سفر علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ایالات متحده آمریکا برای شرکت در نشست سالانه بنیاد اسپن ۲۱-۸ تیر ماه ۱۳۵۴

والاحضرت رضا پهلوی ولیعهد ایران

درگاه شهبانو فرح پهلوی سفرهای رسمی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی

درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

علیاحضرت در فرودگاه مهرآباد، والاحضرت فاطمه و سرکار علیه بانو فریده دیبا به پسواز آمده‌اند

سفر علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ایالات متحده آمریکا برای شرکت در نشست سالانه بنیاد اسپن ۲۱-۸ تیر ماه ۱۳۵۴

۸ تیر ماه ۱۳۵۴ علیاحضرت شهبانوی ایران پیش از نیم روز به دعوت رئیس هیئت امنای مؤسسه مطالعات انسانی «آسپن» برای شرکت در اجلاس سالانه این مؤسسه که در شهر آسپن برگزار می‌شود رهسپار آمریکا شدند. علیاحضرت شهبانو از یک سال پیش بنا به درخواست هیئت امنای مؤسسه آسپن هموندی افتخاری آن را پذیرفتنند.مؤسسه مطالعاتی انسانی «آسپن» یک سازمان جهانی غیر دولتی و ناسودبر (غیر انتفاعی) است که در سال ۱۳۴۹ بنیاد نهاده شده است. بررسی‌ها، مطالعات، سمینارها و کنفرانس‌های گوناگون مؤسسه که همه ساله در نقاط مختلف آمریکا و دیگر ممالک جهان برگزار می‌شود، دیده ور بر مسائل و ارزش‌های زندگی انسان در زمان معاصر است. مؤسسه آسپن مسائل و دشواری‌های جامعه بین‌المللی و اجزاء آن را با این برداشت مورد بررسی قرار می‌دهد که توسعه سیاسی، علمی، اقتصادی، فکری و هنری باید در راستای برآوردن نیازهای بشر و غنی ساختن زندگی او باشد. گزارش خبرنگار ما حاکی است که در سفر علیاحضرت شهبانو به آمریکا، وزیر علوم و آموزش عالی، خانم لوئیز قطبی ندیمه علیاحضرت شهبانو، خانم لیلی امیر ارجمند مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آقای منوچهر گنجی مشاور نخست‌وزیر در رکاب شهبانو هستند و در ایالات متحده آمریکا نیز آقای اردشیر زاهدی سفیر شاهنشاه آریامهر و آقای فریدون هویدا سفیر شاهنشاه آریامهر و مشاور در امور بین‌المللی مؤسسه آسپن به همراهان علیاحضرت شهبانو خواهند پیوست. در فرودگاه مهرآباد والاحضرت شاهدخت فاطمه پهلوی، سرکار علیه بانو فریده دیبا، آقای نخست‌وزیر، خانم علم ندیمه شهبانو، تیمسار سپهبد هاشمی‌نژاد ژنرال آجودان شاهنشاه و آقای هرمز قریب رئیس کل تشریفات شاهنشاهی و رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، به پسواز علیاحضرت آمده بودند.

دانشگاه فرح پهلوی- علیاحضرت شهبانو پیش از عزیمت از ایران در یک گفتگو با خبرنگار خبرگزاری پارس که به عرض رساند تأسیس دانشگاه فرح پهلوی که علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه هیئت امنای این دانشگاه را بر عهده دارند و نخستین جلسه هیئت امنای آن در پیشگاه علیاحضرت روز ۷ تیر ماه برگزار شد، این دانشگاه تحت چه شرایطی کار خود را آغاز خواهد کرد؟

شهبانو فرمودند: البته مطالعات زیادی باید درباره برنامه‌های آینده این دانشگاه صورت بگیرد و هم اکنون نیز مطالعاتی در دست انجام است. شهبانو افزودند، دانشگاه فرح پهلوی در شرایط کنونی کار خود را با همان رشته‌هایی که مدرسه عالی دختران، دانشجو می‌پذیرفت و نیز رشته‌هایی که در آینده می‌بایستی به آن اضافه شود، کار خود را آغاز خواهد کرد و دختران داوطلب در رشته‌هایی که در این دانشگاه برقرار می‌کند نام‌نویسی خواهند کرد. سئوال شد، با توجه به اینکه دانشگاه فرح پهلوی به عنوان اولین دانشگاه زنان ایران کار خود را آغاز می‌کند، شهبانوی ایران از دخترانی که در این دانشگاه به تحصیل می‌پردازند، چه انتظاراتی دارند؟ علیاحضرت شهبانو فرمودند: من امیدوارم فرصتی به دختران و زنان کشور ما داده شود تا در سطح مدیریت و برنامه‌ریزی بتوانند در آینده به مملکت خدمت کنند و همچنین به آن‌ها امکان داده شود تا در سطح عالی‌تری در رشته‌های مورد نظر خود به تحقیق بپردازند. سئوال شد، آیا اولویتی هم به دختران برخی از نقاط کشور برای ادامه تحصیل داده خواهد شد؟ فرمودند: در حال حاضر روی این مسئله مطالعه‌ای صورت نگرفته است ولی این مسئله قابل بررسی است.

۱۲ تیر ماه ۱۳۵۴ علیاحضرت شهبانو ساعت ۳ بامداد به وقت تهران، برای شرکت در نشست سالانه مؤسسه تحقیقات علمی و مطالعات انسانی (آسپن) وارد شهر «آسپن» در ایالت کلورادوی آمریکای شدند. هنگام تشریف‌فرمایی علیاحضرت شهبانو به آمریکا، با اینکه سفر معظم‌لها رسمی نبود، در فرودگاه واشنگتن معاون و رئیس تشریفات وزارت خارجه آمریکا و چند تن از شخصیت‌های کاخ سفید، از شهبانو پیشباز کردند. علیاحضرت شهبانو، یک شب را واشنگتن استراحت فرمودند و دیروز ساعت پنج بعد از ظهر به وقت کلورادو (ساعت ۳ صبح امروز، به وقت تهران) با هواپیمای اختصاصی تشریفات وزارت خارجه آمریکا- به آسپن تشریف‌فرما شدند. در فرودگاه آسپن، شهردار این شهر و دکتر اندرسون، رئیس هیئت امناء و دبیر کل همین مؤسسه، از شهبانو و همراهان معظم‌لها، خانم لوئیز قطبی ندیمه علیاحضرت شهبانو، خانم لیلی امیر ارجمند مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اردشیر زاهدی سفیر شاهنشاه آریامهر در واشنگتن، فریدون هویدا سفیر شاهنشاه آریامهر و نماینده دائمی ایران در سازمان ملل، عبدالحسین سمیعی وزیر علوم و آموزش عالی و منوچهر گنجی مشاور نخست‌وزیر استقبال کردند.

انستیتو آسپن که از مؤسسات عمده تحقیقات علوم انسانی در دنیا بشمار می‌رود، در شهر زیبای آسپن، در غرب کوه‌های ایالات کلورادو، در بلندای سه هزار متری قرار دارد. فعالیت این مؤسسه بزرگ علمی در زمینه‌های مختلف انسانی اهمیت فراوان دارد و همه ساله شخصیت‌های برجسته سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای پیدا کردن راه‌حل‌های جدید برای مسائل مربوط به جامعه‌های در حال توسعه و همچنین برای تبادل نظر و تحقیقات در این زمینه جمع می‌شوند.

هموندان هیئت امنای مؤسسه «آسپن» در هنگام باریابی به پیشگاه شهبانوی ایران که چندی پیش در کاخ نیاوران انجام پذیرفت، به پیروی از فعالیت‌های چشمگیر و بشردوستانه علیاحضرت شهبانو در سطح جهانی، از معظم‌لها درخواست کردند تا عضویت افتخاری این مؤسسه را بپذیرند و شهبانوی ایران نیز به سبب اهمیتی که برای فلسفه وجودی مؤسسه آسپن قائلند، هموندی افتخاری این مؤسسه را پذیرفتند. از شخصیت‌های دیگری که هموندی افتخاری این مؤسسه را دارند می‌توان از پرزیدنت فورد رئیس جمهوری آمریکا، ویلی برانت صدر اعظم سابق آلمان فدرال و سناتور ادوارد کندی یاد کرد.

نشست‌های هیئت امناء مؤسسه آسپن امشب در محل انستیتو آسپن با شرکت کلیه اعضاء و دادستان کل آمریکا و شماری از شخصیت‌های علمی و فرهنگی در پیشگاه علیاحضرت شهبانو ایران برگزار خواهد شد.

گزارش‌های رسیده حاکی است، علیاحضرت شهبانو در همین سفر از کلینیک معروف «مه یو» در «روچستر» ایالت مینه سوتا نیز بازدید خواهند فرمود. برای بازدید از این کلینک، علیاحضرت شهبانوی ایران روز یکشنبه به «روچستر» تشریف‌فرما خواهند شد و به مدت سه روز در این شهر اقامت خواهند فرمود. علیاحضرت شهبانو در «روچستر» از تأسیسات کلینیک بازدید می‌فرمایند و از مقامات مربوط پرسش‌هایی پیرامون تحقیقات طبی، پرستاری و درمان بیماران خواهند فرمود. سفارت شاهنشاهی ایران در واشنگتن اعلام کرد که شهبانوی ایران درباره همکاری کلینیک «مه یو» در زمینه تأسیس بیمارستان‌های ویژه بیماری‌های کودکان در ایران گفتگو خواهند فرمود. پیش‌بینی می‌شود که به دنبال بازدید علیاحضرت شهبانو، زمینه همکاری کلینیک «مه یو» برای تأسیس بیمارستان‌های ویژه کودکان در ایران، فراهم آید.

سخنرانی علیاحضرت شهبانو در نشست هیات امنای بنیاد اسپن

در پیشگاه علیاحضرت شهبانو، اجلاس هیأت امنای مؤسسه آسپن برای مطالعات انسانی روز پنجشنبه در کلورادو گشایش یافت. در آغاز این مراسم که گروهی از شخصیت‌های بلندپایه فرهنگی و علمی ایالات متحده آمریکا نیز حضور داشتند، علیاحضرت شهبانو سخنانی ایراد فرمودند:

اجازه می‌خواهم بگویم از اینکه امروز خود را در میان جمعی از بلندپایان که به مناسبت اجلاس هیأت امنای انستیتو آسپن برای مطالعات انسانی گرد هم جمع شده‌اند می‌بینیم بی‌اندازه خوشحالم. انستیتوی شما در حالیکه در یک سطح بین‌المللی گسترش می‌یابد، به عنوان یکی از مراکز عالی افکار معاصر مورد نظر قرار گرفته است. بشریت هرگز در میان چنین فراگرد کاملی از دگرگونی‌های چون امروز به برداشت‌های چند رشته‌ای و خلاقه نیاز داشته است حجم و تنوع فعالیت‌های‌تان این توان را به شما می‌دهد تا در پرداختن رهنمون‌هایی که می‌تواند به دنیا در چیره شدن بر آنچه برخی بحران تمدنش می‌خوانند کمک کند و اقدام لازم بعمل آورد. بیش از ربع قرن است که بیشتر مباحث سمینارهای مربوط به بررسی مسائل انسانی انستیتوی آسپن را افکار پایدار تمدن‌های غرب تشکیل می‌دهد . من از گام‌های بنلدی که در خلال پنج سال گذشته برای بین‌المللی کردن سازمان اداره کننده مکان فعالیت‌ها و محتوای برنامه آن مؤسسه برداشته شده است آگاه شده‌ام. همه ما از اندیشه پیگیر انستیتو در سرعت بخشیدن و عمیق کردن این فراگرد بین‌المللی و بویژه دربر گرفتن افکار جهان سوم خاورمیانه و آسیا استقبال می‌کنم. نقش یک چنین مؤسسه خصوصی بین‌المللی که رهبران جوان‌تر و تثبیت شده‌تر از تمام بخش‌های جامعه را در بر می‌گیرد، بویژه در رویارویی با چالش‌های همه افراد انسانی در سرتاسر جهان ما، اهمیت دارد.

نابرابری‌ها- از این گذشته این حقیقت که شرکت کنندگان در اجلاس آسپن نماینده هر قسمت از کره زمین هستند گواهی بر ماهیت و خصلت ویژه دگرگونی‌های جاری جهان ما است. به بیان دیگر، اتکاء متقابل فزاینده ملت‌ها که نیازمند همکاری هر چه نزدیک‌تر همه ما است، با این همه نابرابری‌های بیشمار ملی و بین‌المللی که جهان ما را دربر گرفته است نه تنها ادامه دارد بلکه، افزایش می‌یابد. نابرابری میان شهر و روستا، میان ثروتمندان و تهی‌دستان، میان مرد و زن و میان نسل جوان و نسل پیر، در سطح بین‌المللی شکاف رو به افزایشی که کشورهای صنعتی را از ممالک در حال رشد جدا می‌کند خطرناکترین پدیده دوران است و این شکاف باید از راه خلق یک نظام بین‌المللی تازه که بر عدالت، برابری و انصاف استوار باشد از میان برداشته شود. چندی پیش فرصتی یافتم تا در دانشگاه جوج تاون درباره این مسائل سخن بگویم. امروز مایلم پیرامون شکاف بزرگ دیگری که جهان تکنولوژی را از میراث معنوی تمدن جدا می‌کند صحبت کنم. چنین می‌نماید که دست‌آوردهای مادی عصر ما به بهای نابودی تدریجی میراث فرهنگی که جمع‌آوری آن قرن‌ها تلاش را در پی دارد تمام شده است. گسترش ارتباطات و گرایش همگانی به سوی یکسانی نحوه زندگی ظاهراً متنوع فرهنگی را که سرچشمه خلاقیت و پیشرفت است، به خطر افکنده است. ما که با سرعت صوت مسافرت می‌کنیم و به سرعت نور با یکدیگر ارتباط برقرار می‌سازیم وارد دوره‌ای از مبادلات فرهنگی و نفوذ متقابل فرهنگی شده‌ایم که جلوه‌های آن از آنچه که آرتور کوستلر آن را معماری همشکل خوانده تا بسیاری مسائل مشترک دیگر که شهرهای بزرگ در سر تا سر جهان رویاروی آن هستند فرق می‌کند. از سوی دیگر همراه با انباشته شدن عظیم دانش مدرن بلوک‌های منزوی دانش تخصصی پدیدار می‌شود که غالب اوقات نمی‌تواند از یک اصل به اصل دیگر رخنه کند. نابرابری دیگر پرتگاهی است که توده‌ها را از یک گروه کوچک‌تر متخصصان جدا می‌کند. این امر از این واقعیت مایه می‌گیرد که اکتشاف‌های دانش معاصر به آسانی با زبان روزمره بیان نمی‌شود. همانطور که آروین شرودینگر گفت، هنگامی که اکتشاف‌های تازه علمی به زبانی روشن بیان شود، انسان با اظهار نظرهایی روبرو می‌شود که پوچی آن از فهم دایره مستطیل شکل کمتر و از شیرهای بالدار بیشتر است. واضح است اگر جدایی میان بیان علمی و شناخت توده‌ها ادامه یابد وضع بشر به نحو فزاینده‌ای نامطمئن‌تر خواهد شد. سرانجام و شاید بالاتر از تمامی مخاطرات، مسئله محیط زیست باشد که به رعایت از طریق هجوم یک تکنولوژی لجام گسیخته که چشم‌انداز هدف غایی پیشرفت، یعنی انسان و رفاه بشریت را از دست داده است، رو به نابودی می‌رود. خوش‌بینان خواهند گفت که برای چندین دهه ما شاهد صعود انسان به فضا و تسلط ماده بوسیله روح بوده‌ایم. با این همه بی آنکه انسان بدبین باشد ممکن است از حماقت یک رشد پر هرج و مرج مادی که قوانین طبیعت را نقض می‌کند در حالیکه وانمود می‌کند آن‌ها را محترم بشمارد در حیرت فرورود.

اصلاح آثار زیان آور- آیا انسان باید تحت شرایط حاضر همانطور که پاره‌ای گفته‌اند، تسریع پیشرفت‌های تکنولوژی را محکوم کند یا حتی باید مدتی پژوهش‌های علمی را تعطیل کند، من به این کار اعتقادی ندارم، زیرا اکتشاف‌های علمی زاینده آفرینش بشریت است و بنا براین نمی‌توان آن را مسئول دانست. باور من این است که علت اصلی سرگشتگی کنونی انسان را باید در جای دیگر جست. نژاد بشری امروز در معرض تجاوز قدرت‌های لجام‌گسیخته دستاوردهای خود او قرار دارد. چیزهایی که به پی‌آمدها و وسایل تصحیح آن‌ها نابینا هستند. بنابرین، اگر ما خواهان جلوگیری از بروز یک فاجعه برای نسل‌های آینده باشیم با وظیفه مهمی رویاروی هستیم. آن وظیفه چیزی جز اصلاح آثار زیان‌آور تکنولوژی و در عین حال بازگرداندن موازنه میان دانشمندان و مردم عادی نیست. ما باید به اجرای یک برنامه عظیم آموزشی همت گماریم. مسلماً انسان نمی‌تواند انتظار داشته باشد که همه کس بر تمامی رشته‌های علمی مسلط شود، اما باید آن‌ها دست کم و هر آن، یعنی روح علمی و روشی را که مشخص کننده آن است درک کند. قدرت نامحدود دانش مدرن انتخاب می‌کند که تعریفی دوباره از مسئولیت علمی بعمل آوریم. پیشرفت غیر قابل پیش‌بینی دانش باید به حق اساسی هر فرد برای آگاه شدن تطبیق داشته باشد. فواید دانش و تکنولوژی باید در دسترس همه کشورها اعم از فقیر و غنی قرار بگیرد. به عبارت دیگر، تمام مناسبات دانش و جامعه چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی اشتغال فکری زمان ما است. بی‌تردید ما با مسائل حاد دیگری که در آغاز سخن به پاره‌ای از آن‌ها اشاره کردم، روبرو هستیم. اما مسئله‌ای که به علت دربر گرفتن اولین عامل پیشرفت که نیازمند بالاترین اولویت‌ها است، چیزی جز پیشرفت علمی و تکنولوژی نیست. تا کنون جوامع بشری به رشد مادی اولویت داده‌اند. بی شک این امر مهم است بویژه در مناطقی که آهنگ پیشرفت در دو قرن گذشته کُند بوده است. اما بُعد کیفی پیشرفت نیز به همان اندازه اهمیت اساسی دارد. اگر ما تنها به دست یافتن به هدف‌های کمی قانع شویم، اشتباهی جبران‌ناپذیر مرتکب شده‌ایم. بیش از هر زمان دیگر مفهوم سعادت ناخالص ملی باید در کنار مفهوم تولید ناخالص ملی قرار گیرد. در چهارچوب این مفهوم لازم است درباره نقش فرهنگ و دخالت هنرمندان خلاق در فراگرد برنامه‌ریزی همه‌جانبه هوشیار باشیم. بنابراین، مسئله‌ای که رویاروی ما قرار دارد آن است که چگونه کامپیوتر را با خواست‌های معنوی که شالوده ماهیت زندگی انسانی را تشکیل می‌دهد آشتی دهیم. چگونه منابع دانش و تکنولوژی را بدون آنکه بشریت از میراث انسانی خود محروم شود مهار کنیم. این مبارزه‌ای است که ما با آن رویاروی هستیم و باید به آن فائق آییم. در چنین موقعیتی است که مباحثات مؤسسه‌ای مانند انستیتوی آسپن اهمیت حیاتی پیدا می‌کند. آنچه که تاکنون شما در این زمینه انجام داده‌اید به ما اجازه می‌دهد با خوش‌بینی به آینده نگاه کنیم، به این واقعیت که چنین اقدامی می‌بایست از بلندی‌های زیبای آسپن در ایالات متحده آمریکا سرچشمه گرفته باشد، کاملاً قابل درک است.

هجوم به سوی آینده- در کنکاش برای یافتن راه حل، خِرَد هزاران سال تمدن اهمیت اساسی خواهد داشت زیرا ما در هجوم به سوی آینده باید ارزش‌های پایدار گذشته را با خود همراه ببریم. باید آوردهای تمدن‌های گذشته را در تمدن خود مستحیل کنیم. با چنین برداشتی است که ما در انتظار دیدار شما در ایران در سپتامبر آینده هستیم. امیدواریم که تلاش‌های آینده ما نقطه عطفی دیگر در جستجو برای همکاری باشد که بدون این همکاری در جهانی که اتکاء متقابل کامل بر آن حکمفرما است هیچ اقدام مهمی میسر نخواهد بود.

«آسپن» از شهبانوی ایران به گرمی استقبال کرد. علیاحضرت شهبانو که برای شرکت در نشست هیئت امنای مؤسسه تحقیقاتی علمی و مطالعات انسانی در «آسپن» بسر می‌برند، در روز ۱۴ تیر ماه ۱۳۵۴ از این شهر دیدن کردند. علیاحضرت شهبانو در نشست‌های گوناگون هیأت امنای مؤسسه «آسپن» شرکت فرمودند و به پرسش‌های اساسی از صاحبنظران پاسخ دادند.

علیاحضرت شهبانو در میهمانی که به افتخار معظم‌لها از طرف رئیس مؤسسه «آسپن» ترتیب داده شده بود نیز شرکت فرمودند و در آن‌جا مراسم چهارم ژوئیه روز استقلال امریکا و آتش‌بازی در شهر آسپن را تماشا کردند. علیاحضرت شهبانو در این روز ۱۴ تیر ماه ۱۳۵۴ برای بازدید از آسپن به مرکز شهر تشریف‌فرما شدند و مردم این شهر نسبت به معظم‌لها ابراز احساسات کردند. با اینکه سفر علیاحضرت شهبانو به آسپن (ایالت کلرادو) کاملاً خصوصی است و تنها به دعوت هیأت امنای مؤسسه مطالعات انسانی آسپن صورت گرفته، با این وجود، تمام رادیو تلویزیون‌های ایالت «کلرادو» و روزنامه‌ها، خبر ورود شهبانو و فرمایشات معظم‌لها را در نشست‌های هیأت امنای مؤسسه مطالعاتی انسانی آسپن چاپ کرده‌اند.

هم چنین علیاحضرت شهبانو شامگاه در فستیوال موسیقی آسپن نیز شرکت فرمودند. هنگام ورود علیاحضرت شهبانو به محل آمفی تئاتر آسپن، تماشاچیان و اشخاصی که خارج از آمفی تئاتر در انتظار تشریف‌فرمایی معظم‌لها بودند، با کف زدن‌های ممتد، ابراز احساسات کردند. فردا ساعت ۱۲ به وقت آسپن (ساعت ۲۱ و سی دقیقه وقت تهران) شهبانو از آسپن رهسپار راچستر «مینی سوتا» می‌شوند. شهبانو در راچستر، که کلینیک معروف «مه یو» در آن‌جا قرار دارد، از مجموعه‌های پزشکی بازدید خواهند فرمود.

مصاحبه علیاحضرت شهبانو با هفته نامه واشنگتن استار

شهبانو در مصاحبه‌ای با هفته نامه «واشنگتن استار» فرمودند: دوران زندگی کردن کشوری به خرج کشورهای دیگر، سپری شده.

واشنگتن- آسوشیتدپرس- علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران در مصاحبه‌ای با هفته‌نامه آمریکایی «واشنگتن استار» که در جریان توقف معظم‌لها در واشنگتن بر سر راه سفر به «کلرادو» برای شرکت در اجلاس هیأت امنای بنیاد آسپن انجام گرفت گفتند:

نفت ممکن است فقط باعث دو درصد تورم موجود جهان بوده باشد و باقیمانده درصد این تورم ناشی از اوضاع اقتصادی جهان است. پس چرا باید قیمت‌های نفت به عنوان مسبب بالا رفتن میزان تورم جهانی مورد نکوهش قرار گیرد. ما کشورهای صاحب نفت هم حق حیات و زیستن داریم. ما قرن‌ها نتوانستیم کشور خود را توسعه دهیم و مردم خود را از معیارهای بالای زندگی برخوردار سازیم. در حال حضار منبع درآمد مادر توسعه و آبادانی کشور و بالا بردن سطح زندگی مردم تنها نفت است. ما تولیدکننده نفت هستیم.

کشورهای دیگر فرآوردهای دیگری تولید می‌کنند که مانند نفت مفید است. بنابراین، ما باید بیشتر درباره یکدیگر بدانیم و بکوشیم همبستگی خود را افزایش دهیم. دیگر آن دوران که کشوری به خرج کشورهای دیگر به زندگی ادامه می‌داد بسر آمده است. هر کشوری موظف است ضمن پرداختن به مشکلات خود از دشواری‌های دیگر کشورها هم غافل نمایند. اما برخی از کشورها مایل نیستند مردم خود را در جریان این واقعیت قرار دهند که مسبب مشکلات آن‌ها فقط نفت نیست.

از نظر سیاسی آسان است تقصیر و گناه بر گردن کشور دیگر یا شخص دیگر انداخته شود.

خبرنگار واشنگتن استار از شهبانو پرسید، آیا در پنج هفته پیش هنگام سفر رسمی شاهنشاه و شهبانو به آمریکا، معظم‌لها در واکنش واشنگتن نسبت به افزایش قدرت ایران در مقایسه با دیدار دو سال پیش شاهنشاه، تفاوتی مشاهده فرموده‌اند.

شهبانو پاسخ دادند: تفاهم و مهربانی که در دیدار از آمریکا نشان داده شد، ما را تحت تأثیر قرار داد. به نظر من این تفاهم از پیشرفت ایران سرچشمه گرفته است. مردم شما قدری بیش از گذشته درباره تحولات ایران آگاهی یافته‌اند. پس روابط مادر حال تغییر و تحول است. روابط ما اکنون روابط دو طرف متساوی‌الحقوق است که با هم گفتگو می‌کنند و این امر بسیار اهمیت دارد.

یک مرکز پزشکی بی‌نظیر، در ایران تأسیس می‌شود

۱۶ تیر ماه ۱۳۵۴ علیاحضرت شهبانو پس از نیم روز (به وقت محلی) از تأسیسات و تجهیزات کلینیک «میه یو» در شهر «روچستر» در ایالت مینه‌سوتا، دیدن کردند. در این عکس، شهبانو در بخش توانبخشی کودکان عقب‌افتاده هنگام بازدید از تجهیزات این بخش مشاهده می‌شوند. علیاحضرت ابراز تمایل کرده‌اند با همکاری کلینیک «مه یو» بیمارستانی برای کودکان در ایران بوجود آید.

علیاحضرت شهبانو در پایان دیدار پنج روزه خود از شهر «آسپن» در ایالت «کلرادو» آمریکا را با هواپیما به سوی ایران پرواز فرمودند. علیاحضرت شهبانو ۱۵ تیر ماه از مجموعه پزشکی (مه‌یو) در شهر روچستر- ایالت مینه سوتا- بازدید فرمودند. علیاحضرت شهبانو که برای بازدید از مرکز پزشکی (مه‌یو) به ایالت مینه‌سوتا تشریف‌فرما شده بودند، ساعت ۱۶ ( به وقت «مینه سوتا») از بخش نوبنیاد کودکان در این مرکز معروف بازدید فرمودند. این کلینیک که در شهر «روچستر» واقع شده و دارای چندین بیمارستان و کلینیک مختلف است، بزرگ‌ترین گروه پزشکان، متخصصین و جراحان مشهور جهان، در این شهر با مجهزترین و جدیدترین وسائل کار می‌کنند. بخش کودکان (مه‌یو کلینیک) که مورد توجه علیاحضرت شهبانو قرار گرفت، روز اول ماه مه امسال گشایش یافت. این بخش ۸۳ تختخواب دارد و کودکان بیمار از تولد تا سن هیجده سالگی در آن جا بستری می‌شوند. هم اکنون از سراسر گیتی، کودکان بیمار را برای درمان به این جا می‌آورند.

همچنین علیاحضرت شهبانو از بخش کودکان ناقص‌العضو (توانخواه) که در بخش «مراقبت‌های ویژه» نگهداری می‌شوند، دیدن کردند و از پزشکان متخصص پرسش‌هایی فرمودند که پزشکان به آن‌ها پاسخ دادند. همزمان با بازدید شهبانو از این مرکز، اعلام شد که قرار است مرکز پزشکی مجهزی به نام مرکز پزشکی شاهنشاهی با همکاری (مه‌یو کلینیک)- که در دنیا بی‌همتا خواهد بود، در ایران بوجود آید. بزودی، یک هیئت سه نفری از این مرکز به ایران خواهد آمد تا گفتگوهایی درباره امکان همکاری با مرکز پزشکی شاهنشاهی را انجام دهد.

علیاحضرت شهبانو در پایان بازدیدشان از (مه‌یو کلینیک) در گفت و گویی فرمودند: «ما در نظر داریم کلینیکی مانند (مه‌یو) در ایران بوجود آوریم که متعلق به همه باشد.» علیاحضرت شهبانو همچنین فرمودند: «قرار است پزشکان (مه‌یو کلینیک) بزودی به تهران بیایند تا هر چه زودتر این کار آغاز شود.»

ورود علیاحضرت شهبانو به شیکاگو

شیکاگو از شهبانوی ایران استقبال کرد- موزه‌ای نظیر موزه معروف شیکاگو، در ایران بوجود می‌آید

علیاحضرت شهبانو ۱۷ تیر ماه ساعت دوازده نیم روز به وقت شیکاگو از شهر «مینه سوتا» به شیکاگو تشریف فرما شدند. با اینکه سفر شهبانو به شیکاگو ناگهانی بود، معهذا در فرودگاه شیکاگو شهردار شهر و بانو و سایر مقامات محلی از علیاحضرت شهبانو و همراهان استقبال کردند. جریان ورود علیاحضرت شهبانو به شیکاگو نیز از تلویزیون‌های سراسر آمریکا و تلویزیون‌های محلی شیکاگو پخش شد. علیاحضرت شهبانو به اتفاق شهردار شیکاگو و همراهان، به مرکز شهر تشریف‌فرما شدند و از موزه مشهور علوم و صنایع شیکاگو که در دنیا بی‌نظیر است، دیدن فرمودند. هنگام ورود علیاحضرت شهبانو به موزه علوم و صنایع شیکاگو، بیش از سه هزار نفر از مردم شهر جلوی موزه منتظر تشریف‌فرمایی شهبانوی ایران بودند و نسبت به شهبانو ابراز احساسات نشان می‌دادند.

بازدید از موزه- علیاحضرت شهبانو و شهردار شیکاگو، رئیس موزه علوم و صنایع شیکاگو، از قسمت‌های مختلف موزه دیدن فرمودند. در جریان بازدید قرار شد نظیر چنین موزه‌ای در ایران تأسیس شود. پس از بازدید از موزه علوم و صنایع شیکاگو «دیلی» شهردار شیکاگو که یکی از چهره‌های بانفوذ و مشهور حزب دمکرات آمریکا است، ضیافتی در سالن پذیرایی موزه، به افتخار شهبانوی ایران ترتیب داد. تجلیل از ایران- در این ضیافت، شخصیت‌های شهر شیکاگو، سرکنسول‌های خارجی مقیم شیکاگو شرکت داشتند. شهردار شیکاگو ضمن تجلیل از پیشرفت‌های ایران، تحت رهبری‌های شاهنشاه آریامهر، ورود شهبانو را به شیکاگو خیرمقدم گفت و کلید افتخاری شهر شیکاگو را به پیشگاه شهبانو تقدیم کرد. شهردار شیکاگو هنگام تقدیم کلید شهر گفت: «همه ما در شیکاگو از پیشرفت‌ها و تحولاتی که روز بروز در کشور شما تحت رهبری شاهنشاه ایران بوجود آمده، کاملاً واقف هستیم.» شهبانو در جواب ایشان فرمودند:

«آقای شهردار، خانم‎‌ها، آقایان. می‌خواهم از میهمان‌نوازی و استقبال گرم شما تشکر کنم و چقدر خوشحالم که فرصتی داشتم تا از این موزه بزرگ و زیبا که از نظر فرهنگی و علمی بی‌نظیر است، دیدن کنم. خوبی این موزه این است که شکاف را بین مردم عادی و متخصصین صنعت کم کرده و هر کسی از این موزه بازدید کند بخوبی از اهمیت صنایع و علمی که در ساختن این آثار بکار رفته آگاه می‌شود. فقط یک ساعت است که در شهر شما هستم و در مسیر راه، زیبایی شهر شما را دیدم و این نشان می‌دهد که چقدر شما زحمت کشیده‌اید تا این شهر را به این زیبایی درست کنید و به این زیبایی نگهدارید.» شهبانو در خاتمه فرمودند: «امیدوارم من یک روزی با فرزندانم بتوانم از این موزه علمی مجدداً دیدن کنم.

علیاحضرت شهبانو ساعت ۱۷ و پانزده دقیقه روز ۱۷ تیر ماه به وقت واشنگتن، برابر ساعت یک بامداد امروز به وقت تهران، شیکاگو را به قصد واشنگتن ترک کردند و به شهر واشنگتن تشریف‌فرما شدند.

شبانگاه علیاحضرت شهبانو در مرکز هنری «کندی» و تماشای باله معروف (فونتن) نشستند. سپس از سوی اردشیر زاهدی سفیر شاهنشاه آریامهر در واشنگتن در سفارتخانه شاهنشاهی ایران میهمانی شام باشکوهی به افتخار علیاحضرت شهبانو برگزار شد که شخصیت‌های برجسته آمریکایی مانند، هنری کیسینجر وزیر خارجه آمریکا و سایر وزراء و سناتورهای معروف آمریکا نظیر ادوارد کندی و شخصیت‌های هنری، فرهنگی و اجتماعی آمریکا در آن شرکت داشتند.

یک بیمارستان کودکان، در ایران تأسیس می‌شود

راچستر- مینه‌سوتا- آسوشیتدپرس- سخنگوی کلینیک پزشکی «مه‌یو» در شهر راچستر ایالت مینه‌سوتا، اعلام کرد: «بزودی دو تن از پزشکان حاذق و یک مدیر بیمارستان این کلینیک، به منظور مذاکره راجع به احداث یک بیمارستان اطفال و یک کلینیک در ایران، عازم تهران خواهند شد.» اردشیر زاهدی سفیر ایران که در بازدید علیاحضرت شهبانو از کلینیک «مه‌یو» نیز افتخار حضور داشت، در مصاحبه‌ای گفت:

«در آینده بازدیدهای بیشتری جهت مذاکره راجع به ایجاد بیمارستان و کلینیک از جانب کارشناسان مختلف صورت خواهد گرفت.» تجربیات مه‌یو- اردشیر زاهدی افزوده است: مایلیم از تجربیات کلینیک مه‌یو در راه سازندگی که در پیش داریم استفاده کنیم و خلاصه اینکه ایران، از جمیع جهات همکاری کلینیک مه‌یو در امور پزشکی را جلب خواهد کرد.» زاهدی از قول یکی از متخصصان «مه‌یو» دکتر استیککر، رئیس بخش اطفال این کلینیک گفت: «وی در گذشته از ایران دیدار کرده و معتقد است که انجام طرح‌های آتی ایران از این دست مثمر ثمر واقع خواهد شد.» دکتر استیککر» در گشته، در دانشکده پزشکی شیراز نیز تدریس کرده است. سخنگوی کلینیک مه‌یو نیز افزوده : «هیئت پزشکی این کلینیک روز پنجشنبه عازم ایران خواهد شد و مدت دو هفته از ایران دیدن خواهد کرد. این هیئت به دعوت وزیر علوم و آموزش عالی ایران به تهران سفر خواهند کرد.» بیمارستان اطفال- علیاحضرت شهبانو در مصاحبه‌ای که پریروز انجام شد گفتند که بازدید بخش اطفال کلینیک مه‌یو به ایشان ایده‌های تازه‌ای داده است و برای ایجاد بیمارستان اطفال در ایران سودمند خواهد بود.

علیاحضرت و همراهان پس از دیداری کوتاه از شیکاگو رهسپار ایران خواهند شد.

علباحضرت شهبانو از واشنگتن رهسپار لندن شدند ۱۸ تیر ماه ۱۳۵۴

علیاحضرت شهبانو ۱۸ تیر ماه ۱۳۵۴ در میهمانی ناهاری که بانو بتی فورد، همسر رئیس جمهوری آمریکا در کاخ سفید به افتخار ایشان ترتیب داده بود، حضور یافتند. در این عکس شهبانوی ایران به اتفاق بانوی اول آمریکا، پیش از ورود به محل تشکیل ضیافت دیده می‌شوند.

علیاحضرت شهبانو که برای شرکت در اجلاس سالانه مؤسسه مطالعات آسپن به آمریکا رفته بودند، پس از پایان اجلاس سالانه این مؤسسه از شیکاگو دیدن کردند و سپس به واشنگتن تشریف‌فرما شدند. علیاحضرت شهبانو در اقامت کوتاه در واشنگتن، دیروز ناهار را به اتفاق بانو فورد همسر پرزیدنت جرالد فورد در کاخ سفید صرف کردند. در ضیافت کاخ سفید چهارده تن از بانوان و شخصیت‌های برجسته آمریکایی از جمله همسر وزیر خارجه آمریکا افتخار حضور داشتند. علیاحضرت شهبانو همچنین در اقامت کوتاه واشنگتن از یک برنامه هنری باله در مرکز هنری کندی دیدن کردند پس از خاتمه برنامه مرکز هنری کنید، ضیافت مللی در سفارت شاهنشاهی برگزار گردید. سفیر شاهنشاه آریامهر طی بیاناتی تشریف‌فرمایی علیاحضرت شهبانوی ایران را خیر مقدم عرض کرد و اظهار داشت که این تشریف‌فرمایی مظهر دوستی عمیق ایران و آمریکا می‌باشد و بدون تردید گام مهم دیگر در جهت بسط همکاری و مناسبات مودت‌آمیز بین مردم ایران و آمریکا بشمار می‌آید. وزیر خارجه آمریکا که در این ضیافت حضور داشت نیز از اینکه با تشریف‌فرمایی علیاحضرت شهبانو افتخاری نصیب ملت آمریکا گردیده اظهار خوشوقتی کرد و شخصیت جهانی شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو و همچنین نقش فعال سفیر و نماینده اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر را ستود. امروز روزنامه واشنگتن پست ضمن چاپ عکس علیاحضرت شهبانو مقاله مبسوطی درباره تشریف‌فرمایی علیاحضرت شهبانو به آمریکا و شرکت معظم‌لها در برنامه مرکز هنری کنند و ضیافت سفارت شاهنشاهی انتشار داده است.

شهبانو ۳۰ میلیون لیر برای کمک به مرمت بنای آرسنال ونیز مرحمت کردند.

در اجرای اوامر علیاحضرت شهبانوی ایران، ریاست عالیه کمیته ایرانی برای نجات ونیز، آقای علینقی سعید انصاری سفیر شاهنشاه آریامهر چک اعطائی معظم‌لها را به مبلغ ۳۰ میلیون لیر ایتالیایی به آقای «بارون دی جورا» رئیس مؤسسه «دانته الی گیوری» تسلیم داشت. این آیین روز ۱۸ تیر ماه با بودن شمار بسیاری از پایوران ایتالیا منجمله آقای «اسپادولینی» وزیر ابنیه و آثار تاریخی، اساتید و دانشمندان ایران شناس، همه هموندان هیأت مدیره و اعضای انجمن «دانته الی گیوری» اعضای سفارت شاهنشاهی مقیم رم و نمایندگان وسایل ارتباط جمعی در یکی از سالن‌های مجلل کاخ قدیمی فلورانس در رم برگزار شد. در این آیین سفیر شاهنشاه آریامهر در سخنانی به مناسبات دیرین و عمیق فرهنگی اشاره کرد و گفت:

کمک ایران برای مرمت بنای آرسنال ونیز نشانه‌ای از علاقه و توجه کمیته ایرانی برای نجات ونیز است که تحت ریاست عالیه علیاحضرت شهبانو فعالیت می‌کند. در این مراسم «دل بالزو» رئیس گروه کار ونیز از توجهات خاص شهبانو که با قبول ریاست عالیه کمیته ایرانی برای نجات ونیز، افتخار بزرگی را نصیب این شهر تاریخی کردند، سپاسگزاری کرد. سپس آقای اسپادولینی وزیر ابنیه و آثار تاریخی طی سخنرانی مبسوطی گفت: جا دارد به نام وزیر کابینه در این فرصت مغتنم مراتب امتنان و سپاسگزاری دولت و ملت ایتالیا و اعضای کمیته دانته الی گیوری را بوسیله سفیر شاهنشاه آریامهر به عرض شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برسانم.

بازگشت علیاحضرت شهبانو به میهن

۲۱ تیر ماه ۱۳۵۴ علیاحضرت شهبانو از سفر به آمریکا و انگلستان به تهران بازگشتند. در فرودگاه مهرآباد، شاهنشاه آریامهر از علیاحضرت شهبانو پیشباز کردند. والاحضرت همایون ولایتعهد و والاحضرت‌ها شاهدخت فرحناز، شاهپور علیرضا و شاهدخت لیلا پهلوی نیز در آیین پیشباز از شهبانو در فرودگاه حضور داشتند. هواپیمای اختصاصی علیاحضرت در ساعت ۱۹ و بیست و پنج دقیقه در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست و شاهنشاه به همراه والاحضرت‌ها، از علیاحضرت درون هواپیما پیشباز کردند و پس از چند لحظه به همراه علیاحضرت شهبانو از پلکان هواپیما پایین آمدند.

علیاحضرت شهبانو در فرودگاه مهرآباد آقای هویدا نخست‌وزیر، رؤسای مجلسین سنا و شورای ملی، رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر، رئیس کل تشریفات شاهنشاهی و شماری از پایوران کشوری را که در آیین پیشباز از معظم‌لها حضور داشند، مورد مهر قرار دادند.

گفتگوها در آسپن- علیاحضرت شهبانو که از یک سال پیش بنا به درخواست هیئت امنای بنیاد آسپن، عضویت هیئت امنای این مؤسسه را پذیرفته‌اند، برای شرکت در اجلاس سالانه این مؤسسه به آمریکا سفر کردند.

معظم‌لها در مورد دستاورد گفتگوها در این نشست فرمودند:

«مذاکرات و مطالبی که در خصوص آن‌ها صحبت کردیم، در سطح ملی و بین‌المللی بسیار متنوع بود. مثل مسائلی راجع به آموزش، راجع به حراست محیط زیست، مسائلی در خصوص روابط اقتصادی بین‌المللی جدید، راجع به نزدیک کردن زبان علمی به زبان توده مردم، نقش ارتباطات در سطح ملی و در سطح بین‌المللی.» شهبانو مجدداً تأکید کردند که مسائل مورد بحث در اجلاس آسپن بسیار جالب بوده است و فرمودند: «در آسپن افرادی از گروه‌های مختلف حضور دارند. اشخاصی که در کارهای خصوصی هستند و گروهی از آن‌ها در کارهای دولتی هم هستند و تعدادی دانشگاهی هستند. این افراد نه تنها از آمریکا بلکه، از سایر ممالک دنیا در اجلاس آسپن بودند، فقط موضوع این است که مطالب مورد بحث و نتیجه‌گیری به شکلی به اطلاع اشخاصی که مجری هستند و در سیاست ممالک نقش دارند برسد و نتایج این گردهم‌آیی‌ها به یک شکلی به اطلاع گروه مجریان سیاسی برسد.»

علیاحضرت در پاسخ این پرسش که آیا شهبانو نتایج این گردهم‌آیی را به اطلاع دستگاه‌های اجرایی کشورمان می‌رسانند، فرمودند:

«البته در سطح من این کار راحت‌تر است چون که نتایج این گردهم‌آیی‌ها و تبادل نظرها را به اطلاع مجریانی که در مملکت خودمان هستند خواهم رساند ولی بیشتر مسئله این است که آن اشخاصی که در آسپن هستند همیشه این امکان را ندارند که این مطالب را به اطلاع مجریان ممالک خودشان برسانند.

مرکز پزشکی- علیاحضرت شهبانو در جواب سئوال خبرنگار که پرسید، علیاحضرتا، در مورد مرکز پزشکی کودکان که درباره آن به تهران اخباری رسید، همکاری‌ها تا چه حدود خواهد بود و آیا بررسی شد و مذاکراتی فرموده‌اید، فرمودند: «البته بیمارستان مربوط به کودکان را من بازدید کردم و همکاری که در این باره خواهد شد بیشتر با کلینیک «مه‌یو» است که رؤسای آن تا چند روز دیگر به دعوت وزارت علوم ما برای صحبت کردن و پیدا کردن راه‌حلی که شاید یک چنین مرکزی البته خیلی کوچک‌تر- چون ایجاد آن در ایران به این حد هنوز خیلی مشکل است- در ایران بوجود آید، به ایران می‌آیند.

علیاحضرت شهبانو در دنباله سخنان خود فرمودند: در شیکاگو موزه علم و صنعت را هم بازدید کردم که واقعاً خیلی خیلی از لحاظ آموزشی برای مردم و بچه‌ها جالب بود. واقعاً بهترین مدرسه برای نزدیک شدن به علم و صنعت، نه تنها برای بچه‌ها بلکه بزرگسالان، این چنین موزه‌ای است. با آن‌ها هم در صحبت هستیم و به این‌جا آمده‌اند که یک چنین مرکزی مشابه در ایران بوجود آورند. فکر می‌کنم بهترین آزمایشگاه زنده برای آموزش بچه‌های ما باشد و مرکز دیگری که برای من خیلی جالب بود، یک مرکز بزرگ فرهنگی بود که در واشنگتن دیدم. از پارک وسیعی که در حدود ۲ یا ۳ هزار نفر در داخل و در حدود ۳ هزار نفر در خارج آن می‌توانستند در برنامه‌های فرهنگی مختلف شرکت کنند و خیلی جالب بود، دیدن کردم. واقعاً در هفته چندین هزار نفر از بچه‌ها و بزرگسالان می‌توانستند در برنامه‌های فرهنگی این پارک شرکت کنند. در آن‌جا حتی برای بچه‌های معلول نیز برنامه اجرا می‌شد.»