تبلیغاتی مربوط به دولت و روزنامه‌ها وظایف مهم و خطیری را در این مورد به عهده دارند خوشبختانه در این گزارش که به هرحال یک گزارش راهنمایی کننده است نشانه‌هایی از یک چنین آینده‌نگری مشاهده می‌شود روابط ایران با آفریقا از مهمترین مسائلی است که می‌بایست به آن توجه بشود و در این گزارش دیده می‌شود که گامهایی برداشته شده ما گذشته از روابط دیرین گذشته در سده‌های بسیار روابطی که با قاره سیاه داریم امروز در یک رزم مشترک ضد استعماری ما همگامی‌ها و اشتراک مساعی بسیاری می‌توانیم داشته باشیم انقلاب شاه و مردم و رستاخیز ملت ایران همانطور که عرض کردم واقعاً یک رستاخیز آزادی بخش برای منطقه آسیا است در عمق و معنا یک رستاخیز تاریخی ضد استعماری است که تنها یک رسالتهایی را در محدوده ایران ندارد یک رسالتهایی را در پهنه زندگی بشری با خود دارد و اگر در این گستردگی ما مفاهیم انقلاب را نشناسیم اصول انقلاب را نشناسیم مجریان و کوشندگان آگاهی برای اجرای این انقلاب نخواهیم بود به همین دلیل است که از همنا هنگام که انقلاب آغاز شد، اصول انقلاب گسترده‌تر شد و رهبری انقلاب اصول انقلاب را به پهنه مسائل جهانی هدایت کرد این خصوصیتی است که این انقلاب دارد چرا انقلاب اجتماعی ایران تنها انقلابی بود که درفش پیکار جهانی با بیسوادی را به اهتزاز درآورد؟ و چرا رهبر انقلاب اجتماعی ایران طی آن نطق تاریخی دانشگاه هاروارد که یکبار عرض کردم به راستی مثل اینکه در آن نطق همه میراث‌های فرهنگی و اصول آئین انسانی ایرانی جلوه کرد تشکیل لژیون خدمتگزاران بشر را پیشنهاد کردند (صحیح است) این از خصوصیات این انقلاب است چنین خصوصیاتی است که پیوند میان ملت ایران و شاهنشاهی ایران و آفریقای استعمار زده را به یک پیوند نزدیک تبدیل می‌کند. ما می‌توانیم یار و یاور آنها باشیم آنها می‌توانند دوستان خوبی برای ما باشند آنها می‌توانند اطمینان داشته باشند که شاهنشاهی ایران، ملت ایران در روابط اقتصادیش، در روابط فرهنگیش، در روابط سیاسیش هرگز هیچ گونه نظر استعماری نمی‌تواند داشته باشد و ندارد و بدیهی است این همکاری‌ها برای آینده برای اقتصاد رشد کرده صنایع گسترده و توسعه یافته و بالاخره فرهنگ غنی و پر خروش ملت ایران یک زمینه‌های بسیار مناسب و مساعد خواهد بود بدیهی است توجهی که در همین گزارش شده است به خاور دور توجهی است توأم با آگاهی، آینده نگری و واقع‌بینی، بسیاری از مسائل اقتصادی ما بسیاری از بازارهای کانون‌های تولیدکننده ما می‌تواند در خاور دور این مراکز تراکم جمعیت باشد کمااینکه یک چنین روابطی در سده‌های گذشته بوده است و باید پایه‌های هرچه مستحکم‌تری برای دهه‌های آینده فراهم کرد پس در این قسمت توجه به نکاتی که عرض کردم که برخی از آن نکات در گزارش انعکاس‌هایی دارد همانطور که مورد انتظار است سیاست ملت ایران را به یک سیاست متحرک‌تر و قاطع تر که دقیقاً معطوف به اصول انقلاب و رسالت‌های انقلاب خواهد بود معطوف می‌دارد ملاحظه فرمودید اینجا که گزارش گزارشی است که در آن نشانه‌هایی از کوشش است، نشانه‌هایی از توفیق است، نشانه‌هایی از توجه به اصول است چنین گزارشی را ستایش می‌کنیم و روش دولت و سازمانهای مسئول را در این مورد می ستائیم، قسمت دیگر گزارش که من به آن اشاره می‌کنم مربوط است به وزارت اطلاعات اگر به این نکاتی که عرض کردم عنایت فرموده باشید به آن اصول که عرض کردم توجه شده باشد اهمیت و وظیفه بسیار حساس و خطیری که وزارت اطلاعات در مورد اجرا و گسترش و شناساندن اصول سیاست ملی ایران دارد مشخص می‌شود درباره کار وزارت اطلاعات و دستگاههای تبلیغاتی وزارت اطلاعات به کرات در اینجا صحبت شده مطالبی هم گفته شده پاسخ‌هایی هم داده شده در همین گزارش و هم در بودجه در فصل مربوط به وزارت اطلاات نویدهایی هم داده شده ولی به هرحال آنچه که فعلاً هست دستگاههای وزارت اطلاعات، به خصوص دستگاههای مربوط به پخش صدا، دستگاههای مربوط به پخش برنامه‌های تبلیغاتی ما نمی‌توانند بعضی از نظر وسایل مجهز نیستند برای اینکه در این مرحله حساس آن وظایفی را که دارند انجام بـدهند.
(مصطفوی نائینی- خیلی بهتر شده- خیلی تـفاوت کرده)
البته فرق کرده در این تردیدی نیست آقای مصطفوی ولی واقعاً ما نمی‌توانیم تنها به این بسنده کنیم که ببینیم دستگاهها به خصوص دستگاه حساس و مهمی مثل وزارت اطلاعات با وضع سابق چه فرقی کرده، ما باید ببینیم آن دستگاه چه وظیفه حساسی را در این شرایط به عهده دارد (مصطفوی نائینی- جناب آقای پزشکپور برای سال ۴۸ برنامه‌های مفصل تری دارند) بلی عرض کردم می‌بینم ولی به طور کلی می‌خواهم این را عرض کنم که وزارت اطلاعات یک وظیفه کلی و عمومی به عهده دارد و آن وظیفه سیاست ارشاد است وظیفه سیاست ارشاد وظیفه اجرای سیاست حمایت تبلیغاتی است از اصول و هدفهای ملی به چه کیفیت اولاً در چند سطح می‌بایست عمل کنیم اگر ما در نظر بگیریم، بشناسیم، بدانیم، که وزارت اطلاعات یعنی دستگاه تبلیغاتی ما در چه سطحی در چه قشرهای اجتماعی در چه سطح داخلی و خارجی می‌بایست عمل بکند آن وقت وظایف حساس او را می‌شناسیم و او را تجهیز می‌کنیم. دو دستگاه است که بدون چون و چرا به عقیده ما برای ملت ایران ضرورت آن از نان شب بیشتر است یکی دستگاه ارتش، نیروی دفاعی مملکت در پهنه آبها و خشکی‌ها و کوهستان‌ها است و دیگری دستگاه تبلیغاتی است (صحیح است) این دو قسمت، یعنی واقعاً اگر اهمیت و حساسیت موضوع شناخته بشود، آن وقت باید بیشترین امکانات را برای تجهیز این دستگاه به کار برد دستگاه تبلیغاتی مملکت دستگاهی است که باید در این چند سطح عمل بکند یعنی مسئله این نیست که ما بگوئیم با چه امکاناتی می‌توانیم ارتش نیرومند و مجهزی داشته باشیم وقتی مسئله باید بود پس آن وقت باید از نان شب هم شده قطع کرد و آماده شد (صحیح است) دستگاه تبلیغاتی ما در آن سطوح که عرض کردم باید عمل کند یعنی اگر نتواند عمل کند و مجهزش نکنیم که در آن سطوح عمل کند در حقیقت آن وقت ما نتوانسته‌ایم به دفاع از حقوق ملی، به دفاع از اصول انقلاب، به دفاع از نقش ملت ایران در پهنه جهانی برخیزیم. آقایان ما یک حقیقت را فراموش نکنیم و آن این است که اصطلاحی هست در این روزگار و آن اصطلاح جنگ گرم و سرد است من عرض می‌کنم که ما در یک شرایط خاص تاریخی قرار داریم که در یک جنگ شدید سرد هستیم و باید در این جنگ سرد با قدرت گام برداریم این جنگ سرد را کی اداره خواهد کرد؟ کدام دستگاهی است که وظیفه فرماندهی و اداره جنگ سرد را به عهده دارد؟ دستگاه تبلیغات ما است؟ پس با همان کیفیتی که اگر یک کشور نیروهای مجهزی نداشته باشد متناسب با مرزهایش، متناسب با مسائلی که دارد، متناسب با حوادثی که احیاناً برای او پیش خواهد آمد نمی‌تواند با همه اعتقاد و ایمانی هم که دارد در یک جنگ گرم برنده بشود به همان ترتیب هم اگر وسایل لازم و تجهیزات لازم را نداشته باشد نخواهد توانست یک جنگ سرد را با موفقیت اداره کند حال ببینیم این دستگاه در چه سطوحی باید عمل کند یعنی این وظیفه ارشاد و حمایت تبلیغاتی در چه سطوحی می‌بایست باشد. ابتدا ایرانیان، یعنی همه آن کسانی را که درون مرزها هستند این دستگاه باید به کیفیتی مجهز بشود که تمام کسانی را که درون مرزهای کشور ما هستند از نظر تبلیغاتی ارشاد کند وظیفه دارد صدای ایران را، صدای خواسته‌های ما را، صدای تبلیغات ما، صدای تعلیمات ما، صدای فرهنگ فارسی را، صدای موسیقی ایران را، صدای سنت‌های ایرانی را به گوش تمام این کسان برساند در این هیچ تردیدی نیست که این کار به این کیفیت اگر انجام نشود یک منقصت بزرگی است (صحیح است) آن هم در چه شرایطی؟ فرق می‌کند یک وقت یک کشوری هست که در وضع خاص ما نیست یک کشوری است که این موقعیت خاص را ندارد در حالیکه شما با اتومبیل تان از هر جاده‌ای که عبور می‌کنید وقتی که پیچ رادیوتان را باز می‌کنید دهها فرستنده بیگانه به گوش شما می‌رسد این صدا فقط به گوش شما نمی‌رسد این صدا به گوش همان روستائی هم می‌رسد که در دورافتاده‌ترین نقاط مملکت نشسته و پیچ رادیو ترانزیستوریش را باز می‌کند این صدا به گوش آن کارگرها هم می‌رسد که در دورترین مناطق مملکت هستند این صداها برای آنها چه می‌فرستند این صداها برای آنها چه تبلیغاتی را می‌فرستند این صدا برای آنها چه مسائلی را توضیح می‌دهد شما می‌دانید پس نمی‌شود آنها را تنها گذاشت ما نباید به دلایل و جهات و هر کیفیت که باشد بگوئیم که اینها را می‌سپاریم به دست آن تبلیغات پس باید به کیفیتی مجهز بشویم که واقعاً تمام منطقه درون مرزها پوشیده از صدای ایران باشد پوشیده از صدای مربوط به دستگاههای تبلیغاتی وطن خود ما باشد (صحیح است) منطقه دوم هزارها ایرانی نژادان یا ایرانیانی هستند که برون از مرزها زندگی می‌کنند در واحدهای سیاسی دیگر هستند بدیهی است ما به موجودیت آن واحدهای سیاسی احترام می‌گذاریم تردید نیست ولی حق طبیعی آن ایرانی نژادان است که از این دستگاه از این قلب این صدائی را که می‌خواهند بشنوند این حق تمام مردم ساکن خلیج فارس است که صدای مردم ایران را بشنوند این حق تمام مردمی است که با ما پیوندهای نژادی دارند و در تمام آسیای سرتاسری هستند آنها باید صدای ما را بشنوند ملت‌های دیگر این منطقه باید صدای ما را بشنوند تا بدانند ملت ایران شاهنشاهی ایران مثل سده‌های دیگر و هزاره‌های دیگر برای ایفای مسئولیت خودش در این منطقه مبارزه و کوشش را ادامه می‌دهد شما بی‌شک به صورتهای گوناگون به تبلیغات وسیع و متضاد و مخربی که در این منطقه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم برخورد کرده‌اید صدای ما تبلیغات درست و انسانی ما باید این منطقه را بپوشاند اقداماتی در اینجا دیده شده است در بررسی‌ها و مذاکراتی که در دستگاههای مربوطه شد بنا به توجه و وظیفه‌ای که در این مورد خاص ما احساس می‌کنیم عنوان شد پاسخ داده شده که بودجه به حد کافی نیست ولی من ضمن همین بررسی‌هایی که کردم سازمانهایی دیدم که اغلب با چنان سازمانهایی مشابه هستند وظایف یکسانی را انجام می‌دهند ولی در عمل چند سازمان هستند و یا چنان وظیفه چشمگیری را انجام نمی‌دهند و اگر چنین سازمانهایی حذف شود به هیچ کجای کار مملکت برنمی‌خورد مواردش را هم بعد عرض می‌کنم بسیار بهتر است که بودجه یک چنین سازمانهایی برای اجرای یک طرح وسیع و بزرگ تبلیغاتی مصرف شود یک طرح وسیع تبلیغاتی که متکی به مسائل و هدفها و برنامه‌های وسیع ما باشد نامه‌ای داشتم از هم میهنان بحرینی یعنی نامه‌های متعددی، در تمامی این نامه‌های متعدد با بیانی گرم و داغ و شورانگیز نوشته بودند که آرزو دارند که در روی صفحه‌های تلویزیون‌های خودشان برنامه‌هایی را که از دستگاههای فرستنده تلویزیون ایران پخش می‌شود ببینند به این آرزوی به حق آنها باید بتوانید پاسخ بدهید گروههای بسیاری هستند که به خصوص در آسیای میانه هستند و همانطور که عرض کردم اینها از نظر فرهنگی، از نظر عقاید فلسفی، از نظر شاخه‌های فرهنگی اخص به صورت شاخه‌های مذهبی پیوندهایی با ما دارند این پیوندها که همینطور به وجود نیامده من متأسفانه گاهی در برخی نمی‌خواهم بگویم بی‌تفاوتی بلکه حداقل آن توجه لازم را نسبت به این مسائل نمی‌بینم خوب چطور ما به این مسئله فکر نمی‌کنیم که فلان کشور می‌رود به کشور دیگر مبالغ هنگفتی خرج می‌کند برای اینکه چند نفر را با زبان خودش آشنا کند مبالغ هنگفت خرج می‌کند برای اینکه چند کتاب را در فلان کشور منتشر بکند برای اینکه سنت‌های فرهنگی خودش را رواج بدهد برای چه؟ چرا این مسئله برای ما به صورت پرسشی نباشد؟ برای اینکه می‌خواهد ریشه‌های نفوذی پیدا بکند، برای اینکه نسبت به برنامه‌های وسیع فکر می‌کند ولی در این خصوص ما از یک امکانات وسیع برخوردار هستیم که میراث هزاران سال تاریخ ماست ولی آنگونه که باید و شاید به این میراث‌های تاریخی و فرهنگی گاه توجه نمی‌کنیم ما نباید در این مورد غافل باشیم و فکر نکنیم که اینها دور از برنامه‌های اختصاصی دولت است یا دور از برنامه‌های سازمانهای مربوطه یا احزاب یا افراد است این یک موردش را عرض کردم خانمها و آقایانی که به سوریه یا لبنان و تمام این مناطق آسیای میانه تشریف برده باشند و برخورد کرده باشند لابد دریافته‌اند که میلیونها شیعیان که در این مناطق هستند چه پیوند عمیقی بین خودشان و ملت ایران و نژاد ایرانی احساس می‌کنند این پیوند یک پیوند گرانقدری است برای ما پیوندهای پر ارجی است و باید این پیوندها را مجدداً مستحکم‌تر کنیم بیشتر حفظ کنیم و بتوانیم برای آن آینده‌ای که عرض کردم پایگاه‌ها و سنگرهای مستحکم‌تری بنا کنیم به همین کیفیت محوطه دیگری باید تبلیغات ما با نقش ارشاد کننده آن محوطه را بپوشاند آن محوطه همانطور که عرض کردم جهان فرهنگ فارسی است من باز به خوبی می‌دانم که برخی با بی تفاوتی به این مسائل فکر می‌کنند و یا فکر می‌کردند و نتیجه آن بی‌تفاوتی چندین نسل گذشته این شده که فرهنگ فارسی که چیزی جز پوشش از برای سنگر از برای فکر و اندیشه نژاد ایرانی نیست بسیاری از سنگرهای خودش را در این منطقه از جهان و مناطق دیگر از دست داد چه بود؟ جز بی‌توجهی و بی‌تفاوتی کسانی که در آن روزگاران مسئولیت‌هایی داشتند نسبت به این مسائل اساسی، ما تبلیغاتی این چنین می‌خواهیم دستگاه تبلیغاتی ما باید مجهز به این خصوصیات باشد تا بتواند برنامه‌های ایران، حقوق ملی ایران، رستاخیز ملی ایران را در چنین سطحی وسیع توجیه کند در منطقه اروپا هزاران ایرانی و به خصوص گروههای زیادی دانشجویان میهن ما زندگی می‌کنند لابد اطلاع دارید که آن منطقه را چند دستگاه فرستنده تبلیغات مخرب در زیر برنامه‌های خودش پوشانده تبلیغاتی که شب و روز مستقیماً متوجه فرزندان میهن ماست صدای تبلیغات ما باید آن منطقه را در بر بگیرد صدای تبلیغات ما در برابر دسیسه‌های تبلیغات دشمنان ما، در برابر توطئه‌های تبلیغاتی دشمنان ما باید در آن منطقه رسا و قوی باشد، شکننده باشد (صحیح است) به این کیفیت اگر ما نکوشیم که به هرحال دستگاه اداره کننده جنگ سرد را به وسائل لازم مجهز کنیم بسیاری از این قشرها و گروه‌ها را که عرض کردم در زیر تبلیغات و زیر تازیانه‌های تبلیغاتی پیاپی سایرین قرار می‌دهیم در گزارش وزارت اطلاعات آنجا که مربوط می‌شود به رادیوهای شهرستانها ذکر می‌شود که به علت نداشتن کادر مجهز در محل ناچار برنامه‌ها را از تهران می‌فرستند این یک نقیصه بسیار بزرگی است، یکی از خصوصیات تبلیغات، یکی از خصوصیات نقش ارشادی تبلیغات، باید سرعت و تحرک باشد تا تبلیغات برای آن مورد خاص تبلیغات زنده و مؤثری باشد و به طور قطع باید کوشش بشود که ما وقتی دستگاههای فرستنده در شهرستانها می‌گذاریم این دستگاههای فرستنده از همکاری کادرهای مجهزی برخوردار باشند تا در محل و با توجه به شرایط محل برنامه‌های تبلیغاتی را اداره کنند، مسئله بسیار اساسی دیگر که جان و محتوی تبلیغات است قسمت و اصول و هدفهایی است که باید تبلیغات در پیش بگیرد تبلیغات باید بیشتر جاندار بشود من عقیده دارم از نظر تبلیغاتی می‌بایست موجباتی را فراهم کرد که مردم، قشرهای گوناگون مردم خود به کارهای درخشانی که می‌شود پی ببرند و در واقع نقش ارشادکننده تبلیغات این است که آن اندیشه و طرز فکر و آن آرمان خواهی آن اصول و معتقدات را به مردم بدهیم تا بتوانند خود کارهای خوب برنامه‌هایی را که توأم با پیشرفت بوده است ببینند و بپذیرند و ستایش کنند خیلی سپاسگزار هستم از سه نفر از آقایان وزراء که در موقع بحث درباره بودجه اینجا تشریف دارند و خیلی متأسف هستم که می‌بینم به هرحال از هیئت دولت و هیئت وزراء سوای سه نفر آقایان وزراء کسی دیگر اینجا نیست (مهندس ارفع- معاونین وزارتخانه‌ها هستند) آقای مهندس ارفع جنابعالی اطمینان داشته باشید که شعر نمی‌خوانیم این یک بررسی است دقیق اصول و افکار و مبادی است که بیان می‌شود، بررسی است که نسبت به بودجه سال ۴۸ صورت می‌گیرد آقای دبیر کل حزب ایران نوین که تشریف بردند جنابعالی که لیدر فراکسیون حزب اکثریت هستید نگاه کنید که اینجا از اکثریت چند نفر تشریف دارند (ماهیار- چون مطالب شما تکرار مکررات است خسته شدند و رفتند) (دکتر صدر- مسائل خیلی سطحش بالاست شما درک نمی‌کنید) قسمت ششم گزارش مربوط است به وزارت دادگستری من می‌خواهم بحث در مورد وزارت دادگستری را به عنوان بحث درباره قوه قضائیه تبدیل کنم یعنی در حقیقت این عنوان است که در واقع می‌بایست باشد یکی از نکاتی که می‌خواهم بگویم این است که حزب اکثریت از نظر کار قوه قضائیه متناسب با اصل انقلاب هرگز نه تنها اقدامات لازم را انجام نداده بلکه غالباً اقداماتی که صورت گرفته است معارض بوده است (خسروی- صحیح نیست) قوه قضائیه نقش و وظیفه مهمی که به عهده دارد و اصلی که در این مورد از نظر اصول انقلاب می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد استقرار عدالت اجتماعی است (صحیح است) اصول انقلاب شاه و مردم هیچ انگیزه دیگری نداشت مگر استقرار عدالت اجتماعی (صحیح است) انقلابی بود که به استثمار گروهی معدود از اکثریتی بسیار پایان داد، انقلابی بود که این اصل دیرین سازمانهای حاکمه را در هم شکست که کسی حق دارد بیش از آنچه که حق دارد از نعمات ملی بهره بگیرد به همین مناسبت رهبر انقلاب اجتماعی ایران به کرات در هنگامهای مختلف و به خصوص در آن هنگام که از امور مربوط به دادگستری و قوه قضائیه سخن گفته‌اند به لزوم اجرای اصل عدالت اجتماعی تأکید کرده‌اند و بر این اساس بود که تشکیل خانه‌های انصاف یکی از اصول انقلاب شاه و مردم اعلام شد که من فکر می‌کنم در این مورد هیچ یک از تعداد معدود نمایندگان محترم اکثریت که اینجا تشریف دارند مدعی نیستند که دیگر این اصل تشکیل خانه‌های انصاف از ابتکارات حزب اکثریت است. خوب اجرای عدالت اجتماعی چطور امکان پیدا می‌کند؟ هنگامی که دستگاهی که وظیفه‌دار این کار است مجهز به وسائلی باشد، مجهز به امکاناتی باشد که بتواند این وظیفه را اجرا کند متأسفانه هر زمان می‌بینیم لایحه‌ای می‌آید که برخی از صلاحیت‌های این دستگاه را حذف می‌کنند، هر زمان لایحه‌ای می‌آید که از یک سنگر اجتماعی، دستگاهی را که وظیفه‌دار این عدالت اجتماعی است به عقب می‌فرستند، هر زمان لایحه‌ای می‌آید که یکی از اختیارات دستگاهی را که وظیفه‌دار اجرای عدالت اجتماعی است از او می‌گیرند بدیهی است که یک چنین دستگاهی قادر نخواهد بود و نخواهد توانست نقش حساس خودش را برای اجرای عدالت اجتماعی که یکی از اصول اصلی انقلاب شاه و مردم است اجرا کنند (صحیح است) موارد آن را هم بسیار به خاطر دارم. من اینجا وقتی گزارش وزارت دادگستری را می‌خوانم گزارش دستگاهی که باید عدالت اجتماعی را در همه سطوح و همه محیط‌ها پیاده و اجرا بکند می‌بینم گزارشی است اندک و خلاصه تازه نشان می‌دهد که از تعداد زیادی پرونده که به دادسراها یا به دادگاه‌ها رفته است تعداد زیادی از آنها را نتوانسته است رسیدگی بکند آنچه که مسلم است دادگستری به این حجم کار به این وضع نمی‌تواند دادگستری باشد که متناسب انقلاب باشد (صحیح است) من این را از نظر وظایف دادگستری نحوه قضاوت قضات عرض نمی‌کنم در میان اینها بدون تردید و بدون مجامله و تعارف، من باب وابستگی عرض نمی‌کنم، شرافتمندترین انسانها هستند (صحیح است) ولی باید این سطح را برای اجرای این قسمت از عدالت آنطور که لازم است تقویت کرد قدرت به او داد، وسیله داد، امکانات داد، مدام در بحث‌های مختلف، در کمیسیون‌های مختلف که این لوایح را می‌آورند می‌گوئیم چرا سلب صلاحیت می‌شود، می‌گویند چون نمی‌رسند خوب کادر بدهید کادر را توسعه بدهید امکانات را باید بدهید در نتیجه من که در حدود ۱۳ سال است به سبب آنکه وکیل دادگستری هستم تماس نزدیک با وزارت دادگستری دارم متأسفانه می‌بینم که انقلاب تحول لازم را در وضع دادگستری به‌وجود نیاوردند که دادگستری زمان انقلاب باشد و این یکی از مسائل و مشکلات مهم است این کار را چه دستگاهی می‌بایستی می‌کرد در دولت حزبی، حزب اکثریت، چه برنامه‌هایی برای گسترش کار دادگستری و تجهیز کار دادگستری و دادگستری به این معنی اجرا شده؟ چه برنامه‌هایی؟ در قسمتهای دیگر می‌بینم باز حداقل در چهارچوب همین برنامه و همین گزارش اقداماتی را انجام داده‌اید ولی واقعاً در مورد دادگستری یعنی در مورد قوه قضائیه عرض می‌کنم به همان مفهوم عرض می‌کنم در مورد قوه قضائیه چه اقداماتی شده است؟ (دکتر طالع- چون قضات نمی‌توانند عضو حزب باشند!) بنابراین این یک مسئله اساسی هست حزبی که مسئولیت را به عهده دارد حزبی که باید انقلاب را به معنای واقعی پیاده کند از اصل اجرای استقرار عدالت اجتماعی نباید غافل باشد در اینجا یک نکته را عرض کنم آن این است که یک انقلاب و تحول اساسی باید صورت بگیرد در کار قوه قضائیه، این انقلاب و تحول اساسی این است که به همان ترتیب که مفهوم قانون اساسی است، همان ترتیب که محتوی مقررات قانون اساسی است قوه قضائیه که یک قوه مستقلی هست از نظر مالی هم باید استقلال پیدا کند (صحیح است) این است آن تحول و انقلاب بزرگ که می‌تواند انجام بشود و واقعاً قوه قضائیه ما را در عصر انقلاب متناسب با آرمان و عدالت انقلاب بنماید وقتی که به خصوص می‌بینیم برای هنر سرای عالی لایحه استقلال مالی می‌آورید، برای هنر سرای صنعتی لایحه استقلال مالی می‌آورید، هیئت امناء درست می‌کنید اما قوه قضائیه که یک قوه مستقلی است شما این قوه مستقل را چگونه در چهارچوب بودجه قوه مجریه قرار می‌دهید این نمی‌بایست اینطور باشد. سه قوه هست قوه مقننه، قوه قضائیه، قوه مجریه، شما تصور بفرمائید بودجه قوه مقننه یعنی بودجه مجلس شورای ملی در چهارچوب بودجه قوه مجریه بود این درست بود؟ قوه قضائیه قوه مستقلی است قوه‌ای است که نقش نظارت بر اجرای قانون را به عهده دارد این درست نیست که بودجه این قوه قضائیه مستقل در چهارچوب و لابلای بودجه قوه مجریه گذاشته شود بنابراین آن تحول و آن انقلاب اساسی که می‌بایست در قوه قضائیه به وجود بیاید این است که می‌باید استقلال مالی پیدا کند و واقعاً بر اساس وظایف که به عهده دارد آن موقعیت لازم خودش را در جامعه پیدا بکند آنچه که عرض می‌کنم مسئله بسیار روشنی است عرض کردم این احکام و مقررات قانون اساسی هست منطق هم اینطور ایجاب می‌کند من امیدوارم حزب اکثریت به این نکته اساسی عنایت بکند امیدوارم این انقلاب واقعی یعنی انقلاب اداری، انقلاب اجتماعی، انقلاب برای آماده شدن امر عدالت اجتماعی به نحو دقیق از این سنگر و از این مرز شروع بشود این بدیهی است آن وقت می‌شود یک قوه قضائیه‌ای که دقیقاً آنطور که بایسته است بتواند برنامه‌ها و وظایفی را که در پیشگاه ملت و انقلاب دارد اجرا کند یعنی مجهز شود به آن امکانات که بتواند وظایفش را اجراء بکند (صحیح است) البته این یکی از نظریاتی است که حزب پان ایرانیست به شدت به آن معتقد است و گروه پارلمانی پان ایرانیست چنین پیشنهادی را به مجلس شورای ملی خواهد کرد که دولت مکلف باشد ظرف مدت معین لایحه استقلال مالی قوه قضائیه را به مجلس شورای ملی تقدیم بکند و من حدس می‌زنم که همه نمایندگان محترم که به این اصول عنایت دارند با این پیشنهاد که انجام انقلاب و تحول لازم در قوه قضائیه خواهد بود هماهنگی خواهند داشت (صحیح است) در این گزارش‌ها همانطور که عنایت می‌فرمائید نحوه بررسی‌ها و توضیحاتی که خدمتتان عرض می‌کنم در واقع به کیفیتی است که پا به پای بودجه پیش می‌رود النهایه از گزارش یکساله‌ای که دولت داده است برای بحث و بررسی پیرامون قلم‌های کوچک، پیرامون روش بودجه و پیرامون اینکه با چه قسمتش هماهنگی داریم و با چه قسمت‌هایش احیاناً هماهنگی نداریم که توضیح می‌دهیم. قسمت هفتم مربوط است به گزارشی که منعکس است از کار وزارت دارائی و به هر حال فصل مربوط به وزارت دارائی و ارتباطی که فصول مختلف بودجه به وزارت دارائی پیدا می‌کند البته این گزارش دلالت دارد که کوششهای بالنسبه پیروزمندانه‌ای در وزارت دارائی، در این دستگاه اجرای وصول مالیات و به خصوص افزایش بالنسبه مالیات مستقیم صورت گرفته است به هر حال این کوشش و موقعیت در این حد درخور ستایش است و بدیهی است تذکر این نکته را ضروری می‌دانم که بی‌شک وزارت دارائی خود به این نکات متوجه شده است چه خوب شد آقای قوام صدری تشریف آوردند شما (خطاب به آقای معاون وزارت دارائی) به قسمت تعریف نرسیدید فقط به قسمت انتقاد رسیدید، یک مشکلات و مواردی هست در قانون مالیات بر درآمد که لایحه خود وزارت دارائی به این موارد برخورد کرده است که با یک لایحه اصلاحی این مشکلات و موانع برطرف بشود یعنی تجاربی که به دست آمده است به صورت تغییری در پاره‌ای از آن مشکلات قانونی به تحقیق انجام می‌گیرد و به طور قطع به نتایج بهتر و درخشانتری خواهد رسید ولی در هرحال نکته‌ای را که عرض می‌کنم به دلالت ارقام و اقلام بودجه باز رقم مالیات غیر مستقیم دو برابر و نیم رقم مالیاتهای مستقیم است. رقم مالیات مستقیم هفده میلیارد و نود و شش میلیون تومان هست و رقم مالیات غیر مستقیم چهل و سه میلیارد و نهصد و هفتاد و هشت میلیون تومان و این نشان می‌دهد تا حد زیادی سیاست اخذ درآمد به هر کیفیت بر اساس اصول مالیات غیر مستقیم قرار دارد (مصطفوی- ۴% تعدیل شده) من تعدیل و افزایش درآمد مستقیم را هم قبلاً عرض کردم ولی فعلاً این دو رقم یعنی رقم مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم به هرحال نشان می‌دهد سیاست اخذ درآمد هنوز مبتنی است بر افزونی بیشتر مالیاتهای غیر مستقیم که بدیهی است این سیاست به خصوص با توجه به اصل عدالت اجتماعی جای خودش را بسپرد به هر کیفیتی، به سیاستی که درآمد را هرقدر بیشتر از مالیاتهای مستقیم اخذ کنند، من اطمینان دارم همکاران گرامی در این قسمت هماهنگی دارند که تا حد زیادی- اگر نگوئیم صددرصد- باید بگوئیم تا حد زیادی نحوه وصول مالیاتها که کیفیت اجرای عدالت اجتماعی را یا برخورداری گروههای مختلف را از عدالت اجتماعی مشخص بکنیم، وصول و اخذ درآمد از طریق مالیاتهای غیر مستقیم، وصول سیاست اخذ درآمد با افزونی بیش از حد مالیاتهای غیر مستقیم این یک روشی است که به طور کامل نمی‌گذارد که گروههای گوناگون اجتماع از اصل عدالت اجتماعی برخوردار باشند (رضوی- در ظرف دو سال سه برابر بالا رفته) آن را که عرض کردم منظور من این است که امیدوارم روشهایی دنبال شود، سیاست‌هایی اتخاذ شود که در بودجه‌های آینده که ما اینجا صحبت می‌کنیم این افزونی مالیاتهای مستقیم خیلی بیشتر باشد حداقل با یک رقم متعادل برخورد کنیم، آیا حال به این کیفیت است؟ بنابراین از نظر سیاستی که در اخذ درآمد هست بدیهی است تذکر این نکته ضرورت دارد که باید کوششی صورت بگیرد و مجاهدت وسیع صورت بگیرد که این دو طرف معادله تغییر کند، و مالیاتهای غیر مستقیم هرچه کمتر بشود مالیاتهای مستقیم بیشتر (دکتر بهبهانی- در گزارش کمیسیون به این موضوع توجه شده و توضیح داده شده است) چه ایراد دارد که ما یکبار هم حرف کمیسیون را تأیید کنیم (دکتر بهبهانی- همیشه تأیید بفرمائید موجب تشکر است) نکته‌ای را که اینجا مصراً تذکر می‌دهم و تا میزان زیادی با وزارت آب و برق و آقای روحانی ارتباط پیدا می‌کند و دفعه قبل عرض کردم به خصوص مسئله وصول مالیاتهای غیر مستقیم هست از سوخت، من وصول مالیاتهای غیر مستقیم از سوخت را اصول یک سیاست درستی نمی‌دانم، یک وقت هست شما مالیات غیر مستقیم وصول می‌کنید از مشروبات غیر الکلی، مالیات غیر مستقیم وصول می‌کنید حتی از قند و شکر، ولی وصول مالیات غیر مستقیم از سوخت یعنی یک میزان زیاد محدود کردن امکانات توسعه صنعتی به خصوص در سطح‌های محدود (صحیح است) برای اینکه هر چرخ کارخانه‌ای بگردد، برای اینکه چرخ تراکتوری در هر مزرعه‌ای بگردد، برای اینکه برنامه‌های نوسازی چه از نظر فرهنگی و چه از طرق دیگر به گوشه روستاها برود، برای اینکه هر چراغ برقی در گوشه یک روستا روشن باشد، برای اینکه پیچ هر رادیویی روشن باشد، برای اینکه هر چاه آبی که به کار بیفتد، برای اینکه هر دستگاه کوچک صنعتی در هر گوشه از مملکت به کار بیفتد احتیاج به چه دارد؟ احتیاج به نیرو دارد (دکتر بهبهانی- دولت برای سوخت صنعتی مالیات نمی‌گیرد) به شما عرض کنم درباره یک رقم مشخص از مالیات غیر مستقیم صحبت می‌کنم که در بودجه تقدیمی دولت به عنوان اخذ مالیات غیر مستقیم از سوخت است (دکتر بهبهانی- از بنزین است) نفت سیاه برای چیست؟ (دکتر بهبهانی- برای مصارف صنعتی مالیات ندارد) مطالعه بفرمائید مالیات است علی ایحال مسئله سوخت است و وصول مالیاتهای غیر مستقیم از سوخت و این اصل درست نمی‌تواند باشد مسئله‌ای که با برنامه‌های توسعه صنعتی تعارض دارد و همانطور که یک بار هم عرض کردم باید برق را نه تنها در معابر بلکه باید تمهیداتی در نظر بگیریم که در مناطق دور دست و روستاها با تسهیلات زیاد و اگر اینطور جناب مهندس روحانی نگاه نمی‌کردند می‌گفتم به طور مجانی در اختیار مردم بگذاریم برای اینکه آنها را با تحولات انقلابی، با تحولات صنعتی و فرهنگی آشنا بکنیم من انتظار داشتم که در این بودجه اثری از مالیات بر سوخت مگر در مورد بنزین یا موادی که ارتباط با این مسائل پیدا می‌کند نداشته باشیم ولی این هست و جای ایراد است بعد از این مسائل موضوع مهم دیگر چه از نظر وظایف وزارت دارائی به موجب گزارش مربوط به وزارت دارائی و چه به موجب فصول دیگر بودجه می‌بینیم که به هر حال این وظیفه نادیده گرفته و نقض شده وظیفه‌ای است که وزارت دارائی من حیث‌المجموع از جهت نظارت بر تمام درآمد و بیت‌المال مملکت دارد در این بودجه آمده‌اند در ستونهای مختلف درآمدهای مملکت را تقسیم کرده‌اند به این صورت ستونی به عنوان درآمد عمومی، ستونی به عنوان درآمد اختصاصی، ستونی به عنوان درآمد برنامه، این ستونهای متعددی است که درآمد مملکت را در این ستونها قرار داده‌اند (دکتر حکیم شوشتری- طبق قوانین قبل) قوانین قبلی قوانینی که غالباً مربوط به دوره حکومت حزب ایران نوین است آنچه که من از اجرای این وظیفه مهم و حساس وزارت دارائی می‌بینم تنها موردی است که در ستون درآمد عمومی ذکر شده آنهم ستون درآمد عمومی تازه راجع به مواردی که طبق یک مقررات خاص مشمول اصول و ضوابط مالی مستثنی نشده باشد این به هرحال درست نیست چه شما در سرفصل این درآمدها بنویسید درآمد عمومی یا درآمد اختصاصی یا درآمد تفننی هرچه بگذارید حرف من این است که اینجا درآمد مملکت است اینجا من حیث‌المجموع می‌شود درآمد مملکت وزارت دارائی یعنی دستگاهی که در تمام درآمد مملکت و بیت‌المال ملت باید نظارت کامل داشته باشد و وظایف خودش را اعمال و اجرا بکند (صحیح است) و چنین وضعی ما نمی‌بینیم این نظم نابسامان مالی را شما ایجاد کردید (صحیح است) این نظم نابسامان مالی را حزب ایران نوین به‌وجود آورد این نظم مالی را به صورت مؤسسات انتفاعی و شرکت‌های بازرگانی به این کیفیت حزب اکثریت به‌وجود آورد این وظایف را از وزارت دارائی که وظیفه دار اعمال این نظارت هست بر بیت المال ملت طرز کار و سلیقه شما سلب کرده (دکتر حکیم شوشتری- این را نفرمائید در مؤسسات انتفاعی نمایندگان وزارت دارائی نظارت می‌کنند) این مسائل مربوط به بودجه است عرض می‌کنم که چرا نمی‌توانید انقلاب اداری را اجرا کنید چون با تشکیل این شرکت‌های بازرگانی اساس تبعیضات بزرگ اداری را به‌وجود آوردید (صحیح است) چطور می‌توانید انقلاب اداری را اجرا کنید؟
- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
۸- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
رئیس- آقای پزشکپور بیانات جنابعالی تمام نشده؟
پزشکپور- خیر هنوز ادامه دارد.
رئیس- پس اجازه بفرمائید به جلسه بعد موکول کنیم.
پزشکپور- من آمادگی دارم اگر اجازه بفرمائید ادامه می‌دهم.
عده‌ای از نمایندگان- ما حاضریم جلسه ادامه داشته باشد.
رئیس- چون وقت کافی برای بحث در لایحه بودجه داریم جلسه امروز هم پنج ساعت طول کشیده با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز شنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.